Nghị quyết 72 - Cơ hội và kỳ vọng Y tế TP.HCM

Tạp chí Khoa học phổ thông - Sống Xanh đã có buổi phỏng vấn Thiếu tướng, PGS.TS.TTND Nguyễn Hồng Sơn, Phó Chủ tịch Hội đồng chuyên môn Bảo vệ sức khỏe cán bộ trung ương Miền Nam, Nguyên Giám đốc Bệnh viện Quân y 175 (Bộ Quốc phòng) về Nghị quyết 72 liên quan trực tiếp đến an sinh xã hội, gắn liền với đời sống của người dân cũng như cơ hội cho ngành y tế Thành phố.

Quyền lợi chăm sóc sức khỏe, sống hạnh phúc của người dân

Thưa ông, Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết 72 về Một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, cảm xúc của ông như thế nào?

Chúng ta đang sống trong những tháng ngày hào hùng kỷ niệm trọng đại của dân tộc. Một lần nữa tinh thần dân tộc của cả nước ta lại như một biển sóng dâng trào trong mỗi trái tim người dân Việt. Lòng tin tưởng và niềm tự hào càng mãnh liệt hơn được hòa chung với tinh thần của bốn Nghị quyết quan trọng của Bộ chính trị mà Tổng Bí thư Tô Lâm từng nói đó là “bốn Nghị quyết đột phá”, đó là “Bộ tứ trụ cột đưa đất nước tiến vào kỷ nguyên mới”.

Và những ngày này chúng ta lại được nghiên cứu hai Nghị quyết quan trọng có tính chất triển khai liên quan trực tiếp đến an sinh xã hội, gắn liền với đời sống, sức khỏe của người dân. Đó là Nghị quyết 71 về Giáo dục đào tạo và Nghị quyết 72 về Một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Một lần nữa, điều đó đã thể hiện quan điểm, quyết tâm của Đảng vì dân, lấy dân làm gốc, khẳng định tính ưu việt của xã hội ta đối với quyền lợi, hạnh phúc của người dân. 80 năm với biết bao hy sinh gian khó, biết bao thăng trầm lịch sử để khát vọng Độc lập - Tự do - Hạnh phúc đã và đang trở thành hiện thực với người dân Việt Nam.

Không chỉ là một người dân, là một người lâu năm làm trong ngành y tế tôi cảm thấy thực sự xúc động, vui mừng, phấn khởi trước hết là thời điểm xuất hiện Nghị quyết, thứ hai là nội dung của Nghị quyết và thứ ba là việc tổ chức thực hiện. Con đường như đã được rộng mở, các điểm nghẽn như đã được khai thông, các địa phương với những điều kiện thực tiễn, khó khăn thuận lợi cần chủ động sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm tìm những giải pháp, cách đi cho phù hợp.

Vậy thưa ông, với TP.HCM, đâu là những thuận lợi, khó khăn khi tổ chức thực hiện đưa Nghị quyết 72 vào cuộc sống?

Trước hết ta phải khẳng định Y tế TP.HCM luôn ở vị trí hàng đầu của cả nước cả về cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, nguồn nhân lực và thị trường y tế, du lịch y tế. Đó là sự phấn đấu trưởng thành vượt bậc của ngành y tế Thành phố trong suốt 50 năm qua, bước ra từ hậu quả đổ nát của cuộc chiến tranh khốc liệt, cuộc khủng hoảng kinh tế và đặc biệt Việt Nam bị cô lập kéo dài do cấm vận.

Từ Y học dự phòng, Y học lâm sàng cho tới Y tế cơ sở, cộng đồng y khoa Thành phố đã tạo ra những con số ấn tượng trong việc cải thiện chất lượng sức khỏe người dân: tỷ lệ tử vong bà mẹ, trẻ em 1 - 5 tuổi, tuổi thọ trung bình, thể chất, chiều cao trung bình nam nữ. Đặc biệt trong Y học lâm sàng, Y tế TP.HCM đã triển khai rất nhiều các kỹ thuật cao hàng đầu khu vực.

Thuận lợi và khó khăn hay thách thức và cơ hội luôn song hành. Trên tinh thần “chỉ bàn tiến không bàn lui” nên tôi chỉ muốn nói những thuận lợi mà không địa phương nào có được hay nói một cách khác là vận hội để Y tế TPHCM bứt phá.

Nghị quyết trụ cột từ Nghị quyết số 98/2023/QH 15 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM đến Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị như một thế chân kiềng mở đường, định hướng, giải pháp và thúc đẩy xây dựng TP.HCM cũng như Ngành Y tế TP.

Kỳ vọng y tế cho 15 triệu dân Thành phố

TP.HCM - đô thị đặc biệt, kỳ vọng y tế cho gần 15 triệu dân sẽ như thế nào?

Ngay sau khi triển khai các giải pháp mạnh để đẩy lùi đại dịch Covid-19, các địa phương của TP.HCM tập trung khôi phục kinh tế - xã hội, đặc biệt là y tế. Mỗi cấp, mỗi ngành đều phải có sự chủ động, sáng tạo để xây dựng giải pháp phù hợp với tình hình cụ thể.

Việc Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết số 72-NQ/TW về chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân trong tình hình mới đang tạo ra sự lan tỏa tích cực trong toàn xã hội.

Trong bối cảnh sáp nhập 3 tỉnh, Đảng bộ Thành phố đã phát huy tối đa vai trò tham gia điều hành của chính quyền, sự đồng lòng của các tầng lớp nhân dân, kiến tạo nền tảng cơ bản cho giai đoạn phát triển mới.

Chúng ta cần nhìn nhận Nghị quyết 72 không chỉ đơn thuần là một chính sách y tế mà còn thể hiện tư tưởng của Đảng và Nhà nước trong việc chăm lo đời sống nhân dân. Mỗi cấp, mỗi ngành đều phải có sự chủ động, sáng tạo để xây dựng giải pháp phù hợp với tình hình cụ thể.

Ví dụ, với TP HCM - một siêu đô thị có thế mạnh về hạ tầng y tế, các trường đại học, bệnh viện công - tư lớn mạnh, đây sẽ là cơ hội để tái tổ chức hệ thống y tế toàn diện và hiện đại. TP.HCM cần phát huy 3 thế mạnh:

Thứ nhất, tối ưu hóa năng lực hệ thống công lập, đầu tư hợp lý và phân bổ nguồn lực hiệu quả. Thứ hai, huy động mạnh mẽ sự tham gia của y tế tư nhân nhưng cần thiết kế cơ chế phối hợp và tiêu chuẩn rõ ràng để bảo đảm bình đẳng với y tế công lập. Thứ ba, quân dân y kết hợp là một thế mạnh đặc thù, cần được mở rộng và phát huy như một cấu phần trong hệ thống y tế cộng đồng.

Bên cạnh đó, hệ thống cấp cứu ngoại viện cần được hiện đại hóa và tổ chức đa dạng. Ví dụ, đường bộ cần xây dựng mạng lưới trạm cấp cứu di động, kết hợp xe cấp cứu với hệ thống vệ tinh 115 và các trung tâm y tế.

Đối với đường thủy, ngành y tế thành phố có thể tận dụng hệ thống sông rạch để triển khai các trạm cấp cứu và xuồng cao tốc vận chuyển bệnh nhân từ vùng sâu, vùng xa. Đối với đường không, sử dụng trực thăng và khai thác hàng không tầng thấp (UAV) để vận chuyển trang thiết bị, tạng ghép, cấp cứu khẩn cấp.

Để làm được điều này, chúng ta cần một hệ thống quản lý, chỉ huy, điều hành chủ động, linh hoạt, đi cùng với cơ sở vật chất tốt và đội ngũ nhân lực chất lượng cao.

Thực sự những thuận lợi là rất lớn, ông kỳ vọng gì? Theo ông, TP.HCM phải làm thế nào để đạt được những kỳ vọng đó?

Như chúng ta đã biết, tham vọng với mục tiêu của TP.HCM 2030 tầm nhìn 2045 là một Thành phố Văn minh, hiện đại, nghĩa tình, năng động sáng tạo, có nguồn nhân lực chất lượng cao; Là thành phố dịch vụ - công nghiệp hiện đại, đầu tàu về kinh tế số, xã hội số; Là trung tâm kinh tế - tài chính - thương mại, văn hóa, giáo dục, khoa học - công nghệ của cả nước, hội nhập quốc tế sâu rộng, có vị thế nổi trội trong khu vực Đông Nam Á. Rõ ràng sự phát triển của Y tế nằm trong phát triển tổng thể và chỉ khi phát triển được tổng thể, Y tế mới phát triển.

Về mục tiêu Y tế phải trở thành Top 3 khu vực trên tất cả các bình diện, cấu hình: Y học dự phòng, Y học lâm sàng và Y học phục hồi; Trung tâm nghiên cứu (Labo) và ứng dụng; Y tế cộng đồng, cơ sở…; phải là Trung tâm đào tạo nguồn nhân lực cho khu vực và quốc tế ở các cấp độ, các chuyên ngành.

Thành phố cần phải có một Tổng công trình sư thực thụ xây dựng quy hoạch tổng thể; Chuẩn bị kế hoạch lộ trình triển khai thực hiện; Xây dựng hệ thống tổ chức quản lý chỉ huy điều hành, nhân sự.

Việc triển khai các Nghị quyết trong bối cảnh thay đổi Địa hành chính hiện nay cần nhanh, mạnh, quyết liệt với tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng” nhưng cũng cần phải có một “quy hoạch tổng thể hệ thống Y tế”. Làm rõ vai trò, chức năng, nhiệm vụ (Phân cấp, phân quyền, phân công) từ hệ thống Y tế phường - xã, tỉnh - thành, trung ương đến hệ thống Y tế cơ sở (Y học dự phòng, hệ thống phòng khám, Bác sĩ gia đình, cấp cứu ngoại viện, nhà dưỡng lão…), Y học điều trị, Y học phục hồi… Từ đó phát huy tối đa năng lực, hiệu lực, hiệu quả của Y tế công lập, Y tế ngoài công lập (nước ngoài và trong nước), Quân - Dân Y kết hợp.

Cần phải có những đột phá biến TP.HCM thành Trung tâm đào tạo nguồn nhân lực Y tế chất lượng cao của khu vực và quốc tế bằng cách tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho đầu tư Y tế vào Việt Nam (đào tạo, nghiên cứu và ứng dụng) với các chính sách “chiêu hiền đãi sĩ” cho các chuyên gia đầu ngành, đặc biệt hướng tới các chuyên gia là người Việt Nam ở nước ngoài, các bạn trẻ tiềm năng muốn trở về phụng sự tổ quốc; liên danh, liên kết với các trường Đại học Y Khoa, các bệnh viện uy tín trong khu vực và quốc tế.

TP.HCM có nhiều tiềm năng để triển khai các hoạt động y tế quốc tế: Triển lãm Y - Dược quốc tế (định kỳ, chuyên đề); Hội thảo Y - Dược học quốc tế (du lịch hội thảo, hội thi, tài năng, giải thưởng…); Du lịch sức khỏe (chữa bệnh, làm đẹp, nghỉ dưỡng…, những bệnh viện tiêu chuẩn 5 - 6 sao chất lượng chuyên môn, dịch vụ, vị trí, địa thế thậm chí phối kết hợp với du lịch tâm linh, văn hóa, ẩm thực ).

Trung tâm nghiên cứu, ứng dụng công nghệ, trí tuệ nhân tạo (AI) trong Y Dược học, thậm chí phải đặt mục tiêu thực hiện các ứng dụng công nghệ từ rất sớm mang tính chất quyết định, sống còn trong thời gian tới cho việc quản lý, tổ chức, chỉ huy, điều hành… của TP.HCM và ngành y tế.

Điều cuối cùng nhưng lại hết sức quan trọng đó là “Quản lý chất lượng” hay nói một cách khác là tiêu chuẩn chất lượng, quy trình, quy chế của Y tế Việt Nam. Đây cũng là điểm yếu nhất của chúng ta hiện nay.

“Kiểm chuẩn” cần phải được thống nhất, tuân thủ, chuẩn hóa theo “tiêu chuẩn quốc tế” phải làm ngay, quyết liệt, thống nhất trên toàn hệ thống mới đáp ứng được yêu cầu hội nhập, đáp ứng được yêu cầu của người bệnh (khách hàng) và các Hãng Bảo hiểm quốc tế (ví dụ tiêu chuẩn JCI - Joint Commission International).

Tất cả các mục tiêu, giải pháp đều hướng tới người bệnh, lấy người bệnh làm trung tâm, làm thế nào để mỗi khi người bệnh đến cơ sở y tế đều có cảm nhận “được điều trị chứ không phải bị điều trị”. Chỉ cần phấn đấu để người Việt Nam yên tâm điều trị ở trong nước, chắc chắn Việt Nam sẽ là điểm đến y tế của khu vực và quốc tế. Du lịch y tế Việt Nam không chỉ còn là câu chuyện tỷ đô mà sẽ là “Sức mạnh mềm” của Việt Nam đối với khu vực và quốc tế.

Xin cảm ơn ông!