Các chuyên gia bàn về chính sách và pháp luật cho dự án công trình xanh

Ngày 10/4, Trường Đại học Luật TP.HCM và Công ty Cổ phần đầu tư và xây dựng Phúc Khang (Phuc Khang Corporation) đã đồng tổ chức Hội thảo quốc tế với chủ đề: “Chính sách và pháp luật về dự án công trình xanh ở Việt Nam và một số quốc gia” thu hút hơn 120 chuyên gia, đại diện các cơ quan quản lý nhà nước, các doanh nghiệp, giảng viên, luật sư… chuyên nghiên cứu về công trình xanh tại Singapore, Malaysia, Anh, và Việt Nam.

Hội thảo quốc tế được tổ chức với mục tiêu nhận diện, phân tích những khía cạnh pháp lý, kinh tế, môi trường và thực tiễn trong việc phát triển công trình xanh ở Việt Nam, cũng như tìm hiểu kinh nghiệm quốc tế. Phát biểu khai mạc hội thảo PGS.TS Trần Việt Dũng – Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Luật TP.HCM gợi mở: “Ngày nay chúng ta chứng kiến một kỷ nguyên mà công trình xanh không chỉ đơn thuần là một xu hướng mà còn là một phần không thể thiếu trong cam kết toàn cầu của chúng ta về phát triển bền vững. Thực tế đã chứng minh, công trình xanh không chỉ mang đến các thay đổi tích cực về cảnh quan, mà còn thiết lập một nền tảng thực tế, năng động để nghiên cứu sự phát triển bền vững. Các thành tựu trên thế giới cũng nhấn mạnh tiềm năng hợp tác giữa các cơ sở giáo dục và cơ quan chính phủ trong việc mở rộng ranh giới của xây dựng xanh.

Tại Việt Nam, lĩnh vực xây dựng đang thúc đẩy các biện pháp xây dựng xanh, phản ánh cam kết của đất nước về tính bền vững và bảo vệ môi trường. Với bối cảnh đó, Trường Đại học Luật TP.HCM nhận thấy nhu cầu cấp thiết trong việc lồng ghép nội dung phát triển hoạt động xây dựng xanh với hoạt động nghiên cứu khoa học. Trong khuôn khổ hội thảo, sự hợp tác tổ chức từ Trường Đại học Luật TP.HCM và Công ty Cổ phần đầu tư và xây dựng Phúc Khang, cùng các nghiên cứu và trao đổi sẽ là minh chứng cho việc thúc đẩy quan hệ đối tác nhằm đóng góp vào sự phát triển chung”.

Từ những kinh nghiệm và nghiên cứu thực tế, bà Lưu Thị Thanh Mẫu (Phó chủ tịch Hội Doanh nhân Trẻ Việt Nam, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất Động sản TP.HCM, Tổng giám đốc Phuc Khang Corporation) qua tham luận “Chính sách, pháp luật Singapore về phát triển công trình xanh và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam” đã đề xuất “Cần ban hành một bộ công cụ đánh giá công trình xanh/dự án công trình xanh áp dụng riêng cho Việt Nam và quy định thẩm quyền đánh giá, cấp chứng nhận công trình xanh thuộc cơ quan xây dựng”. Điều này là để ngăn chặn tình trạng ứng dụng tùy tiện công trình xanh, làm cơ sở để phát triển công trình xanh một cách bài bản, nghiêm túc, đi vào thực chất.

Bà Mẫu cũng nhấn mạnh là: “Cần có quy định lộ trình bắt buộc thực hiện công trình xanh/ dự án công trình xanh chuyển dần từ khu vực công sang khu vực tư nhân”. Điều này xem như gửi tín hiệu tới khu vực tư nhân và các nhà đầu tư rằng Chính phủ đang nghiêm túc về vấn đề công trình xanh. Đồng thời, Việt Nam cần xây dựng thêm chính sách ưu đãi hiệu quả cho các nhà đầu tư công trình xanh như: (1) Cho vay với lãi suất ưu đãi; (2) Nghiên cứu thưởng diện tích sàn ở một mức độ hợp lý; (3) Bổ sung thêm ưu đãi cho các chủ thể phát hành trái phiếu xanh. Cần tổ chức các giải thưởng liên quan công trình xanh nhằm tôn vinh đóng góp của các cá nhân, tổ chức.

Cuối cùng, để thúc đẩy công trình xanh tại Việt Nam, song song với chính sách và pháp luật thì cũng cần nâng cao nhận thức về công trình xanh cho các nhà đầu tư, người tiêu dùng. “Có thể bắt đầu trước hết tại các khu vực đô thị như thông qua các chương trình đào tạo từ các trường đại học và mở rộng đến các tầng lớp trong xã hội, có chiến lược truyền thông về công trình xanh, tuyên truyền phổ biến cho người có nhu cầu mua, thuê, thuê mua công trình về như thế nào là công trình xanh và những lợi ích to lớn mà công trình xanh đem lại về mặt kinh tế, xã hội và môi trường”.

Qua tham luận "Công trình xanh ở Việt Nam - Quá trình phát triển và những thách thức mới" của Ông Douglas L. Snyder, Giám đốc Điều hành, Hội đồng Công trình Xanh Việt Nam (VGBC) và TS. Lê Thị Hồng Na, Khoa Kỹ thuật xây dựng, Trường Đại học Bách khoa – ĐHQG-HCM đánh giá Công trình xanh không phải là xu hướng hời hợt nhất thời của ngành xây dựng Việt Nam mà là một chiến dịch tất yếu để phát triển bền vững. Việc áp dụng công trình xanh cần được coi là một biện pháp hấp dẫn để đối phó với những thách thức ngày càng tăng của ngành xây dựng Việt Nam, ví dụ như dân số quá đông và đô thị hóa, tiêu thụ tài nguyên thiên nhiên, quản lý chất thải và ô nhiễm và tác động bất lợi của biến đổi khí hậu. Vì vậy, Công trình xanh là bước đệm hướng tới sự bền vững, đạt được các mục tiêu bền vững quốc gia và phong trào toàn cầu. Phát triển công trình xanh giúp giảm thiểu chất thải và ô nhiễm, ngăn ngừa thiệt hại về môi trường và bảo vệ sức khỏe con người.

Đồng quan điểm, PGS.TS. Lưu Quốc Thái- Khoa Luật Thương mại, Trường ĐH Luật TP.HCM nhận định: “Đầu tư xây dựng công trình xanh (green building) là một trong số những hoạt động đã trở thành xu hướng trên thế giới, để đạt được mục đích hạn chế tác động tiêu cực từ biến đổi khí hậu, suy thoái môi trường. Việt Nam từ những năm đầu của thế kỷ 21 đã tham gia các hoạt động đầu tư xây dựng công trình xanh và đến nay cả nước đã có hơn 300 dự án công trình được công nhận đạt tiêu chuẩn xanh. Tuy nhiên, những hoạt động này ở Việt Nam vẫn còn mạng tính tự phát vì đang thiếu một khuôn khổ pháp luật để chuẩn hóa cũng như hỗ trợ cho sự phát triển một cách chính thống.

Qua tham khảo kinh nghiệm của các quốc gia về công trình xanh, chúng ta nhận thấy rằng, sự tham gia chính thức từ phía cơ quan nhà nước là động lực, cơ chế để thúc đẩy và chuẩn hóa hoạt động đầu tư và cấp giấy chứng nhận đối với công trình xanh. Trong đó, Việt Nam với những điều kiện hiện nay, có thể học hỏi kinh nghiệm xây dựng pháp luật để giải quyết các vấn đề: (1) Về quy hoạch sử dụng đất cho công trình xanh; (2) Về xây dựng, sử dụng năng lượng, sử thành phần và bảo vệ môi trường; (3) Về xếp hạng, đánh giá, cấp giấy chứng nhận và kiểm định theo định kỳ; và (4) Về ưu đãi dự án công trình xanh. Trong tương lai xa hơn, Việt Nam nên có một bộ luật về công trình xanh như các nước phát triển trên thế giới để tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, vững chắc cho việc thực hiện các dự án công trình xanh”.