Thế nào là xuất tinh sớm?
Việc định nghĩa xuất tinh sớm (XTS) vốn là một vấn đề không rõ ràng, do vậy, năm 2008, Hội y học giới tính quốc tế (ISSM) mới quyết định thành lập một ủy ban gồm các chuyên gia trong lĩnh vực tình dục và nam khoa trên thế giới để đưa ra một định nghĩa mới “dựa trên chứng cứ” như sau:
“XTS là một rối loạn tình dục nam với đặc điểm là sự xuất tinh xảy ra luôn luôn hay hầu như luôn luôn trước hay trong vòng 1 phút sau khi dương vật được đưa vào âm đạo; là tình trạng không thể kiềm chế sự xuất tinh mỗi khi hay gần như mỗi khi đưa dương vật vào âm đạo; và tình trạng này gây ra các hậu quả tiêu cực cho bản thân như sự chán nản, bực bội và lẩn tránh quan hệ tình dục”.
Yếu tố quan trọng nhất trong định nghĩa này là thời gian từ lúc dương vật được đưa vào âm đạo cho tới khi xuất tinh - được gọi là thời gian chờ xuất tinh trong âm đạo (intravaginal ejaculatory latency time). Với định nghĩa này, thời gian 1 phút được xem là chuẩn để xem là có bị XTS hay không. Trong định nghĩa mới này, nhịp độ giao hợp không được xét tới nữa.
Ngoài ra, theo các chuyên gia trong lĩnh vực tình dục, nam khoa, không được xem là XTS nếu XTS xảy ra sau khi sử dụng một loại thuốc hay chất kích thích nào đó, hoặc giao hợp trong hoàn cảnh hưng phấn rất cao (do tình huống hay bạn tình) hoặc là trường hợp giao hợp không thường xuyên.
Phân loại XTS
Đa số các bác sĩ và nhà nghiên cứu phân biệt XTS thành nhóm nguyên phát (còn gọi là “XTS cả đời”) và nhóm thứ phát (XTS mắc phải).
XTS nguyên phát: xảy ra với mọi hay hầu như mọi bạn tình và ngay từ những lần giao hợp đầu tiên.
XTS thứ phát: xuất hiện vào một thời điểm nào đó của cuộc đời (trước đó xuất tinh bình thường).
Bên cạnh đó, theo Waldinger (2007), XTS còn hai nhóm nữa là:
XTS theo hoàn cảnh: không phải lúc nào cũng xuất tinh nhanh mà nó xảy ra một cách ngẫu nhiên và tùy tình huống, thường đi kèm giảm khả năng kiềm chế xuất tinh.
Xuất tinh giả sớm: thời gian chờ xuất tinh từ 3 - 6 phút, nhưng thường đi kèm giảm khả năng kiềm chế xuất tinh.
Có bao nhiêu người bị XTS?
Thời gian chờ xuất tinh trong âm đạo ở những người bình thường là bao nhiêu? Theo một nghiên cứu thực hiện tại các nước Âu - Mỹ, thời gian này trung bình là 5,4 phút, chứ không phải 10 - 15 phút như nhiều người vẫn tưởng.
Số người cho là bị XTS có nhiều không? Theo một nghiên cứu khác do Laumann và cộng sự tiến hành năm 2005, tại 29 quốc gia Mỹ - Âu - Á - Trung Đông, có 12 - 30% nam giới than phiền bị XTS; tỷ lệ này cao nhất là ở các nước Đông Á và Đông Nam Á và thấp nhất ở Trung Đông. Tuy vậy, không phải ai bị xuất tinh dưới 1 phút cũng đều cho là mình bị sớm, chỉ có 50% những người xuất tinh dưới 1 phút tự cho là họ bị XTS, số 50% còn lại vẫn vui vẻ, không than phiền gì.
Vì sao XTS?
Có nhiều giả thuyết về nguyên nhân XTS, tuy nhiên đa số đều không dựa trên chứng cứ, ngoại trừ hai yếu tố sinh học sau:
Sự tăng nhạy cảm dương vật
Do tăng nhạy cảm dương vật nên hoặc nam giới nhanh đạt tới ngưỡng xuất tinh hoặc họ có ngưỡng xuất tinh thấp hơn so với nam giới có ngưỡng bình thường.
Sự nhạy cảm của các thụ thể 5-HT (5-hydroxytryptamin)
Các thụ thể 5-HT có vai trò kiểm soát sự xuất tinh. XTS xảy ra khi có sự giảm nhạy cảm với thụ thể 5-HT2C hay tăng nhạy cảm với 5-HT1A.
Ngoài ra, yếu tố tâm lý như sự lo lắng, ít kinh nghiệm tình dục, các kỹ thuật kiểm soát xuất tinh kém… cũng góp phần gây XTS.
Điều trị
- Không dùng thuốc
Mang nhiều bao cao su. Với 4 - 5 lớp bao cao su, cảm giác dương vật sẽ giảm, giúp kéo dài sự xuất tinh. Cái bất tiện của biện pháp này quá rõ, “tròng” 4 - 5 lớp “áo” không phải là điều dễ chịu. Ngoài ra, có những người (cả nam lẫn nữ) không thích bao cao su.
Thủ dâm trước khi giao hợp khoảng 30 phút, nhờ đó thời gian xuất tinh khi giao hợp sẽ dài hơn. Tuy nhiên, biện pháp này khó thực hiện với người lớn tuổi vì càng lớn tuổi thì càng khó cương được lần hai.
Phân tán tư tưởng khi đang giao hợp (bằng cách đếm số hay xem tivi…) cũng là một biện pháp khó khả thi.
- Tập luyện
Kỹ thuật “bóp” quy đầu (squeeze technique) do Semans (1956) đề xuất và Masters và Johnson (1970) phát triển.
Kỹ thuật ngưng - khởi động (stop - start) do Kaplan đề xuất (1983).
Cả hai kỹ thuật đều nhằm loại bỏ sự xuất tinh bằng cách ngưng kích thích tình dục. Với kỹ thuật đầu, khi sắp xuất tinh, quy đầu sẽ được bóp nhẹ ở mặt bụng, còn với kỹ thuật sau thì toàn bộ các cử động đều ngưng lại khi sắp xuất tinh. Theo báo cáo ban đầu của Masters và Johnson, sau một thời gian vài tháng tập luyện, có 60 - 95% trường hợp thành công. Tuy nhiên, các nghiên cứu sau này cho thấy tỷ lệ thành công về lâu về dài rất thấp.
- Dùng thuốc
Thoa thuốc tê
Thuốc tê thoa (kem) hay thuốc xịt lidocain và prilocain, làm giảm cảm giác quy đầu để làm tăng khả năng kiềm chế sự xuất tinh. Tuy nhiên, thuốc tê có thể gây cảm giác bất thường ở dương vật, và nếu ngấm qua âm đạo thì cũng gây cảm giác tê rần ở bạn tình.
Thuốc ức chế men PDE-5 (sildenafil, vardenafil)
Các thuốc dùng trong điều trị rối loạn cương này có thể có hiệu quả đối với những người vừa bị rối loạn cương vừa bị XTS.
Các thuốc ức chế tái hấp thu serotonin
Trong số các thuốc này, fluvoxamin và citalopram ít hiệu quả hơn paroxetin, sertralin và fluoxetin. Thuốc có thể dùng (uống) mỗi ngày: paroxetin 20 - 40 mg, clomipramin 10 - 50 mg, sertralin 50 - 100 mg, fluoxetin 20 - 40 mg. Tác dụng phụ của thuốc bao gồm sự mệt mỏi, ngáp, buồn nôn, nhược cơ, run, phân lỏng - thường xuất hiện trong tuần đầu và mất dần sau 2 - 3 tuần. Đôi khi, chúng có thể làm giảm ham muốn tình dục và giảm vừa phải độ cứng dương vật (khi ngưng thuốc thì các tình trạng này cũng mất đi). Cũng có thể uống thuốc theo nhu cầu từng lúc, khoảng 5 giờ trước khi giao hợp.
Thuốc uống đầu tiên trị XTS
Tất cả những thuốc kể trên đều là thuốc điều trị XTS không chính thức (off-label). Thuốc uống đầu tiên được chính thức công nhận là thuốc điều trị XTS nguyên phát theo nhu cầu, dùng cho nam giới từ 18 - 64 tuổi; đó là dapoxetin, mới được hai nước Phần Lan và Thụy Điển cho phép lưu hành từ ngày 10/2/2009 (nhiều quốc gia, trong đó có Hoa Kỳ, vẫn chưa cho phép lưu hành thuốc này để trị XTS).
Dapoxetin cũng là một thuốc thuộc nhóm ức chế tái hấp thu chọn lọc serotonin, nhưng có thời gian tác dụng nhanh, nên chỉ cần uống trước khi quan hệ 1 - 3 giờ, và nó cũng mau bị thải ra khỏi cơ thể.
- Phẫu thuật
Nhằm làm giảm sự nhạy cảm của dương vật, các bác sĩ Hàn Quốc và Đài Loan (Young Chan Kim, 2004; Yu Chen, 2008) đã áp dụng vi phẫu thuật để cắt rời một số nhánh nhỏ thần kinh cảm giác quy đầu, giúp người bệnh có thể kiềm chế được sự xuất tinh. Khoa nam học, Bệnh viện Bình Dân cũng đang áp dụng phẫu thuật này cho những trường hợp khó trị.
Nam giới bị XTS do rối loạn cương hay do viêm nhiễm niệu sinh dục cần được điều trị theo nguyên nhân. Nam giới bị XTS nguyên phát có thể được điều trị bằng thuốc tê tại chỗ hay thuốc uống. Các bài tập luyện thường gian khổ và ít hiệu quả về lâu dài. Vi phẫu thuật cắt thần kinh lưng dương vật chọn lọc có thể hữu hiệu trên những trường hợp “bất trị”.
