GS.TS Đặng Thành Trung: Người thầy không chỉ truyền kiến thức, mà còn truyền thái độ tích cực với nghề

Ông vừa được Hội đồng Giáo sư Nhà nước công nhận đạt chuẩn chức danh giáo sư. Bên cạnh đó, ông cũng là một trong 60 nhà giáo tiêu biểu được Bộ GD&ĐT tuyên dương nhân dịp Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11/2025.

Nhân dịp này, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện cùng ông về hành trình đến với nghề giáo, những thách thức trong nghiên cứu quốc tế và khát vọng đồng hành cùng thế hệ kỹ sư trẻ Việt Nam trên con đường hội nhập quốc tế.

Hơn 20 năm đứng trên bục giảng

- Cơ duyên nào đưa thầy đến với nghề dạy học, đặc biệt trong lĩnh vực Kỹ thuật Nhiệt - một ngành vốn được xem là khá “khô” nhưng lại đòi hỏi sự kiên trì và đam mê lớn?

GS.TS Đặng Thành Trung: Thật ra, cơ duyên đến với nghề và với ngành Công nghệ Kỹ thuật Nhiệt (Nhiệt - Điện lạnh) đối với tôi rất tự nhiên. Ngay từ khi còn là sinh viên đại học, tôi đã say mê tìm hiểu về sử dụng năng lượng hiệu quả, nguyên lý hoạt động của các hệ thống nhiệt - lạnh và những ứng dụng của chúng trong đời sống. Nhiều người xem đây là ngành “khô”, nhưng với tôi, càng tìm hiểu càng thấy thú vị vì lĩnh vực này được ứng dụng rộng rãi trong cả dân dụng lẫn công nghiệp.

Sau 2,5 năm làm việc tại doanh nghiệp, tôi nhận ra mình yêu thích công việc giảng dạy - được chia sẻ kiến thức, truyền lại những kinh nghiệm thực tế và lan tỏa năng lượng tích cực cho sinh viên. Khi bước lên bục giảng, tôi cảm nhận rõ niềm vui khi được góp phần khơi dậy tư duy sáng tạo và tình yêu nghề cho thế hệ kỹ sư trẻ. Chính tình yêu đó đã giữ tôi gắn bó với nghề suốt nhiều năm qua.

- Suốt hơn hai thập kỷ gắn bó với giảng đường, điều gì giúp thầy giữ được sự say mê và tinh thần đổi mới trong dạy học?

Tôi bắt đầu giảng dạy tại HCMUTE từ ngày 1/8/2003 và đến nay, trường thực sự là ngôi nhà thứ hai của tôi. Điều khiến tôi giữ được ngọn lửa nghề chính là niềm vui được đồng hành cùng sinh viên trên hành trình khám phá tri thức.

Mỗi khóa sinh viên lại mang đến những nguồn năng lượng mới, cách nghĩ mới, buộc mình liên tục học hỏi và đổi mới phương pháp giảng dạy. Tôi luôn tâm niệm: người thầy không chỉ truyền kiến thức, mà còn truyền thái độ tích cực với nghề, đức tính kiên trì, tinh thần cầu tiến và khả năng tư duy độc lập.

Chính những giá trị ấy giúp tôi luôn cảm nhận nghề dạy học là hành trình đầy ý nghĩa - một hành trình không bao giờ cũ.

Lòng bền bỉ tạo nên vị thế

- Việc nghiên cứu và công bố quốc tế trong ngành kỹ thuật Nhiệt thường có nhiều thách thức. Thầy đã vượt qua những khó khăn ấy như thế nào để duy trì liên tục các công trình chất lượng cao?

Thực tế, nghiên cứu và công bố quốc tế trong lĩnh vực kỹ thuật Nhiệt gặp rất nhiều khó khăn - từ yêu cầu thiết bị thí nghiệm có độ chính xác cao, kinh phí hạn chế, đến những tiêu chuẩn khắt khe về tính mới và giá trị ứng dụng của công trình.

Để vượt qua, tôi luôn giữ tinh thần kiên trì bằng hành động liên tục cập nhật kiến thức, theo sát các xu hướng nghiên cứu trên thế giới. Khi đề tài được duyệt, phần lớn kinh phí tôi ưu tiên đầu tư cho phòng thí nghiệm, kết hợp với sự hỗ trợ của nhà trường. Theo thời gian, phòng Lab tôi phụ trách đã dần hoàn thiện, đủ năng lực thực hiện các thí nghiệm chuyên sâu.

Nhờ nền tảng đó, tôi có cơ hội trao đổi học thuật với các giáo sư tại Thái Lan, Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc)… Bên cạnh đó, tôi xây dựng mô hình “tháp nghiên cứu”: nghiên cứu sinh tiến sĩ - học viên cao học - sinh viên đại học, tạo nên sự gắn kết và hỗ trợ lẫn nhau giữa các thế hệ nghiên cứu.

Quan trọng nhất vẫn là giữ được niềm đam mê, tinh thần cầu thị và sự kiên định với mục tiêu tạo ra những công trình khoa học có giá trị thực tiễn, góp phần khẳng định năng lực của đội ngũ khoa học Việt Nam trên trường quốc tế.

- Với nhiều nghiên cứu sinh và học viên cao học được thầy hướng dẫn thành công, theo thầy đâu là yếu tố giúp nhà khoa học Việt Nam hội nhập và được quốc tế công nhận?

Theo tôi, trước hết phải có tư duy mở và tinh thần học hỏi không ngừng. Tiếp theo là sự trung thực trong nghiên cứu - đó là nền tảng của uy tín học thuật.

Ngoại ngữ cũng là chìa khóa bắt buộc, vì giúp chúng ta tiếp cận tri thức mới và mở rộng giao lưu học thuật quốc tế. Nhưng trên tất cả là niềm đam mê, sự kiên trì bền bỉ và khát vọng đóng góp cho tri thức nhân loại. Những điều ấy giúp nhà khoa học Việt Nam tự tin hội nhập và khẳng định vị thế.

- Với vai trò kết nối các trường đại học Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc), Thái Lan…, thầy đánh giá thế nào về những điểm mạnh và điểm cần cải thiện của sinh viên Việt Nam khi bước ra môi trường quốc tế?

Sinh viên Việt Nam có nhiều ưu điểm: chăm chỉ, lễ phép, ham học hỏi và có tinh thần vượt khó. Nhiều em có nền tảng kiến thức cơ bản tốt, khả năng thích nghi nhanh và chủ động tìm tòi khi được trao cơ hội trong môi trường quốc tế.

Tuy nhiên, vẫn còn những hạn chế cần cải thiện. Thứ nhất là năng lực ngoại ngữ, đặc biệt là kỹ năng giao tiếp và diễn đạt ý tưởng bằng tiếng Anh. Thứ hai là kỹ năng làm việc nhóm, tư duy phản biện và sự tự tin khi trình bày quan điểm cá nhân.

Từ trải nghiệm của mình, tôi thường nhắc sinh viên 6 chữ rất quan trọng khi nói đến việc học tiếng Anh: “Phải đối mặt, không tránh mặt”. Trong thời đại hội nhập quốc tế, muốn đi xa, các em bắt buộc phải giao tiếp tốt bằng tiếng Anh.

Nghề giáo và sứ mệnh phục vụ cộng đồng

- Bên cạnh chuyên môn, thầy còn tích cực tham gia các hoạt động xã hội, từ hỗ trợ đồng nghiệp khó khăn đến đồng hành cùng cựu sinh viên và trẻ em Làng SOS. Điều gì khiến thầy dành nhiều tâm sức cho những hoạt động này?

Bên cạnh công việc chuyên môn, tôi luôn tin rằng người thầy không chỉ truyền đạt tri thức mà còn phải lan tỏa tinh thần nhân ái và trách nhiệm với cộng đồng. Việc hỗ trợ đồng nghiệp, chia sẻ với sinh viên hay giúp đỡ trẻ em có hoàn cảnh khó khăn mang lại cho tôi niềm vui và năng lượng tích cực.

Tôi xem đó như một cách để cân bằng cuộc sống, để “cho đi” và nhận lại những giá trị tinh thần quý giá. Chính nguồn năng lượng ấy giúp tôi gắn bó lâu dài với nghề giáo và với tình người. Tôi luôn cố gắng giữ sự hài hòa giữa giảng dạy, nghiên cứu và phục vụ cộng đồng - những trách nhiệm không thể tách rời của một giảng viên đại học.

- Được vinh danh trong danh sách 60 Nhà giáo có thành tích nổi bật trong quản lý và giảng dạy là một sự ghi nhận lớn lao. Cảm xúc của thầy khi đón nhận danh hiệu này như thế nào?

Được vinh danh trong danh sách 60 nhà giáo tiêu biểu và được tiếp kiến Thủ tướng tại Văn phòng Chính phủ là một niềm vinh dự rất lớn đối với tôi. Danh hiệu này không chỉ ghi nhận nỗ lực cá nhân, mà còn phản ánh tinh thần đoàn kết và sự hỗ trợ của tập thể khoa và nhà trường.

Tôi thật sự xúc động và biết ơn lãnh đạo cấp cao, lãnh đạo nhà trường đã tạo điều kiện để tôi có môi trường làm việc tốt và cơ hội phát triển. Tôi cũng biết ơn đồng nghiệp, sinh viên và gia đình - những người luôn đồng hành và động viên tôi trên chặng đường nghề nghiệp. Đây sẽ là động lực mạnh mẽ để tôi tiếp tục đổi mới, cống hiến nhiều hơn nữa trong giảng dạy và nghiên cứu khoa học.

- Nếu gửi gắm một lời nhắn đến các đồng nghiệp trẻ và sinh viên đang ấp ủ ước mơ theo nghề giáo, thầy muốn nói điều gì?

Nghề giáo là nghề gieo hạt. Hạt giống tri thức và nhân cách mà chúng ta gieo hôm nay có thể không nảy mầm ngay, nhưng chắc chắn sẽ đơm hoa trong tương lai.

“

Các bạn hãy giữ trong tim ngọn lửa yêu nghề, kiên trì bền bỉ với con đường đã chọn; làm nhiều hơn nói; tôn trọng những giá trị dân tộc bằng những hành động thiết thực; và luôn giữ thái độ sống tích cực.

GS.TS Đặng Thành Trung - Giảng viên cao cấp Khoa Cơ khí Động lực, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM.

Trong giao tiếp, thay vì chỉ trích, hãy góp ý chân thành để cùng nhau phát triển. Hãy đọc những danh ngôn hay để chiêm nghiệm, để hiểu mình cần trưởng thành như thế nào. Bởi thành công lớn nhất của người thầy không nằm ở danh hiệu hay chức vụ, mà ở những thế hệ học trò trưởng thành, giỏi chuyên môn, tử tế và hữu ích cho xã hội.

Xin cảm ơn GS.TS Đặng Thành Trung!