Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn: 'Thách thức - Nỗ lực - Kết quả khả quan'

Năm 2022, Bộ GD&ĐT cử 7 đoàn học sinh giỏi Việt Nam với 38 lượt học sinh tham gia Olympic quốc tế. Kết quả là 100% học sinh Việt Nam dự thi đều đoạt giải, gồm 13 Huy chương Vàng, 12 Huy chương Bạc, 8 Huy chương Đồng và 5 bằng khen (giải Khuyến khích). Cùng với đó là sự nỗ lực của toàn ngành giáo dục trong việc nâng cao chất lượng dạy và học.

Hoàn thành nhiệm vụ quan trọng trong bối cảnh đầy thách thức

- Thưa Bộ trưởng, ông có thể nói rõ hơn về các từ khóa “Thách thức - Nỗ lực - Kết quả khả quan” đối với ngành giáo dục trong năm 2022?

-Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn: Năm 2022 đối với ngành giáo dục, có thể tóm lược ngắn gọn trong mấy từ khóa sau đây: Thách thức - Nỗ lực - Kết quả khảquan.

Thách thức ở đây là những thách thức nảy sinh trong quá trình đổi mới căn bản và toàn diện của giáo dục và đào tạo. Cùng tiến độ của công việc đổi mới, thời điểm năm 2022 là năm triển khai rất nhiều việc đối với giáo dục phổ thông và giáo dục đại học.

Đối với giáo dục phổ thông, sự đổi mới được thực hiện với một tốc độ rất nhanh.Trong cùng một năm nhưng thực hiện thay đổi về sách giáo khoa, về dạy và học đối với rất nhiều lớp và triển khai đồng thời ở cả 3 cấp. Trong một tiến độ thời gian như vậy, để thực hiện được những việc lớn với một sự kỳ vọng lớn, có thể nói đối với giáoviên, cán bộ quản lý và với toàn ngành, đây là một thách thức. Bên cạnh đó, những việc lớn và khó lại được triển khai trong hoàn cảnh chống dịch - thời kỳ chuyển tiếp từ dạy và học trực tuyến sang mở cửa trường học và bước vào trạng thái bình thường mới. Đối với giáo dục đại học, sau một số năm thực hiện Luật 34, các trường đại học đã có được khí thế mới và những kết quả rất đáng khích lệ. Tuy nhiên, trong thời gian dịch bệnh, cùng với những khó khăn chung của xã hội, giáo dục đại học cũng gặp không ít khó khăn khi thực hiện tự chủ như về học phí theo Nghị định 81 của Chínhphủ chỉ đạo, không có điều chỉnh, không tăng học phí.

Đặc biệt, một thách thức lớn, một vấn đề nổi bật, đáng chú ý trong năm qua với ngành giáo dục mà mọi người cũng đã chứng kiến, đó là sau một thời gian dịch bệnh, có một bộ phận giáo viên nghỉ việc, chuyển việc, nhiều trường mầm non tư thục đóng cửa… Điều này đã gây ra sự thiếu hụt đối với giáo viên.

Bên cạnh đó, chương trình giáo dục phổ thông mới cũng có những môn mới; có những yêu cầu mới đạt chuẩn về lớp học, số lượng học sinh và giáo viên. Vì vậy đặt ra cho ngành thách thức làm thế nào đủ số lượng và đảm bảo chất lượng của giáo viên, để có thể vừa duy trì các hoạt động bình thường của ngành cũng như nâng cao chất lượng, tiếp tục đổi mới, đạt được kết quả mới. Trước những thách thức từ bên trong cũng như các thách thức, tác động từ bên ngoài, toàn ngành, từ cán bộ quản lý cho đến toàn thể giáo viên đã thể hiện sự nỗ lực vượt bậc. Trong đó, phải ghi nhận rất cao sự cố gắng của tập thể hơn một triệu giáo viên, một năm qua đã nỗ lực hết mình để đạt những kết quả rất đáng khích lệ. Những kết quả đáng khích lệ đó khiến các kế hoạch lớn trong năm đặt ra đều được hoàn thành đúng kế hoạch, đúng tiến độ dạy và học.

Năm 2022 là năm mà ngành giáo dục tổ chức kỷ niệm 40 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam. Chúng tôi đã tổ chức kỷ niệm với một tinh thần tiết kiệm, giản dị, đạt được những hiệu ứng tích cực từ dư luận, xã hội, sự đánh giá cao của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Chính phủ. Đây cũng là dịp quan tâm, động viên, phát huy và cổ vũ các nhà giáo.

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn trao tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho các em học sinh đoạt giải Olympic và Khoa học kĩ thuật quốc tế năm 2022

Những thách thức trong năm 2023 của ngành Giáo dục

- Theo ông, trong năm 2023, ngành giáo dục sẽ tiếp tục sẽ phải vượt qua những thách thức nào để hoàn thành nhiệm vụ?

- Có rất nhiều thách thức đặt ra, nhưng một trong những thách thức lớn là thách thức thực hiện thành công năm trọng tâm của quá trình đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, mà cụ thể là triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới hiệu quả và đúng lộ trình đặt ra. Để thực hiện công cuộc đổi mới thành công cần rất nhiều nguồn lực, trong đó nguồn lực về mặt tài chính đóng vai trò rất quan trọng. Nguồn lực này giúp các địa phương có sự chuẩn bị tốt về các điều kiện cơ sở vật chất: trường học, lớp học, trang thiết bị phòng học, thực hành, dụng cụ học tập...

Nếu như các địa phương, các tỉnh thành phố không tập trung nguồn lực cho công tác triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới thì việc triển khai sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Chúng tôi coi đó là những thách thức và đã có những kiến nghị đối với các bộ, ngành, đồng thời đề nghị cũng như phối hợp với các địa phương để cố gắng xử lý tốt những việc này.

Bên cạnh đó, những vấn đề như đảm bảo giáo viên cho đổi mới, đặc biệt là đảm bảo đội ngũ giáo viên cho những môn học mới trong chương trình cũng được xem là những thách thức trong quá trình đổi mới.

Chúng tôi tin rằng với sự phối hợp tốt giữa các bộ, ngành cùng sự chỉ đạo rất sát sao của Chính phủ, sự vào cuộc có trách nhiệm địa phương thì những khó khăn thách thức đó có thể sớm được giải quyết.

- Việc triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới trong năm 2023 sẽ như thế nào?

- Năm 2023 là năm quan trọng trong lộ trình triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới, đây là năm nhịp ở giữa của quá trình triển khai. Hiện đã có 6 lớp được dạy theo chương trình mới và thay sách giáo khoa, các lớp còn lại sẽ tiếp tục được triển khai trong năm 2023 và những năm kế tiếp theo lộ trình đã đề ra.

Đây sẽ là năm tập trung rất nhiều việc, tiêu biểu như: tổ chức thẩm định sách giáo khoa lớp 4, 8, 11 và cũng là năm chỉ đạo triển khai biên soạn, thẩm định sách giáo khoa lớp 5,9,12. Vậy nên lượng công việc còn lại trong năm 2023 rất lớn. Chúng tôi phải tiếp tục tập trung giải quyết những khó khăn, thách thức mà trong quá trình triển khai đã và có thể sẽ xảy ra như: triển khai những môn học mới trong chương trình; tìm mọi giải pháp để khắc phục tình trạng thiếu giáo viên; thiếu cơ sở vật chất; thiếu các điều kiện để triển khai. Đây là những việc lớn và khó, là những thách thức lớn với ngành giáo dục.

Năm 2023, ngành giáo dục thực hiện các công việc thuộc trách nhiệm giải trình trước Đảng, nhân dân, Quốc hội. Chúng tôi sẽ cần phải đánh giá xem quá trình sau10 năm thực hiện đổi mới giáo dục và đào tạo theo tinh thần Nghị quyết 29, những gì đã làm được, những gì còn tiếp tục phải triển khai.

Bên cạnh đó, chúng tôi cũng thực hiện trách nhiệm giải trình trước đoàn giám sát của Quốc hội trong việc thực hiện Nghị quyết 88, Nghị quyết 51. Đây là dịp mà ngành sẽ nhìn lại những công việc đã, đang và sẽ làm xem còn gì cần điều chỉnh trong những năm tiếp theo để tiếp nối tinh thần đổi mới giáo dục mà Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã giao cho ngành.

Đây cũng là năm mà chúng tôi phải hoàn thành việc biên soạn chương trình giáo dục mầm non mới. Quá trình biên soạn, thẩm định, phê duyệt và triển khai chương trình này sẽ diễn ra vào năm 2023 tới đây.

- Còn đối với giáo dục đại học thì thế nào, thưa Bộ trưởng?

- Đối với giáo dục đại học, đây là năm mà chúng tôi phải hoàn thành nhiệm vụ rất lớn đó là việc quy hoạch mạng lưới các trường đại học, các trường đại học sư phạm trọng điểm, quy hoạch các trường chuyên biệt trong cả nước. Nhiệm vụ quy hoạch cần phải hoàn tất sớm và là nhiệm vụ lớn của ngành. Trong quá trình quy hoạch, cần phải rà soát, sắp xếp lại hệ thống các trường đại học trên cả nước nhằm phát huy được tiềm năng của các trường, cũng như thực hiện những chiến lược phát triển giáo dục đại học.

Bên cạnh đó, việc phát triển và xây dựng đội ngũ nhà giáo cũng là nhiệm vụ đặt ra cấp bách, bao gồm cả việc xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo đủ về số lượng, đảm bảo về chất lượng và đáp ứng được công cuộc đổi mới cả giáo dục phổ thông và giáo dục đại học. Nhưng đồng thời cũng giải quyết được những vấn đề thừa thiếu giáo viên đang đặt ra. Chúng tôi dự kiến trong năm 2023 sẽ dự thảo và trình các cấp có thẩm quyền thẩm định và trình Quốc hội dự thảo Luật nhà giáo. Đây là văn bản luật mà chúng tôi đang tập trung để xây dựng. Qua đó, có một văn bản quy phạm pháp luật quan trọng làm căn cứ để xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo trong thời gian tiếp theo.

Các công việc khác cũng được xem là những giải pháp quan trọng nhằm thúc đẩy sự phát triển của ngành như: tiếp tục thúc đẩy mạnh công cuộc chuyển đổi số, xây dựng cơ sở dữ liệu lớn của ngành, gia tăng các kết nối trong ngoài, trên dưới hệ thống... đang tiếp tục được chúng tôi tiến hành và xác định là các nhiệm vụ cần thực hiện trong năm.

“Mong toàn ngành tiếp tục ra sức nỗ lực, cố gắng để hoàn thành trách nhiệm...”

- Nhân dịp năm mới, xuân Quý Mão - 2023, Bộ trưởng có nhắn nhủ,hay mong muốn gì?

- Đối với năm 2023 - năm mà nhiệm vụ và thách thức cũng không nhỏ hơn năm 2022, trong quá trình đổi mới sẽ có nhiều nhiều vấn đề mới mẻ, bỡ ngỡ, không chỉ đối với người học mà còn đối với phụ huynh. Tôi mong rằng, toàn thể xã hội, các bậc phụ huynh, các năm vừa qua đã luôn đồng hành, hỗ trợ với ngành giáo dục, với các nhà giáo trong mọi hoạt động thì trong quá trình đổi mới sẽ có sự chia sẻ, đồng hành cùng với ngành. Sự đồng hành này không chỉ đem lại những điều tốt đẹp cho các bạn học sinh, cho các thầy cô giáo mà còn cho cả ngành giáo dục.

Năm 2023 là một năm mà tôi mong muốn toàn ngành, tất cả các nhà giáo, đứng trước những thách thức trong thời gian vừa qua đã hết sức nỗ lực, đã hết sức cố gắng, thì tiếp tục ra sức nỗ lực, cố gắng để hoàn thành trách nhiệm, sứ mệnh, nhiệm vụ rất lớn mà Đảng, Nhà nước, Chính phủ, cùng nhân dân giao phó.

Trong nhiệm vụ lớn của đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo, có thể nói Đảng, Nhà nước và Chính phủ cũng đã và đang ngày càng quan tâm nhiều hơn đến nhà giáo. Những cố gắng và nỗ lực của nhà giáo đang được ghi nhận, đang được hỗ trợ, những khó khăn đang từng bước được giải quyết. Mong rằng đội ngũ nhà giáo sẽ tiếp tục vững tin, nỗ lực, cố gắng và chắc chắn thành công sẽ đến với tất cả chúng ta.

Tôi cũng mong rằng tất cả những nhà báo, những người làm công tác truyền thông thông tin sẽ tiếp tục lan tỏa tinh thần đổi mới tới người dân, cùng chia sẻ những khó khăn thách thức của ngành. Vì trong công cuộc đổi mới, những người làm truyền thông, thông tin, báo chí có vai trò hỗ trợ, trợ giúp rất quan trọng.

- Xin cám ơn Bộ trưởng.