Xung điện kích thích tủy, phương pháp mới điều trị đau kháng trị sau chấn thương cột sống

Người bệnh N.N.T (61 tuổi, TP.HCM) bị gãy đốt sống L1 có chèn ép vùng chóp tủy và được phẫu thuật đặt ốc vít cố định kết hợp giải ép tủy sống cách đây 7 năm. Sau phẫu thuật bệnh nhân hồi phục vận động và đi lại được nhưng những cơn đau vùng mông và hai chân khiến người bệnh rất khó chịu, ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống.

TS.BS Phạm Anh Tuấn, Trưởng khoa Ngoại Thần kinh, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, cho biết, người bệnh đã điều trị ở nhiều nơi với các phương pháp để kiểm soát đau như thuốc chống đau thần kinh, vật lý trị liệu, phong bế thần kinh nhưng hiệu quả ngày càng giảm dần.

“Thăm khám tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương cho thấy người bệnh có di chứng của tổn thương tủy sau chấn thương với biểu hiện đau tê nhiều vùng mông và chân hai bên rất nặng nề khiến người bệnh không thể ngồi khi bác sĩ thăm khám cũng như rất khó khăn trong sinh hoạt,” TS.BS Tuấn cho biết.

Hình ảnh cột sống của người bệnh bao gồm XQ, MRI cho thấy hệ thống ốc vít vẫn vững chắc và không có thoát vị đĩa đệm chèn ép thần kinh. Sau khi hội chẩn xác nhận người bệnh có tình trạng đau thần kinh mạn tính kháng trị với các biện pháp điều trị hiện tại.

Ảnh minh họa hệ thống kích thích tủy sống.

Người bệnh được phẫu thuật đặt điện cực kích thích tủy với điện cực được đặt ngoài màng cứng ở vị trí T9 – T11 và được nối với bộ phát xung điện đặt bên ngoài da. Sau 7 ngày mở hệ thống kích thích, tình trạng đau của người bệnh được cải thiện hơn 50% và hệ thống điện cực này được rút bỏ. Hai tháng sau, người bệnh được phẫu thuật cấy điện cực vĩnh viễn và nối với máy phát xung điện đặt dưới da vùng hông lưng bên phải.

Sau phẫu thuật người bệnh đã giảm đau hơn 70% so với trước và liều thuốc giảm đau cũng giảm hơn 70%. Điều mà người bệnh hài lòng nhất là đã ngồi lâu nhưng rất ít đau. Sau khoảng thời gian điều chỉnh và lựa chọn các vị trí kích thích, người bệnh sẽ tự điều chỉnh cường độ kích thích tùy theo nhu cầu giảm đau của mình thông qua một thiết bị cầm tay.

Phẫu thuật kích thích tủy sống là một phương pháp tiến bộ trong điều trị đau mạn tính. Sau khi được cơ quan Quản lý Thực - Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) công nhận, phẫu thuật này đã trở thành một phương pháp điều trị tiêu chuẩn cho những bệnh nhân đau mạn tính ở vùng lưng hoặc chi mà không giảm đau với các phương pháp điều trị khác.

TS.BS Phạm Anh Tuấn cho biết thêm, hầu hết bệnh nhân sau phẫu thuật đều ghi nhận giảm 50 - 70% tình trạng đau cũng như cải thiện khả năng trở lại làm việc bình thường. Nhiều bệnh nhân đã giảm, thậm chí ngưng các thuốc giảm đau hoặc các phương pháp điều trị đau khác sau kích thích tủy sống.

Sau khi được cơ quan Quản lý Thực - Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) công nhận, phẫu thuật cấy điện cực tạo xung điện kích thích tủy trở thành một phương pháp điều trị cho những bệnh nhân đau mạn tính ở vùng lưng hoặc chi mà không giảm đau với các phương pháp điều trị khác.

Một điện cực được đưa vào ngoài màng cứng tủy sống sau đó được nối với một máy phát xung đặt dưới da nhằm kích thích sừng sau tủy sống bằng những xung điện để kiểm soát các cơn đau ở cột sống hay đau theo rễ thần kinh.

Phương pháp này được thực hiện nhiều ở các nước phát triển. Tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, lần đầu tiên vào năm 2013, các bác sĩ khoa Ngoại Thần kinh thực hiện phẫu thuật này với sự giúp đỡ của chuyên gia Pháp (Giáo sư Jean Paul Nguyen) để điều trị cho một bệnh nhân được chẩn đoán đau kháng trị sau nhiều lần mổ thoát vị đĩa đệm vùng lưng. Hiện nay các bác sĩ của khoa đã làm chủ kỹ thuật và tự thực hiện phẫu thuật này.

Tuy nhiên phương pháp xung điện kích thích tủy để điều trị đau kháng trị sau chấn thương cột sống gián đoạn rất lâu do không có hệ thống điện cực kích thích và máy phát xung.

Chi phí điều trị khoảng 50 triệu đồng cho phẫu thuật kích thích thử nhằm xem người bệnh có đáp ứng với liệu pháp này hay không, khoảng 800 triệu đồng cho cuộc mổ cấy bộ điện cực và máy vĩnh viễn. Hiện, Bảo hiểm y tế chưa chi trả bộ thiết bị.