TP.HCM cam kết nỗ lực trở thành trung tâm công nghiệp bán dẫn của khu vực

Phiên họp được tổ chức trực tiếp tại Trụ sở Chính phủ, trực tuyến với điểm cầu một số tỉnh, thành phố và các trường đại học, học viện, khu công nghệ cao. Dự Phiên họp có Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo; Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng; Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh; lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương; lãnh đạo một số tỉnh, thành phố; lãnh đạo các trường đại học, học viện, khu công nghệ cao, các tập đoàn công nghệ.

Tại điểm cầu TP.HCM, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Trần Thị Diệu Thúy cùng đại diện lãnh đạo các sở - ngành, đơn vị liên quan đã tham dự.

Các báo cáo, ý kiến tại cuộc họp đánh giá, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đang diễn ra mạnh mẽ, với những đột phá vượt bậc trong các lĩnh vực công nghệ chiến lược, đặc biệt là bán dẫn và trí tuệ nhân tạo. Ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu đang tăng trưởng mạnh mẽ và tái cấu trúc sâu rộng, bao gồm cả công nghệ lẫn chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, ngành này cũng đang đối diện với rủi ro đứt gãy chuỗi cung ứng do cạnh tranh địa chiến lược giữa các cường quốc.

Trong khi đó, Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển dịch cơ cấu kinh tế mang tính chiến lược, chuyển từ mô hình tăng trưởng dựa chủ yếu vào lao động giá rẻ, gia công, lắp ráp và khai thác tài nguyên sang mô hình tăng trưởng mới, lấy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực then chốt.

Quyết tâm của TP.HCM

Phát biểu tại Phiên họp, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Trần Thị Diệu Thúy khẳng định, TP.HCM với vai trò là trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại, khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo hàng đầu cả nước, TP.HCM đã xác định phát triển công nghiệp vi mạch bán dẫn là một trong những động lực tăng trưởng mới.

Đặt mục tiêu đến năm 2030 trở thành đô thị thông minh, Thành phố dịch vụ - công nghiệp hiện đại, đầu tàu kinh tế số, xã hội số của khu vực, TP.HCM ưu tiên thu hút đầu tư chiến lược vào ngành bán dẫn, theo tinh thần Nghị quyết 98/2023/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM.

Báo cáo về thực trạng phát triển công nghiệp vi mạch bán dẫn tại TP.HCM, Phó Chủ tịch Trần Thị Diệu Thúy cho biết, TP.HCM đã sớm xác định ngành bán dẫn là lĩnh vực chiến lược, từ đó chủ động triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để bước đầu hình thành một hệ sinh thái sôi động.

Về cơ chế chính sách, Thành phố đã ban hành Kế hoạch 1231, Quyết định 3686 và Kế hoạch 1858 nhằm cụ thể hóa Chiến lược quốc gia về phát triển công nghiệp bán dẫn; đồng thời tích cực triển khai Nghị quyết 98 với trọng tâm thu hút nhà đầu tư chiến lược vào lĩnh vực này. TP.HCM hiện là điểm đến của nhiều tập đoàn công nghệ lớn như Intel, Samsung, Marvell, Renesas, Siemens EDA, Ampere Computing… Tại Khu Công nghệ cao TP.HCM (SHTP) đã có 37 dự án điện tử - vi mạch đang hoạt động, với tổng vốn đầu tư hơn 7,7 tỷ USD. Thành phố cũng đang đầu tư nâng cấp Trung tâm Nghiên cứu tại SHTP đạt chuẩn quốc tế, triển khai đề án Trung tâm nghiên cứu chuyển đổi số - chuyển đổi xanh trị giá 125 tỷ đồng, cùng nhiều nhiệm vụ nghiên cứu và phát triển trong các lĩnh vực cảm biến MEMS, vi mạch công suất…

Ngoài ra, TP.HCM đã trình Thủ tướng Chính phủ đề án mở rộng SHTP, bổ sung chức năng Công viên Khoa học - Công nghệ, và xây dựng đề án các khu công nghiệp công nghệ số với chính sách ưu đãi đặc thù dành riêng cho ngành bán dẫn.

Bên cạnh những kết quả tích cực, Phó Chủ tịch Trần Thị Diệu Thúy nhận định, ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu đang bước vào cuộc cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Trong bối cảnh đó, để bứt phá và khẳng định vị thế, TP.HCM cần vượt qua nhiều thách thức lớn.

Đó là, cạnh tranh toàn cầu về nhân tài. Các chính sách thu hút chuyên gia hiện có, dù đã rất nỗ lực, nhưng cần có sự đột phá mạnh mẽ hơn nữa mới đủ sức cạnh tranh so với các quốc gia trong khu vực.

Cùng với đó, thiếu cơ chế đặc thù cho các dự án quy mô lớn. Các dự án sản xuất chip, trung tâm dữ liệu lớn đòi hỏi vốn đầu tư khổng lồ và quy trình cấp phép cực nhanh để nắm bắt cơ hội thị trường, trong khi quy trình cấp phép hiện hành vẫn còn nhiều vướng mắc, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn.

Ngoài ra, việc đầu tư cho các phòng thí nghiệm trọng điểm, các trung tâm nghiên cứu - phát triển (R&D) còn gặp vướng mắc về thủ tục đầu tư công có nguy cơ làm chậm tiến độ nâng cấp hạ tầng thiết yếu cho ngành bán dẫn.

Từ thực tế đó, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Trần Thị Diệu Thúy đề xuất một số kiến nghị nhằm biến tiềm năng thành động lực tăng trưởng đột phá.

Trước hết, Phó Chủ tịch Trần Thị Diệu Thúy đề nghị sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98/2023/QH15, trong đó có cơ chế miễn thuế thu nhập cá nhân kéo dài 10 năm cho các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước làm việc tại TP.HCM trong lĩnh vực bán dẫn. Đồng thời, Thành phố kiến nghị bổ sung các dự án sản xuất chip, trung tâm dữ liệu lớn vào danh mục ưu tiên thu hút đầu tư chiến lược, đi kèm cơ chế "luồng xanh" để rút gọn tối đa thủ tục hành chính tạo lợi thế cạnh tranh, thu hút các "đại bàng" công nghệ hàng đầu thế giới.

Song song đó, Phó Chủ tịch Trần Thị Diệu Thúy đề xuất Chính phủ ưu tiên đẩy nhanh tiến độ phê duyệt các Đề án mở rộng Khu Công nghệ cao và Xây dựng Khu công nghiệp công nghệ số, nhằm tạo quỹ đất sạch, sẵn sàng đón nhận các dự án đầu tư lớn.

Cuối cùng, TP.HCM kiến nghị có cơ chế vốn ưu đãi đặc thù, bao gồm tín dụng và các quỹ hỗ trợ, dành riêng cho doanh nghiệp trong nước đầu tư vào thiết kế chip, sản xuất vật liệu bán dẫn và công nghiệp phụ trợ.

“TP.HCM nhận thức sâu sắc rằng, phát triển công nghiệp bán dẫn không chỉ là một định hướng chiến lược mà còn là sứ mệnh lịch sử – cơ hội vàng để Việt Nam vươn lên trong chuỗi giá trị toàn cầu. Với quyết tâm chính trị cao nhất, Thành phố cam kết sẽ nỗ lực hết mình để trở thành cực tăng trưởng quan trọng và là trung tâm công nghiệp bán dẫn của khu vực,” Phó Chủ tịch Trần Thị Diệu Thúy nhấn mạnh.

Chỉ đạo của Thủ tướng

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, đây là lĩnh vực, mắt xích quan trọng của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, đặc biệt là phát triển trí tuệ nhân tạo. Đây là lĩnh vực có tốc độ phát triển nhanh; cuộc chạy đua để làm chủ công nghệ này rất mạnh mẽ và Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc nếu muốn xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả.

Về phương hướng phát triển thời gian tới, Thủ tướng nhấn mạnh mục tiêu chậm nhất tới 2027 phải thiết kế, chế tạo, kiểm thử một số chip bán dẫn cần thiết.

Thủ tướng chỉ rõ một số nhiệm vụ trọng tâm như tiếp tục tập trung đẩy mạnh thu hút đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực bán dẫn, ưu tiên các dự án có công nghệ tiên tiến, công nghệ mới, công nghệ cao, công nghệ sạch, quản trị hiện đại, có giá trị gia tăng cao, có tác động lan tỏa, kết nối chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu. Trong năm 2025, trình Thủ tướng ban hành quyết định về tín dụng đối với học sinh, sinh viên, học viên thạc sĩ, nghiên cứu sinh học các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán.

Bộ KH-CN rà soát, đôn đốc các bộ, ngành, cơ quan khẩn trương thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp bảo đảm bám sát các mục tiêu đã đề ra của chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030 và tầm nhìn 2050…

Với TP.HCM, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đánh giá cao việc TP.HCM mở rộng phát triển các khu công nghiệp công nghệ cao, khu công nghệ số và triển khai các dự án thuộc lĩnh vực bán dẫn, đây là chủ trương đúng đắn, phù hợp với định hướng phát triển đất nước.

Trong quá trình thực hiện, nội dung nào thuộc thẩm quyền của Thành phố thì Thành phố cần chủ động thực hiện ngay, quyết liệt và dứt điểm. Những vấn đề vượt thẩm quyền, liên quan đến các bộ, ngành Trung ương – đặc biệt là Bộ Tài chính, Bộ Khoa học và Công nghệ – cần được rà soát, phối hợp xử lý kịp thời.

Thủ tướng yêu cầu không để các vướng mắc kéo dài, nhất là những nội dung đã được quy định trong Nghị quyết 98 của Quốc hội. Các cấp, các ngành cần chủ động đánh giá, báo cáo rõ vướng mắc ở đâu, trách nhiệm thuộc về ai, từ đó đề xuất giải pháp tháo gỡ cụ thể. Tinh thần là phải làm trước, vừa làm vừa điều chỉnh, không câu nệ bởi chỉ khi triển khai thực tế mới thấy được điểm nghẽn để xử lý kịp thời.

TP.HCM phải phát huy vai trò đầu tàu, chủ động hơn trong hành động, đẩy nhanh tiến độ triển khai các nhiệm vụ đã đề ra, với tinh thần "vướng đến đâu, tháo gỡ đến đó".

Liên quan đến những kiến nghị cụ thể của TP.HCM, Bộ Tài chính đã có phản hồi về một số nội dung và khẳng định sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Thành phố để rà soát, tháo gỡ các điểm nghẽn, tạo điều kiện cho các dự án chiến lược được triển khai thuận lợi, đúng tiến độ.