TP.HCM: Đầu tàu kinh tế quốc gia, khát vọng siêu đô thị vươn tầm quốc tế

Giữ vững vai trò đầu tàu kinh tế

Theo dự thảo Báo cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu Đảng bộ TP.HCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, trong nhiệm kỳ vừa qua, tình hình quốc tế và trong nước có nhiều thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen. Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư diễn ra nhanh, tác động đại dịch COVID-19 gây hậu quả nặng nề đến tình hình kinh tế - xã hội và đời sống nhân dân.

Tuy nhiên, ngay sau khi thực hiện nhiều giải pháp mạnh mẽ, huy động toàn bộ sức mạnh vật chất và tinh thần để đẩy lùi đại dịch COVID-19; tại TP.HCM các địa phương đã tập trung khôi phục sản xuất, kinh tế từ chỗ suy giảm nghiêm trọng đã nhanh chóng phục hồi, lấy lại đà tăng trưởng và từng bước phát triển ổn định, trên cơ sở đổi mới mô hình tăng trưởng, chuyển dịch cơ cấu, ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Sau khi hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, sức mạnh của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam càng được nhân lên. TP.HCM giữ vai trò trung tâm tài chính – thương mại – dịch vụ, Bình Dương trở thành “công xưởng công nghiệp công nghệ cao”, trong khi Bà Rịa – Vũng Tàu là đầu mối cảng biển, logistics, năng lượng.

Tiềm năng, thế mạnh của từng địa phương đã được phát huy hiệu quả, đạt nhiều dấu ấn nổi bật. Ba địa phương tiếp tục giữ vị thế là các trung tâm kinh tế lớn của cả nước, đóng góp tỷ trọng lớn vào ngân sách quốc gia, với hệ sinh thái dịch vụ, du lịch, công nghiệp, logistics và khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo phát triển vượt trội, hội tụ những nền tảng thể chế - quản trị số hàng đầu cả nước, tạo nên một vùng đô thị tiên phong, dẫn dắt không chỉ bằng tốc độ tăng trưởng, mà bằng chất lượng quản trị, đổi mới mô hình phát triển bền vững.

Các đột phá chiến lược về hạ tầng, chuyển đổi số, phát triển khoa học công nghệ và nguồn nhân lực được thực hiện hiệu quả và đạt nhiều kết quả quan trọng. TP.HCM đề xuất nhiều cơ chế, chính sách đặc thù, góp phần ban hành các chủ trương quan trọng của Bộ Chính trị.

TP.HCM tiếp tục giữ vững vai trò đầu tàu, động lực của đô thị đặc biệt, là trung tâm kinh tế, văn hóa, tài chính, thương mại, dịch vụ, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và phát triển nguồn nhân lực hàng đầu cả nước.

Phần lớn các chỉ tiêu kinh tế - xã hội nhiệm kỳ 2020 - 2025 hoàn thành và ghi dấu ấn. Tổng giá trị GRDP ước đạt 3,0 triệu tỷ đồng, chiếm 23,6% GRDP cả nước, GRDP bình quân đầu người đạt 198,1 triệu đồng, cao hơn 1,7 lần so với trung bình cả nước. Thu ngân sách nhà nước khoảng 681.000 tỷ đồng, chiếm 33,4% tổng thu ngân sách quốc gia.

Hoạt động thương mại đối ngoại cũng rất sôi động, với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 179,3 tỷ USD, chiếm 22,8% tổng kim ngạch cả nước, trong đó xuất khẩu là 89,4 tỷ USD và nhập khẩu 89,9 tỷ USD. Tổng vốn đầu tư xã hội của Thành phố mới đạt 631,8 nghìn tỷ đồng, chiếm 17,1% tổng vốn đầu tư xã hội cả nước. Doanh thu bán lẻ hàng hóa và dịch vụ đạt 1.683 nghìn tỷ đồng, tương đương 26,3% cả nước, phản ánh sức mua lớn và hệ thống phân phối phát triển mạnh.

Như vậy, TP.HCM hợp nhất với tỉnh Bình Dương và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu là bước ngoặt chưa từng có trong lịch sử phát triển đô thị Việt Nam. Từ đó mở ra cơ hội mở rộng thị trường, tăng sức hút đầu tư, kết nối hạ tầng, kết nối chuỗi sản xuất và nâng tầm vị thế quốc tế, tiếp cận nguồn tài chính, công nghệ tiên tiến.

Đây là sự cấu hình lại toàn diện không gian phát triển, nơi ba cực kinh tế năng động bậc nhất cả nước hội tụ, với tầm nhìn mới là “siêu đô thị quốc tế” của Đông Nam Á, top 100 thành phố đáng sống nhất thế giới, nhằm thực hiện sứ mệnh tiên phong, dẫn dắt và lan tỏa phát triển cho cả nước.

Hiện thực hóa siêu đô thị top 100 thành phố toàn cầu

Theo dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội đại biểu Đảng bộ TP.HCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, xác định mục tiêu trở thành siêu đô thị quốc tế; tốc độ tăng trưởng GRDP 10 - 11%/năm, GRDP bình quân đầu người 14.000 - 15.000 USD, kinh tế số chiếm từ 30 - 40% GRDP.

Để đạt được những chỉ tiêu lớn này, TP.HCM đặt ra nhiều nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm. Trong đó, phải phát triển kinh tế nhanh, bền vững trên nền tảng đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại kinh tế theo hướng lấy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo làm động lực chủ yếu.

Triển khai đề án chuyển đổi, chuyển dịch các khu công nghiệp, khu chế xuất và tái cấu trúc các ngành công nghiệp chủ lực. Đầu tư phát triển một số ngành công nghiệp chiến lược, nhất là công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp xây dựng hiện đại, vật liệu mới, công nghệ sinh học, sản xuất thiết bị và linh kiện năng lượng tái tạo đạt tiêu chuẩn quốc tế. Thu hút các tập đoàn đa quốc gia và các doanh nghiệp hàng đầu về sản xuất linh kiện điện tử, bán dẫn, chip.

Quy hoạch phát triển các khu mậu dịch thương mại tự do thế hệ mới, gắn với phát triển các trung tâm logistics thông minh, các cụm cảng trung chuyển quốc tế và sân bay hàng hóa. Đầu tư nâng cấp, phân công chức năng, chuyển đổi mô hình hệ thống cảng vệ tinh, các cảng dọc sông Sài Gòn và cụm cảng cạn (ICD) tạo thành chuỗi logistics hiệu quả có tính liên vùng. Phát triển cụm cảng - logistics thông minh tại Cái Mép - Thị Vải - Cần Giờ theo mô hình siêu cảng số và hệ thống logistics tích hợp - vận hành bằng dữ liệu lớn.

Xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế, nhằm thu hút đầu tư, phát triển thị trường tài chính hiện đại, kết nối toàn cầu, áp dụng các mô hình tài chính số, ngân hàng thông minh, tài chính xanh, tài sản số, công nghệ tài chính (Fintech), tạo nền tảng cho tăng trưởng kinh tế bền vững.

Phát triển đồng bộ các khu vực kinh tế, khẳng định kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, kinh tế tư nhân là động lực quan trọng của tăng trưởng. Xây dựng các tập đoàn nhà nước Thành phố đủ mạnh, dẫn dắt các ngành, lĩnh vực then chốt như cơ sở hạ tầng, đường sắt đô thị, đầu tư - tài chính... Có chính sách hỗ trợ khu vực kinh tế tập thể, tổ chức lại các mô hình hợp tác xã kiểu mới phù hợp xu hướng, phát huy hiệu quả hoạt động. Tạo lập môi trường kinh doanh bình đẳng; tháo gỡ các rào cản về đất đai, tín dụng, quy hoạch, thủ tục,… nhằm huy động hiệu quả nguồn lực xã hội; tiếp tục xây dựng các cơ chế, chính sách vượt trội hỗ trợ khu vực kinh tế tư nhân tiếp cận các nguồn lực sản xuất. Hỗ trợ phát triển các tập đoàn kinh tế tư nhân đủ sức vươn tầm khu vực và thế giới.

Đầu tư xây dựng hoàn chỉnh Khu đô thị mới Thủ Thiêm trước năm 2030; khởi công giai đoạn 2 Khu đô thị Phú Mỹ Hưng, đẩy nhanh tiến độ Khu đô thị biển Cần Giờ; triển khai các dự án nâng cấp đô thị Vũng Tàu, Hồ Tràm và Phú Mỹ. Phát triển chuỗi đô thị thông minh kết nối trung tâm TP.HCM - Dĩ An - Thuận An - Thủ Dầu Một - Bến Cát - Phú Mỹ, các khu đô thị mới xung quanh các điểm giao thông kết nối vành đai, cao tốc.

Phát triển hài hòa giữa nông thôn và đô thị theo hướng “làng trong phố, phố trong làng”, gắn định hướng “tựa núi, giữ rừng” và “bám sông, hướng biển”. Khẩn trương quy hoạch phát triển hành lang sông Sài Gòn vừa khai thác kinh tế, du lịch, vừa tạo không gian xanh, công viên và các tiện ích công cộng ven sông và bảo tồn cảnh quan tự nhiên.

Sau 5 năm, TP.HCM khẳng định là đầu tàu kinh tế của cả nước nhưng bước vào giai đoạn mới với vị thế “siêu đô thị” sau hợp nhất, sở hữu nguồn lực khổng lồ và khát vọng vươn tầm thế giới, với thách thức cũng không nhỏ. Để thực hiện được mục tiêu đề ra, đòi hỏi TP.HCM đồng lòng, bứt phá toàn diện.