TP.HCM kỳ vọng đột phá từ 9 nghị quyết về khoa học và công nghệ

Sau khi sáp nhập, TP.HCM bước vào giai đoạn phát triển với không gian, dân số và nguồn lực kinh tế lớn hơn gấp bội, hướng tới mô hình đô thị đa trung tâm mang tầm khu vực Đông Nam Á. Thành phố được kỳ vọng trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, năng động và hội nhập, đóng vai trò tiên phong trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Trước đó, Thành ủy TP.HCM đã ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, xác định khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là một trong ba đột phá chiến lược hàng đầu. Việc HĐND TP.HCM thông qua 9 nghị quyết lần này là bước cụ thể hóa mạnh mẽ chủ trương ấy, tạo cơ chế và hành lang pháp lý mới cho phát triển khoa học công nghệ đô thị.

Sân chơi mới cho hoạt động đổi mới sáng tạo

Theo tinh thần của các nghị quyết vừa được thông qua, từ nay các cuộc thi, hội thi và giải thưởng trong lĩnh vực khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sẽ không còn giới hạn trong địa giới hành chính cũ, mà mở rộng áp dụng toàn TP.HCM sau sáp nhập. Điều này sẽ giúp lan tỏa tinh thần sáng tạo, thu hút nhiều hơn những ý tưởng, dự án mang tính đột phá và ứng dụng thực tiễn cao.

Ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, cho biết: không chỉ các chương trình ươm tạo, hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, mà những giải thưởng thường niên như I-Star cũng sẽ mở rộng phạm vi, tạo cơ hội cho cộng đồng khởi nghiệp tại Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) có thêm môi trường giao lưu, học hỏi và cọ xát thực tế.

Ngoài ra, việc phân định rõ mức hỗ trợ cho từng giai đoạn phát triển (tiền ươm tạo, ươm tạo, tăng tốc) giúp các start-up dễ dàng tiếp cận nguồn lực tài chính phù hợp. Các hoạt động hỗ trợ cũng hướng đến mục tiêu ứng dụng thực tiễn, đặc biệt trong chuyển đổi số quản trị công, cải cách hành chính, phát triển kinh tế số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong giáo dục, quản lý nhà nước.

“Với những chính sách mới, TP.HCM kỳ vọng tiếp tục giữ vai trò đầu tàu đổi mới sáng tạo, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững và gia tăng giá trị trong nền kinh tế”, ông Thắng nhấn mạnh.

Miễn thuế cho hoạt động khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo

Một điểm nhấn nổi bật là Nghị quyết số 31/2024/NQ-HĐND (ngày 11/12/2024) quy định miễn thuế thu nhập cá nhân và thuế thu nhập doanh nghiệp cho các hoạt động khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo có phát sinh thu nhập, áp dụng trong thời hạn 5 năm kể từ khi phát sinh nghĩa vụ thuế.

Các lĩnh vực ưu tiên gồm: thương mại điện tử, công nghệ tài chính (Fintech), logistics, công nghệ giáo dục, y tế - chăm sóc sức khỏe, nông nghiệp công nghệ cao, phát triển bền vững, chuyển đổi số và an ninh mạng. Chính sách này đồng thời áp dụng cho chuyên gia, nhà khoa học, cá nhân tài năng đặc biệt đang làm việc trong hệ sinh thái khởi nghiệp.

Ông Lê Trung Hiếu, Nhà sáng lập Bambi Hana, nhận định: “Chính sách miễn thuế là bước đi mang tính kích hoạt hệ sinh thái khởi nghiệp rất quan trọng. Với các start-up, giai đoạn đầu là lúc khó khăn nhất vì phải dồn toàn lực cho nghiên cứu và mở rộng thị trường. Việc được miễn thuế 5 năm giúp họ có thêm nguồn lực tái đầu tư, nuôi dưỡng sáng tạo và giữ chân nhân tài”.

Ông Hiếu cũng cho rằng chính sách hỗ trợ cả chuyên gia và nhà khoa học là điểm đột phá: “Khi TP.HCM tạo ra môi trường thuận lợi như vậy, chắc chắn sẽ thu hút thêm quỹ đầu tư, nhà sáng lập trẻ và chuyên gia quốc tế. Đó là nền tảng để hình thành trung tâm khởi nghiệp - đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực”.

Ở góc nhìn học thuật, TS Quan Quốc Đăng (Phòng Khoa học Công nghệ, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - ĐHQG-HCM) đánh giá đây là chính sách “đi đúng trọng tâm”, giúp thu hút và giữ chân nhân lực chất lượng cao.

Ông Đăng kiến nghị, để tăng tính thực tiễn, nên mở rộng tiêu chí công nhận người hỗ trợ không chỉ dựa trên “kinh nghiệm tư vấn – đào tạo”, mà còn tính đến đóng góp nghiên cứu ứng dụng, hướng dẫn sinh viên đạt giải khởi nghiệp, hoặc công bố khoa học uy tín quốc tế.

“Nếu điều chỉnh theo hướng này, chính sách sẽ đi vào cuộc sống sâu hơn, giúp các chuyên gia thực sự có năng lực được tiếp cận ưu đãi, qua đó đóng góp hiệu quả nhất cho sự phát triển chung của Thành phố”, TS Đăng nhận định.

Giúp doanh nghiệp mạnh dạn đăng ký sở hữu trí tuệ

Theo ông Trần Giang Khuê, Trưởng Văn phòng đại diện Cục Sở hữu trí tuệ tại TP.HCM, việc HĐND Thành phố ban hành quy định hỗ trợ đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu và giống cây trồng mới có ý nghĩa rất lớn trong việc khuyến khích sáng tạo và bảo vệ tài sản trí tuệ của người dân, doanh nghiệp, viện - trường.

Cụ thể, theo Nghị quyết số 26/2022/NQ-HĐND (ngày 9/12/2022), mỗi đơn đăng ký bảo hộ sáng chế và giống cây trồng mới trong nước được hỗ trợ 30 triệu đồng; Kiểu dáng công nghiệp và nhãn hiệu được hỗ trợ 15 triệu đồng/văn bằng; Đăng ký bảo hộ ở nước ngoài được hỗ trợ 60 triệu đồng/đơn hợp lệ. Kinh phí được chi từ nguồn sự nghiệp khoa học - công nghệ thuộc ngân sách Thành phố.

“Các chính sách này giúp giảm gánh nặng chi phí - vốn là rào cản lớn với cá nhân và doanh nghiệp nhỏ. Khi được hỗ trợ, họ sẽ mạnh dạn đăng ký bảo hộ, từ đó hình thành hệ sinh thái sáng tạo năng động, tăng số lượng và chất lượng văn bằng sở hữu trí tuệ”, ông Khuê cho biết.

Ông Khuê nhấn mạnh, đây không chỉ là hỗ trợ tài chính, mà còn là chính sách kích cầu tri thức, giúp các sản phẩm nghiên cứu và sáng chế sớm thương mại hóa, góp phần thực hiện mục tiêu của Nghị quyết 57-NQ/TW về phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số quốc gia.