Khởi công 32.000 căn nhà ở xã hội trước năm 2026: Đâu là giải pháp?

Theo báo cáo tình hình đầu tư xây dựng các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn TP.HCM của Sở Xây dựng, TP.HCM đặt chỉ tiêu phát triển đến năm 2030 là đầu tư xây dựng khoảng 69.700 đến 93.000 căn nhà ở xã hội. Trong đó, giai đoạn 2021 - 2025 khoảng 26.200 - 35.000 căn, giai đoạn 2026 - 2030 khoảng 43.500 - 58.000 căn.

27 dự án cần tập trung thủ tục pháp lý

Theo Sở Xây dựng TP.HCM, lũy kế từ đầu nhiệm kỳ 2021 đến tháng 6/2024, TP.HCM đã hoàn thành 6 dự án, gồm 5 dự án nhà ở xã hội và 1 dự án nhà lưu trú công nhân với quy mô 2.745 căn hộ.

Cụ thể là nhà ở xã hội thuộc dự án khu dân cư phường Tân Phú, TP Thủ Đức (363 căn); khu nhà ở xã hội Bình Trưng Đông, TP Thủ Đức (260 căn); khu nhà ở xã hội Nguyễn Sơn, huyện Bình Chánh (242 căn); nhà lưu trú công nhân tại phường Thạnh Mỹ Lợi, TP Thủ Đức (hoàn thành 368/1040 căn); dự án khu dân cư tại xã Vĩnh Lộc A, huyện Bình Chánh (1.344 căn: đã hoàn thành, đang làm thủ tục nghiệm thu); tổ hợp nhà ở - nhà ở xã hội Tân Bình tại đường Hoàng Bật Đạt, phường 15, quận Tân Bình (168 căn: đã hoàn thành, đang làm thủ tục nghiệm thu).

Với dự án đang thi công, TP.HCM hiện có 4 dự án đang thi công, gồm 3 dự án nhà ở xã hội và 1 dự án nhà lưu trú công nhân, với quy mô 2.874 căn hộ.

Sở Xây dựng cho biết, TP.HCM hiện có 27 dự án cần tập trung thực hiện thủ tục pháp lý tại các sở, ngành, cấp quận huyện, đặc biệt là ở khâu pháp lý hóa quy hoạch và chấp thuận chủ trương đầu tư. Trong đó, có 1 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư, 18 dự án đang thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư.

Thời gian tới, Thành ủy, UBND TP.HCM sẽ tiếp tục chỉ đạo chấn chỉnh các sở, ngành trong thực hiện quy chế phối hợp và quy định về chức năng nhiệm vụ trong thực hiện các thủ tục hành chính, giải quyết các thủ tục đầu tư dự án.

Trong đó, các sở, ngành, TP Thủ Đức cần ưu tiên phối hợp chặt chẽ để hoàn tất các thủ tục đầu tư về công tác quy hoạch, chấp thuận chủ trương đầu tư đối với 27 dự án, khoảng 32.000 căn đang thực hiện thủ tục đầu tư, sớm đưa các dự án vào khởi công, xây dựng từ nay đến hết năm 2025.

Chính sách ưu đãi cần hấp dẫn hơn

Cũng theo Sở Xây dựng, từ năm 2021 đến nay, UBND TP đã có nhiều chỉ đạo tháo gỡ vướng mắc về chủ trương và chính sách chung trong tổ chức thực hiện. Đặc biệt, từ năm 2023, TP.HCM cũng đã xem xét từng vướng mắc trong các dự án cụ thể và đã có chỉ đạo hướng tháo gỡ trong thực hiện các thủ tục đầu tư với 63 lượt giải quyết, tương ứng với 21 dự án.

Tuy nhiên, kết quả thực hiện chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội vẫn còn hạn chế, chưa đạt được kết quả như mong muốn. Các dự án đã hoàn thành, đang triển khai thi công hầu hết đều thực hiện một phần hoặc toàn bộ thủ tục đầu tư ở giai đoạn 2016-2020, 6/9 dự án.

Các dự án hoàn tất các thủ tục để đủ điều kiện thi công từ năm 2021 đến nay có 3/9 dự án. 27 dự án còn lại chủ yếu đang hoàn tất thủ tục pháp lý tại các sở, ngành, cấp quận huyện. Đặc biệt là ở khâu pháp lý hóa quy hoạch và chấp thuận chủ trương đầu tư.

Theo Sở Xây dựng TP.HCM, các hạn chế trên xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Trong đó, các chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư và đối tượng nhà ở xã hội hiện vẫn chưa đủ hấp dẫn và còn nhiều vướng mắc trong tổ chức thực hiện. Cụ thể, gói tín dụng ưu đãi lãi suất 120.000 tỷ đồng của Chính phủ có yếu tố ngắn hạn (3-5 năm) nên có nhiều rủi ro cho người vay khi lãi suất được thả nổi sau đó.

Các ngân hàng thương mại chưa tạo điều kiện cho chủ đầu tư trong việc thế chấp dự án và thủ tục cho vay do điều kiện pháp lý về dự án nhà ở xã hội là được miễn tiền sử dụng đất, giá trị để thế chấp gần như không có, chủ đầu tư phải dùng tài sản khác để thế chấp các khoản vay thực hiện dự án nhà ở xã hội.

Ngoài ra, hiện chưa hình thành cơ sở dữ liệu về đối tượng có nhu cầu về nhà ở xã hội để có sự liên thông với chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhằm kết nối cung cầu và huy động nguồn lực từ chính các đối tượng này thông qua một tổ chức tín dụng của Nhà nước.

Cần nhiều giải pháp đồng bộ

Để các dự án sớm đưa vào triển khai thực hiện nhằm hoàn thành chỉ tiêu về đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà à ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030, Sở Xây dựng đề xuất nhiều giải pháp.

Trong đó, về đất đai, Sở Xây dựng cho rằng cần tổ chức rà soát, kiểm tra, xử lý thu hồi đất do vi phạm pháp luật đất đai đối với các trường hợp được Nhà nước giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án nhà ở xã hội, quỹ đất ở 20% dành để xây dựng nhà ở xã hội trong các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị nhưng chậm triển khai, không triển khai, sử dụng đất không đúng mục đích theo Luật Đất đai.

Sở Xây dựng cho rằng cần đơn giản hóa thủ tục, đẩy nhanh giải ngân gói vay ưu đãi 120.000 tỉ đồng, vốn vay ưu đãi của Ngân hàng Chính sách xã hội, Quỹ Phát triển nhà ở TP cho vay đối với các chủ đầu tư nhà ở xã hội và các đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội theo quy định.

Bên cạnh đó, Sở Xây dựng đề xuất thành lập Tổ công tác liên ngành, do lãnh đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với lãnh đạo Sở Quy hoạch - Kiến trúc, lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường rà soát tỉnh phù hợp, khả thi của pháp lý khu đất đối với việc chấp thuận chủ trương đầu tư, phê duyệt nhiệm vụ đồ án quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500, giao đất chuyển mục đích sử dụng đất, để chủ đầu tư rút ngắn thời gian hoàn tất thủ tục đầu tư, sớm khởi công dự án.