Học bổng quốc gia L’Oréal - UNESCO 2025: 16 năm kiến tạo bệ phóng cho nữ giới trong cuộc đua khoa học toàn cầu
16 năm trong hành trình trao quyền cho giới khoa học nữ, 41 nhà khoa học nữ Việt Nam được vinh danh cùng hàng loạt công trình nghiên cứu vươn tầm quốc tế, khẳng định vị thế của chương trình L’Oréal - UNESCO Vì sự phát triển phụ nữ trong khoa học (For Women in Science).
Lễ trao học bổng quốc gia năm 2025 diễn ra tại Hà Nội ngày 1/12/2025 tiếp tục quy tụ những trí tuệ xuất sắc nhất, những người đang trực tiếp giải quyết các thách thức của nhân loại về biến đổi khí hậu, trí tuệ nhân tạo và an ninh năng lượng.
Lễ trao học bổng quốc gia là một phần trong Giải thưởng Khoa học danh giá Toàn cầu L’Oreal - UNESCO For Women in Science, được L’Oreal và UNESCO sáng lập từ năm 1989.
Kể từ khi ra mắt tại Việt Nam năm 2009, chương trình L’Oréal - UNESCO Vì sự phát triển phụ nữ trong khoa học đã kiên định với sứ mệnh tìm kiếm và tiếp sức cho những "viên ngọc" của khoa học Việt, tạo điều kiện để họ hiện thực hóa các ý tưởng táo bạo thông qua chương trình học bổng nghiên cứu khoa học cấp quốc gia.
Ba chủ nhân của học bổng năm 2025 được chọn lựa từ hơn 100 đề án khoa học đều có tính ứng dụng, tác động trực tiếp đến sự phát triển bền vững giữa bối cảnh thế giới đang chạy đua trong cuộc cách mạng công nghệ và chuyển dịch xanh.
Từ cánh đồng lúa đến phòng thí nghiệm chip và cell pin, trí tuệ nhân tạo và đam mê của các nhà khoa học nữ đang góp phần định hình một tương lai bền vững hơn cho Việt Nam và thế giới.
Ông Wagih Ahmed, Tổng Giám đốc L’Oréal Vietnam chia sẻ tại sự kiện: “Thế giới cần khoa học, và khoa học cần phụ nữ. Từ năm 2009 đến nay, L’Oreal Vietnam đã bền bỉ thực hiện sứ mệnh tôn vinh và hỗ trợ những nhà khoa học nữ tài năng trên khắp Việt Nam đang ngày đêm nghiên cứu nhằm giải quyết những thách thức lớn nhất của nhân loại.
Các nhà khoa học nữ đã đạt được những thành tựu phi thường và tạo ra thay đổi tích cực cho xã hội. Họ là nguồn cảm hứng vô tận cho các thế hệ nhà khoa học trẻ”.
Ông Jonathan Baker, Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam, khẳng định: “Trong hơn một thập kỷ qua tại Việt Nam, UNESCO và L’Oréal đã luôn đồng hành, dựa trên một niềm tin chung: khoa học là ngôn ngữ chung của nhân loại, là động lực quan trọng cho tiến bộ.
Khoa học chỉ có thể phát huy tối đa tiềm năng khi phụ nữ được đại diện bình đẳng và trao quyền để dẫn dắt. Việc hỗ trợ phụ nữ trong khoa học không phải là một hành động mang tính biểu trưng - mà là khoản đầu tư cho tương lai chung của tất cả chúng ta”.
Ba chủ nhân của học bổng quốc gia L’Oréal - UNESCO 2025
PGS. TS. Tô Thị Mai Hương (Phó Trưởng phòng Nghiên cứu, Đổi mới và Hợp tác Quốc tế; Trưởng ban điều hành Trung tâm Đổi mới Sáng tạo và Khởi nghiệp, ĐH Khoa học và Công nghệ Hà Nội) với “Lời giải cho nông nghiệp phát thải thấp”
Biến đổi khí hậu đòi hỏi nông nghiệp phải thay đổi. PGS. TS. Tô Thị Mai Hương theo đuổi công nghệ chỉnh sửa gene chính xác (prime editing) để tối ưu phân bổ carbon trong cây lúa, tác động tích cực tới hệ vi sinh vật vùng rễ, giúp cắt giảm phát thải mê-tan - loại khí nhà kính mạnh hình thành trong điều kiện kỵ khí ở ruộng lúa. Đây là bước tiến quan trọng tạo ra giống lúa năng suất cao mà vẫn “nhẹ” khí nhà kính.
PGS. TS. Phạm Kim Ngọc (Trưởng Bộ môn Vật liệu Nano và Màng mỏng, Khoa Khoa học và Công nghệ Vật liệu, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQG-HCM) với “Lời giải cho AI tiết kiệm năng lượng”
Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) đi kèm cơn khát điện năng khổng lồ đã thúc đẩy PGS.TS. Phạm Kim Ngọc tập trung vào nghiên cứu kiến trúc tính toán trong bộ nhớ (In‑Memory Computing), phát triển memristor - thiết bị có khả năng lưu trữ trạng thái analog mô phỏng khớp thần kinh - đặc biệt là trở nhớ tự chỉnh lưu (SRM).
Nghiên cứu của bà bao quát từ vật liệu đến linh kiện và vi mạch. Đích đến là các hệ thống phần cứng AI tích hợp cao, xử lý song song hiệu quả và tiết kiệm năng lượng, tiến gần hơn với cơ chế học của não bộ con người.
TS. Lê Linh (Nghiên cứu viên Sau Tiến sĩ tại Đại học Stanford, Hoa Kỳ) và “Lời giải cho bài toán lưu trữ năng lượng”
Chuyển dịch năng lượng cần những viên pin tốt hơn. TS. Lê Linh theo đuổi nghiên cứu đầy hứa hẹn của pin Lithium–lưu huỳnh (Li–S) với mục tiêu mật độ năng lượng khoảng 350 Wh/kg và vòng đời dài.
Nghiên cứu kết hợp thực nghiệm và mô phỏng này giúp làm rõ cơ chế cải thiện hiệu suất, đồng thời tối ưu điện cực và cấu trúc cell, đưa công nghệ Li–S tiến gần hơn tới ứng dụng đại trà.
