Bất cập và giải pháp trong quản lý y tế cơ sở, y tế dự phòng

Tiếp tục Kỳ họp thứ 5, ngày 29/5, Quốc hội thảo luận về việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng.

Số hóa ngành y tế để chăm sóc sức khỏe ban đầu thành công

Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Định, đề xuất rằng Việt Nam nên xét công bố hết dịch Covid-19 và chuyển từ bệnh lý truyền nhiễm nhóm A sang nhóm B. Ông cho rằng điều kiện để công bố này là đạt tỉ lệ bệnh nặng thấp, có đủ vaccine và tình hình dịch bệnh ổn định trên toàn cầu. Theo ông, sau 3 năm chống dịch, Việt Nam đã rút ra được nhiều kinh nghiệm và cần chuẩn bị tốt hơn cho các dịch bệnh trong tương lai.

Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu cũng đề cập đến vấn đề thách thức lớn nhất hiện nay của y tế dự phòng là cần có sự thay đổi trong cách tiếp cận và chăm sóc sức khỏe tại cộng đồng để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người dân.

Ông phân tích, tăng lương, xây dựng cơ sở vật chất và mua máy móc là không đủ để giải quyết gốc rễ của vấn đề này. Thay vào đó, ông đề xuất thử nghiệm mô hình mới, trong đó các trạm y tế xã sẽ trở thành phòng khám của Trung tâm y tế quận/huyện. Các bác sĩ của Trung tâm y tế quận, huyện sẽ đến các trạm y tế xã để khám ngoại trú cố định và chăm sóc bệnh nhân. Đặc biệt, các bệnh mãn tính không lây nhiễm như huyết áp, đái đường, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính cũng sẽ được khám và tư vấn tại các trạm y tế xã.

Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu cũng nhấn mạnh về số hóa ngành y tế, bao gồm quản lý sức khỏe và khám chữa bệnh từ xa, và cho rằng đây là chìa khóa thành công cho hệ thống chăm sóc sức khỏe ban đầu.

Cần có cơ chế bảo người làm công tác chống dịch

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan, Đoàn ĐBQH TP.HCM, chia sẻ về thực trạng của ngành y tế trong cuộc chiến chống dịch COVID-19 vừa qua. Bà cho rằng, đây là một thử thách lớn đối với ngành y tế và tình trạng huy động, quản lý nguồn lực để phòng, chống dịch là rất khó khăn.

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan nhận thấy rằng trong quản lý nguồn lực của ngành y tế, vẫn còn nhiều điểm nghẽn và vướng mắc. Việc phân biệt giữa dịch bệnh chưa từng gặp với dịch bệnh thông thường cũng là một thách thức lớn. Ngoài ra, việc mua vaccine và thuốc cũng gặp nhiều khó khăn do vướng mắc trong quy chế đấu thầu và chính sách của Bộ Y tế.

Bà Lan cho rằng, để cải thiện tình hình này, cần có sự quan tâm đến việc xây dựng và củng cố hệ thống y tế. Tuy nhiên, cần cân bằng giữa việc chống dịch và xây dựng, vì cả hai vấn đề đều quan trọng. Bà cũng đề nghị cần bổ sung đánh giá để đưa ra những cơ chế và chính sách hợp lý để ngành y tế có thể phát triển mạnh hơn và chống dịch tốt hơn trong tương lai.

Cuối cùng, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan nhấn mạnh rằng giám sát và quản lý ngành y tế là rất quan trọng để đối phó với bất kỳ dịch bệnh nào. Đồng thời, cần có những cơ chế và bảo vệ cho người làm trong ngành y tế, để họ có thể cống hiến tốt hơn và chống dịch hiệu quả hơn.

Cần cơ chế phân cấp hợp lý trong ứng phó với dịch bệnh

Đại biểu Tô Thị Bích Châu, Đoàn ĐBQH TP.HCM, đã chia sẻ quan điểm về việc ứng phó với dịch bệnh trong thời gian tới. Bà cho rằng, cần hàn gắn những vết thương, hoàn thiện chính sách và đội ngũ để chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của nhân dân tốt hơn.

Trong đó, đại biểu đề nghị cần có cơ chế phân cấp hợp lý hơn, giao thẩm quyền cho Chính phủ phân cấp cho UBND các tỉnh, thành trong những trường hợp "chống dịch như chống giặc", khẩn cấp và không chồng lấn. Việc này sẽ giúp cho phản ứng kịp thời và giúp đỡ tốt nhất cho người dân, tránh trường hợp "nước xã không cứu được lửa gần".

Ngoài ra, đại biểu Tô Thị Bích Châu cũng đề nghị cần rà soát và mở rộng các quy định vinh danh những hành động đột xuất và những nghĩa cử cao đẹp của các tổ chức, cá nhân, đơn vị và doanh nghiệp đã chắt chiu đóng góp ủng hộ cho các nguồn quỹ chống dịch, chăm lo cho hệ thống y tế hoặc các túi an sinh cho người dân. Việc này sẽ khuyến khích thêm nhiều người và tổ chức tham gia đóng góp và ủng hộ cho các hoạt động phòng chống dịch bệnh trong tương lai.

Chú trọng đầu tư cho trạm y tế ở vùng sâu, vùng xa

Đại biểu Nguyễn Tri Thức, Đoàn ĐBQH TP.HCM đã có những chia sẻ về việc đầu tư cho lĩnh vực y tế cơ sở, đặc biệt là tập trung đầu tư cho trạm y tế ở vùng sâu, vùng xa. Ông cho rằng, đây là một lĩnh vực không thể cào bằng, bởi đó là nơi cung cấp dịch vụ y tế cấp cứu cho người dân ở các vùng khó khăn.

Ngoài ra, đại biểu Nguyễn Tri Thức nhắc đến việc hỗ trợ của một số doanh nghiệp bằng tiền mặt vào tài khoản của các bệnh viện trong thời điểm dịch COVID-19 bùng phát. Tuy nhiên, ông đề xuất cần có hướng dẫn từ Chính phủ để chuyển sang hình thức quỹ phát triển sự nghiệp để mua sắm trang thiết bị phục vụ công tác chăm sóc sức khỏe người dân theo đúng quy định pháp luật.

Đại biểu cũng bày tỏ sự băn khoăn về chủ trương luân chuyển bác sĩ trẻ mới ra trường về công tác tại trạm y tế xã. Ông cho rằng tại trạm y tế không có trang thiết bị xét nghiệm, máy móc để chẩn đoán chính xác tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Hơn nữa, thu nhập của bác sĩ trẻ là khó khăn, họ phải tự thân vận động để tăng thêm thu nhập bằng cách làm thêm ngành khác, dẫn đến ý chí và năng lực học tập giảm đi.

Do vậy, đại biểu Nguyễn Tri Thức đề nghị Chính phủ có đề án luân chuyểnbác sĩ có kinh nghiệm về trạm y tế xã trong thời gian 3 tháng hoặc 6 tháng, thay vì luân chuyển bác sĩ trẻ mới ra trường. Việc này sẽ giúp tăng cường chất lượng dịch vụ y tế tại các trạm y tế xã và đảm bảo người dân được chăm sóc sức khỏe tốt hơn.

Đồng thời, đại biểu cũng đề nghị Chính phủ tập trung đầu tư vào trang thiết bị y tế và các biện pháp đào tạo để nâng cao năng lực chuyên môn và kỹ năng của các bác sĩ tại các trạm y tế xã. Bằng cách này, chúng ta sẽ có thể cải thiện tình trạng y tế cơ sở và đáp ứng được nhu cầu y tế của người dân ở các vùng khó khăn.

Cơ chế tự chủ giải quyết bài toán quá tải bệnh nhân

Đại biểu Văn Thị Bạch Tuyết, Đoàn ĐBQH TP.HCM, đã đưa ra kiến nghị về việc đổi mới cơ chế tài chính và cơ chế tự chủ của các cơ sở y tế công lập. Bà cho rằng, việc đổi mới cơ chế này sẽ giúp tăng cường đầu tư vào trang thiết bị y tế và nhân lực cho cơ sở y tế cấp cơ sở và y tế dự phòng, góp phần nâng cao năng lực khám, chữa bệnh và năng lực làm công tác dự phòng của các cơ sở này.

Đại biểu cũng nhấn mạnh tình trạng quá tải của các bệnh viện tuyến trên kéo dài và hệ thống y tế cơ sở không đủ điều kiện để triển khai thực hiện tốt công tác khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe cho nhân dân. Điều này đưa đến tình trạng bệnh nhân từ các tỉnh đổ về các thành phố lớn để được chăm sóc sức khỏe, trong khi hệ thống các bệnh viện ở cơ sở lại không có đủ nguồn thu và nguồn lực để đảm bảo hoạt động của mình.

Vì vậy, đại biểu Văn Thị Bạch Tuyết cho rằng cần đổi mới cơ chế tài chính và cơ chế tự chủ của các cơ sở y tế công lập. Thay vì phụ thuộc vào ngân sách nhà nước, các cơ sở y tế công lập cần được đem lại sự tự chủ trong việc quản lý tài chính, đầu tư và vận hành. Điều này sẽ giúp các cơ sở y tế có thể tự chủ trong việc huy động nguồn lực và tài trợ từ các đối tác khác nhau để đáp ứng nhu cầu của người dân trong cácvùng khó khăn.

Đồng thời, việc đổi mới cơ chế này còn giúp tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các cơ sở y tế công lập trong việc đầu tư và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, từ đó giảm bớt tình trạng quá tải của các bệnh viện tuyến trên và cải thiện năng lực khám chữa bệnh của các cơ sở y tế cấp cơ sở và y tế dự phòng.

Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị cơ chế tự chủ của các cơ sở y tế công lập cần được kết hợp với việc tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực chuyên môn và kỹ năng của các nhân viên y tế. Điều này sẽ giúp cải thiện chất lượng dịch vụ y tế và đáp ứng tốt hơn nhu cầu y tế của người dân.