Cây lá ngón thuộc loại cây bụi leo, có nhiều cành leo dựa vào cây khác. Lá mọc đối, màu xanh bóng, hình tròn, đầu nhọn. Hoa mọc thành chùm ở kẽ lá hoặc đầu cành, màu vàng, hình ống nhỏ, xòe 5 cánh. Mùa hoa từ tháng 6 - 10. Quả nang thon dài, màu nâu, chứa nhiều hạt. Hạt nhỏ, hình hạt đậu, màu nâu nhạt, có cánh mỏng phát tán theo gió rất xa. Cây lá ngón mọc hoang khắp nơi trong nước ta, phổ biến ở vùng rừng núi.
Ngộ độc xảy ra thường do người dân địa phương dùng trong mục đích tự tử, đầu độc. Tuy nhiên lá ngón không những rất giống mà còn mọc gần nhiều cây thuốc và rau ăn nên dễ gây nhầm lẫn chết người khi hái nhầm lá ngón.
Đặc điểm quan trọng để phân biệt là cây lá ngón có hoa màu vàng, còn hầu hết cây thuốc và rau ăn trông giống cây lá ngón đều ra hoa màu trắng.
Ngộ độc lá ngón gây tử vong nhanh
Lá ngón là loại cây rất độc. Theo kinh nghiệm dân gian, một người lớn chỉ ănvài lá ngón đã có thể bị ngộ độc chết. Tuy nhiên, không chỉ lá mà tất cả các bộ phận của cây lá ngón như rễ, thân, cành, lá, hoa, quả và hạt đều chứa các chất độc nguy hiểm. Độc chất là gelsemin, gelseminin, và gelsemiodin, có hoạt tính giống atropin hoặc tương tự solanin, tùy vào độ trưởng thành của cây. Tác dụng độc chủ yếu ức chế và làm liệt đầu tận thần kinh vận động. Ức chế các tế bào thần kinh vận động của não và cột sống gây nhức đầu, khó nói và khó nuốt, sụp mi, vã mồ hôi, yếu liệt cơ, liệt cơ hô hấp, co gồng, co giật, suy hô hấp và chết rất nhanh do ngừng hô hấp. Ngộ độc do lá ngón diễn tiến rất nhanh, rất độc, nhưng lại không có thuốc giải độc do vậy tử vong là điều khó tránh.
BS.CKII. NGUYỄN THỊ KIM THOA
(Bệnh viện nhi đồng 1)
