Trao “lá chắn” bảo vệ tinh thần - thể chất cho sinh viên và người cao tuổi

Cách phòng tránh bệnh lý cơ xương khớp và đột quỵ cho người trẻ

Diễn ra vào những ngày giữa tháng 7 với chủ đề “Chăm sóc cơ xương khớp và phòng tránh bệnh đột quỵ” do các bác sĩ đến từ Hệ thống Bệnh viện Sài Gòn ITO và Bệnh viện Nhân dân 115 trình bày đã thu hút đông đảo cán bộ, giảng viên, sinh viên Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM (HCMUTE) tham dự.

Phát biểu tại chương trình, ThS.Nhà báo Bùi Hương - Phó Tổng Biên tập phụ trách, điều hành Tạp chí Khoa học phổ thông - cho biết: “Các vấn đề về cơ xương khớp và bệnh đột quỵ ngày càng trở nên phổ biến và có xu hướng trẻ hóa. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng sống mà còn ảnh hưởng đến công việc, người thân… Do đó, việc nâng cao nhận thức cộng đồng và chủ động trong việc phòng ngừa, chăm sóc sức khỏe là vô cùng cần thiết.

Chúng tôi tin rằng, chương trình "Vui khỏe mỗi ngày" lần này sẽ được tiếp cận những kiến thức y khoa chính xác từ các chuyên gia để Quý thầy cô và các em sinh viên chủ động theo dõi sức khỏe, có thêm kiến thức để dự phòng bệnh, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống mỗi ngày”.

Đây là lần thứ hai chương trình “Vui khỏe mỗi ngày” được tổ chức tại HCMUTE, sau lần đầu tiên diễn ra vào tháng 5/2023 và nhận được phản hồi tích cực. Ông Nguyễn Thanh Giang - Phó Chủ tịch Công đoàn HCMUTE, chia sẻ: “Chính vì sự chuẩn bị chu đáo, cùng với những giá trị tích cực mà chương trình đem lại, Công đoàn nhà trường quyết định tiếp tục phối hợp tổ chức lần thứ hai. Đây là một hoạt động thiết thực, nhân văn, góp phần bảo vệ sức khỏe và tinh thần cho đội ngũ giảng viên, sinh viên và người lao động trong trường”.

Tham gia với vai trò báo cáo viên, BS.CKII Nguyễn Đức Lâm – Phó Khoa Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Sài Gòn ITO Phú Nhuận cho biết, các bệnh lý cơ xương khớp hiện đang là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến nhất hiện nay, đặc biệt trong giới nhân viên văn phòng, người trẻ tuổi ít vận động và cả người lớn tuổi.

Theo bác sĩ Lâm, bệnh cơ xương khớp có thể chia thành hai nhóm chính: nhóm liên quan đến chấn thương như bong gân, gãy xương, sưng đau và nhóm không do chấn thương như viêm gân, viêm khớp, gout, thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống...

Từ kinh nghiệm lâm sàng, bác sĩ Lâm đưa ra các khuyến nghị: nên tránh duy trì tư thế ngồi quá lâu, thay đổi tư thế thường xuyên, duy trì cân nặng hợp lý, ăn uống đủ chất và vận động thể chất phù hợp với độ tuổi và thể trạng. Đặc biệt, nếu gặp các triệu chứng đau nhức kéo dài cần đến bác sĩ chuyên khoa thay vì tự điều trị theo các thông tin không chính thống trên mạng.

Sau vấn đề xương khớp, chương trình tiếp tục thu hút sự quan tâm của toàn khán phòng khi ThS.BS.CKI Nguyễn Quốc Trung – Bệnh viện Nhân dân 115 trình bày chuyên đề “Phòng tránh bệnh đột quỵ”, một chủ đề đặc biệt quan trọng trong bối cảnh bệnh lý tim mạch ngày càng trẻ hóa.

Theo ThS.BS.CKI Nguyễn Quốc Trung, đột quỵ là một bệnh lý nguy hiểm, xảy ra bất ngờ, có tỷ lệ tử vong và tàn tật cao. Tuy nhiên, ngày nay, đột quỵ không còn là “án tử” nếu được phát hiện và xử trí kịp thời. Quan trọng hơn, bệnh này hoàn toàn có thể phòng ngừa được bằng việc thay đổi lối sống và kiểm soát bệnh nền.

Để phòng ngừa hiệu quả, bác sĩ Trung khuyến nghị mỗi người nên giữ chế độ ăn uống khoa học, hạn chế dầu mỡ và đường; không hút thuốc, hạn chế rượu bia, duy trì hoạt động thể lực thường xuyên và ngủ đủ giấc. Việc kiểm soát tốt các bệnh mạn tính như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn chuyển hóa là yếu tố quyết định trong việc ngăn ngừa đột quỵ”.

Nguyễn Thị Mai Ánh Tâm - sinh viên năm 2, Khoa Thời trang Du lịch, ngành Công nghệ may, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM chia sẻ: “Chương trình rất bổ ích, giúp mình hiểu rõ hơn về các bệnh lý xương khớp và đột quỵ, những vấn đề không còn xa lạ với giới trẻ hiện nay. Sau chương trình, em sẽ bắt đầu điều chỉnh thói quen ăn uống và sinh hoạt. Theo đó, ưu tiên lựa chọn các món ăn thanh đạm, nhiều rau xanh và hạn chế đồ chiên rán. Sau giờ học cũng sẽ tranh thủ đi bộ khoảng 15 - 20 phút mỗi ngày và chú ý hơn đến tư thế ngồi học cho đúng cách để giảm nguy cơ ảnh hưởng đến xương khớp”, Tâm nói.

Chăm sóc sức khỏe tâm thần và cột sống để khỏe vui học tập

Chương trình “Vui khỏe mỗi ngày” tiếp tục đến với cán bộ giảng viên, sinh viên Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch vào ngày 20/7 với chủ đề “Chăm sóc sức khỏe tâm thần và phòng tránh bệnh lý thoái hóa cột sống cổ”. TS.BS Đoàn Kim Thành - Phó trưởng Điều hành Trung tâm Đào tạo nhân lực y tế, Trường Đại Y khoa Phạm Ngọc Thạch đánh giá cao ý nghĩa thiết thực của chương trình "Vui khỏe mỗi ngày".

Chia sẻ tại chương trình, BS.CKII Nguyễn Mạnh Tuấn - Khoa Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Sài Gòn ITO Phú Nhuận cho biết ngày nay khoảng 70% người trưởng thành từng bị đau cổ. Trong đó, sinh viên và giảng viên là những người có nguy cơ mắc bệnh lý cột sống cổ do học tập và làm việc sai tư thế.

Theo bác sĩ, các triệu chứng thường gặp của thoái hóa cột sống cổ như: đau cổ âm ỉ, tăng khi ngồi lâu hoặc sau khi học/ làm việc dài giờ; cứng cổ, khó xoay đầu sang hai bên; đau lan lên đầu (vùng chẩm) hoặc xuống vai và cánh tay, đôi khi kèm tê tay…

Để phòng ngừa bệnh thoái hóa cột sống cổ, bác sĩ Tuấn khuyến cáo các bạn trẻ cần tập thể dục thường xuyên, vùng cổ, vai gáy; hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử lâu; giữ tư thế làm việc đúng. Ngoài ra, việc thực hiện bài tập cổ 2 lần/ngày, liên tục 4 tuần giúp giảm rõ rệt tình trạng đau cổ cơ học và cải thiện chức năng cột sống cổ.

Sau vấn đề thoái hóa cột sống cổ, chương trình tiếp tục thu hút sự quan tâm của đông đảo giảng viên và sinh viên khi TS. Lê Thị Dung - Giảng viên Bộ môn Tâm lý y học, Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch đặt vấn đề: "Stress có phải lúc nào cũng xấu không?" Theo TS Dung, stress không hoàn toàn tiêu cực.

Có hai loại stress với ảnh hưởng trái ngược nhau là eustress và distress. Trong đó, eustress là dạng stress có lợi, có thể giúp con người tăng động lực, khả năng tập trung và phát triển bản thân, thường xuất hiện khi cá nhân đối mặt với thử thách có thể vượt qua. Ngược lại, distress là dạng stress tiêu cực, gây cảm giác quá tải, lo âu, bất lực hoặc tuyệt vọng.

Để ứng phó với stress, theo TS Dung, cần tập trung vào cơ thể. Trong đó, chúng ta có thể tập thở sâu và thiền định, tập thể dục thể thao, ngủ đủ giấc và có chế độ ăn uống lành mạnh. Bên cạnh đó, cần chia sẻ cảm xúc với người thân hoặc bạn bè; giữ kết nối xã hội tích cực, tránh xa các mối quan hệ độc hại, xây dựng mạng lưới hỗ trợ tinh thần...

Tại chương trình, các giảng viên và sinh viên cũng đã đặt ra nhiều câu hỏi cho các bác sĩ, chuyên gia xoay quanh vấn đề cơ xương khớp và các biện pháp đối mặt với stress. Theo đó, Vũ Thanh Ly - sinh viên năm 5, khoa Răng Hàm Mặt, Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch chia sẻ: "Đôi khi mọi việc không diễn ra như mong muốn, em tự hỏi đâu là những dấu hiệu cho thấy stress đã vượt quá khả năng kiểm soát và cần được hỗ trợ?".

Giải đáp thắc mắc này, TS Lê Thị Dung cho biết việc cảm thấy thất vọng khi kết quả không như kỳ vọng là điều rất phổ biến và cũng là nguồn gây stress thường gặp. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần chú ý đến những dấu hiệu cảnh báo stress đã trở nên nghiêm trọng như: mất ngủ kéo dài, thường xuyên nghi ngờ giá trị bản thân, cảm giác lo âu dai dẳng hoặc căng thẳng,... Đặc biệt, dấu hiệu báo động nghiêm trọng nhất là khi một người không còn tìm thấy ý nghĩa trong cuộc sống và việc tìm đến sự trợ giúp chuyên môn là điều rất cần thiết.

Bảo vệ hệ hô hấp - cơ xương khớp cho người cao tuổi

Kết thúc chương trình tháng 7, “Vui khỏe mỗi ngày” tháng 8 tiếp tục hành trình đến với người dân phường Cầu Ông Lãnh, TP.HCM. Chương trình lần này do Tạp chí Khoa học phổ thông phối hợp Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Cựu Chiến binh, Hội người cao tuổi phường Cầu Ông Lãnh, TP.HCM tổ chức với chủ đề “Phòng tránh các bệnh lý thường gặp về cơ xương khớp và hệ hô hấp trong giai đoạn hiện nay”.

Từ sáng sớm, rất đông người dân phường Cầu Ông Lãnh đến tham dự chương trình. Nhiều người cầm trên tay Tạp chí Khoa học phổ thông và thảo luận về kiến thức y khoa sắp được diễn ra.

Hòa cùng không khí rộn ràng của hội viên tham dự chương trình, bà Lê Thị Huyền - Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phường Cầu Ông Lãnh, TP.HCM, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ phường cho rằng: “Tham dự chương trình, các cô chú không chỉ được gặp gỡ bác sĩ chuyên khoa mà còn được lắng nghe những chia sẻ thiết thực về cách chăm sóc, phòng ngừa bệnh tật. Đây là cơ hội quý để mọi người nâng cao kiến thức sức khỏe, tự chăm lo tốt hơn cho bản thân và gia đình”, bà Huyền bày tỏ.

Sau đó, BS.CKI Bùi Đức Lượng - Phó Khoa Khám bệnh Bệnh viện Quốc tế Chấn thương chỉnh hình Sài Gòn - Hệ thống bệnh viện Sài Gòn ITO đã trình bày báo cáo với chủ đề “Phòng tránh các bệnh lý thường gặp về cơ xương khớp”.

Theo BS.CKI Bùi Đức Lượng, thoái hóa cột sống là tình trạng lớp sụn khớp bị mòn dần, bao hoạt dịch bị viêm, khớp trở nên khô và hình thành các gai xương. Khi các gai xương phát triển quá mức, chúng có thể chèn ép lên đốt sống, rễ thần kinh và các mô mềm xung quanh, gây đau nhức và hạn chế vận động.

“Hiện nay chưa có phương pháp nào điều trị dứt điểm thoái hóa cột sống. Việc điều trị chủ yếu nhằm giúp người bệnh giảm đau, cải thiện khả năng vận động và làm chậm tiến trình thoái hóa”, bác sĩ Lượng cho biết.

Sau vấn đề cơ xương khớp, BS.CKII Nguyễn Năng Viện - Chuyên khoa nội Tổng hợp tiếp tục chương trình với phần trình với chủ đề xoay quanh bệnh hen phế quản. Theo đó, hen phế quản là một trong những bệnh lý đa dạng, đặc trưng bởi tình trạng viêm đường hô hấp mạn được biểu hiện bởi các triệu chứng hô hấp như: khò khè, khó thở, nặng ngực, ho khan…

BS.CKII Nguyễn Năng Viện cho biết có nhiều yếu tố có thể khởi phát hoặc làm tăng nặng cơn hen phế quản. Trong đó, có các dị nguyên đường hô hấp như: phấn hoa, bụi nhà, lông súc vật, nấm mốc... Ngoài ra, các yếu khác như làm môi trường nhiều khói bụi, hóa chất độc hại; khói thuốc lá; tâm lý xúc cảm mạnh; nhiễm khuẩn hoặc nhiễm virus đường hô hấp; thay đổi thời tiết đột ngột; hoạt động gắng sức cũng dễ làm bùng phát hoặc trầm trọng thêm cơn hen.

Theo BS.CKII Nguyễn Năng Viện, hen phế quản là bệnh lý không thể điều trị khỏi hoàn toàn và chỉ có thể vừa điều trị vừa dự phòng. Để phòng ngừa bệnh đường hô hấp, BS.CKII Nguyễn Năng Viện khuyến cáo cần ngưng và tránh xa môi trường có thuốc lá; tập thể dục đều đặn, tránh tập quá sức; tránh xa môi trường ô nhiễm... Khi mắc bệnh hen phế quản cần tuân thủ điều trị, sử dụng thuốc đúng cách, điều độ và tái khám đúng thời hạn.

Sau phần trình bày của các chuyên gia y tế, không khí hội trường trở nên sôi nổi khi hàng loạt cánh tay giơ lên đặt câu hỏi. Người dân quan tâm đến nhiều vấn đề như: có nên dùng gối kê chân khi bị suy giãn tĩnh mạch, hen phế quản khác gì với hội chứng COPD, các dấu hiệu nhận biết và phương pháp điều trị bệnh gai cột sống hay hội chứng ống cổ tay, thoái hóa cột sống…

Từng thắc mắc đều được các bác sĩ giải đáp chi tiết, đưa ra lời khuyên phù hợp với từng trường hợp, giúp người tham dự hiểu rõ hơn cách bảo vệ và chăm sóc sức khỏe một cách chủ động, hiệu quả.

Ngoài phần tư vấn sức khỏe, cũng trong khuôn khổ chương trình, Tạp chí Khoa học phổ thông đã trao tặng 5 phần quà bằng hiện kim trị gửi đến các hội viên có hoàn cảnh khó khăn tham dự chương trình.

Ông Nguyễn Tiến Danh - Trưởng phòng quan hệ khách hàng, Công ty Cổ phần Không gian gốm Bát Tràng cho hay: “Chúng tôi đánh giá đây là một hoạt động ý nghĩa, bởi chương trình đã đưa những kiến thức về y học rất cần thiết đến người dân để đảm bảo sức khỏe cũng như phòng ngừa bệnh tật một cách chủ động.

Không gian Gốm Bát Tràng rất vinh dự được đồng hành cùng chương trình, qua đó cũng mong muốn góp một phần để tri ân đến ban tổ chức, các bác sĩ, chuyên gia và chính quyền địa phương đã mang đến một chương trình đầy ý nghĩa và nhân văn.