Vi khuẩn: thuốc kháng sinh cho tương lai?

BÙI KIM SƠN (Theo Science et Vie)| 05/04/2017 08:29

KHPT-Năm 1895, nhà vật lý Vincenzo Tiberio tại Đại học Napoli (Italia) đã phát hiện được một loại nấm mốc trong nước có tên Penicillium có hoạt động kháng khuẩn rất tốt.

 Tuy nhiên, phải đợi cho đến năm 1928, khi Alexander Fleming quan sát thấy tính chất kháng sinh từ một loài nấm trong chi Penicillium có khả năng chống lại vi khuẩn. Và từ đó mà chúng ta có được thuốc kháng sinh penicillin.

Hiện nay, chúng ta đã quá quen với thuốc kháng sinh đến nỗi bệnh gì cũng dùng kháng sinh, lạm dụng đến cái mức mà dân gian thường gọi là lờn thuốc. Các vi khuẩn nay đã kháng lại kháng sinh mà theo số liệu của WHO (Tổ chức y tế thế giới), hàng năm trên toàn thế giới có khoảng 700.000 ca tử vong do vì điều này. Và nếu không tìm ra phương thuốc hiệu quả, từ đây đến năm 2050, con số người tử vong do vi khuẩn kháng lại kháng sinh sẽ là con số 300.000.000.
Do vậy, quả là một tin vui khi một nhóm các nhà nghiên cứu Anh Quốc, lần đầu tiên, đã sử dụng thành công phương pháp điều trị "kháng sinh" bằng… ngay chính vi khuẩn. Hay nói cách khác, từ nay chúng ta đã có được các đồng minh mới trong việc tiêu diệt các vi khuẩn kháng lại kháng sinh. Dùng vi khuẩn chống lại vi khuẩn, đúng là "dĩ độc trị độc".
Dĩ nhiên, đây phải là những vi khuẩn có khả năng sinh sản tốt và không gây bệnh cho con người. Và các nhà nghiên cứu đã tìm được loài vi khuẩn hình que Bdellovibrio bacteriovorus, một gia đình vi khuẩn sống trong đất và nước, được phát hiện vào năm 1962, có khả năng thâm nhập qua màng tế bào của các vi khuẩn khác. Thâm nhập vào vật chủ xong, chúng nhân lên và chỉ ra đi vài giờ sau, để lại bên trong vật chủ một khoảng trống. Và chính đặc tính này đã được các nhà nghiên cứu vận dụng.
Thí nghiệm được thực hiện trên cơ thể ấu trùng cá ngựa vằn đã được tiêm một liều "chết người" vi khuẩn Shigella flexneri, một loài vi khuẩn gây tử vong cho một triệu người mỗi năm, có khả năng kháng lại với rất nhiều loại kháng sinh. Sau đó, một liều Bdellovibrio cũng được tiêm vào cùng một vị trí. Kết quả quan sát thấy "dân số" Shigella suy yếu dần, thậm chí biến mất, còn lũ ấu trùng cá ngựa vằn thì tồn tại và sống khỏe.
Nhưng phát hiện thú vị nhất là người ta thấy trong cuộc chiến chống lại vi khuẩn Shigella, có một "liên minh quân sự" đã được ký kết giữa Bdellovibrio với hệ thống miễn dịch của ấu trùng. Bdellovibrio thì làm suy yếu bọn Shigella, còn các tế bào bạch cầu của ấu trùng thì cho những nhát kiếm kết liễu.
Vốn có khả năng "nuốt sống" các vi khuẩn gram âm như Escherichia coli và Salmonella, trong các thí nghiệm trước đây Bdellovibrio đã chứng tỏ khả năng làm suy yếu hoặc thải loại các vi khuẩn này trong dạ dày gà. Nhưng đây là lần đầu tiên, tính hiệu quả của nó được thử nghiệm bằng cách tiêm vào một cơ quan cụ thể.
Và điều thú vị cuối cùng là sau chiến thắng, quân đội Bdellovibrio được dân chúng nước sở tại (tức hệ thống miễn dịch của ấu trùng) mời ở lại định cư nhằm cùng nhau bảo vệ đất nước trước các cuộc chiến khác trong tương lai…

(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Vi khuẩn: thuốc kháng sinh cho tương lai?
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO