Những cái được
- Chế tạo ra test chẩn đoán: tập đoàn Micronics (Mỹ) chế ra bộ test có tên DxBox, kích cỡ bằng tấm card bé xíu; đặt lên bề mặt chúng thuốc thử. Đưa tấm card đó vào cơ thể, điều chỉnh nó đến vị trí cần thiết, phóng thuốc thử ra theo yêu cầu. Cách này giúp chẩn đoán được bệnh sốt rét, bệnh dịch tả và các bệnh khác thuận lợi, nhanh chóng, chính xác hơn so với việc xét nghiệm thông thường.
- Tạo ra cách chữa bệnh mới: chế tạo ra hạt nano cỡ vài chục nanomet, có tố chất đặc biệt. Gắn hạt nano nhân tạo (chip silicon) vào các chất sinh học có kích cỡ tương đương (enzym, DNA), chúng sẽ có tính cảm biến sinh học gọi là hạt nano sinh học. Từ chất có từ tính như sắt có thể biến những hạt nano sinh học thành hạt nano sinh học có từ tính. Trên các hạt này, người ta phủ các chất hoạt động bề mặt nên không bị các chất bảo vệ cơ thể phát hiện, không bị tích tụ lại, không tạo ra các phản ứng hóa học ngoài ý muốn, có nghĩa là hạt nano sinh học có từ tính, không gặp bất cứ trở ngại nào trên đường đi tới đích. Gắn lên hạt đó thuốc chữa bệnh, khi đã có hạt nano sinh học có từ tính thì có thể đưa chúng vào cơ thể và đứng ở bên ngoài dùng từ tính mà điều khiển (buộc chúng đi đến đích, phóng thuốc ra đúng lúc, đúng liều, truyền kết quả về theo các chương trình đã mã hóa). Theo nguyên lý này, người ta tạo ra các cách trị liệu mới.
- Tạo ra các hoạt chất có dược động học mới: kết hợp hoạt chất chống ung thư doxorubicin với chất dẫn liposome (có kích cỡ 100 nanomét) tạo chất doxorubicin-liposome. Chất doxorubicin-liposome có chu kỳ bán hủy 71,5 giờ (trong khi chất doxorubicin thông thường chu kỳ bán hủy chỉ 10 phút). Dùng để điều trị Kaposi’s sarcoma, nhóm dùng doxorubicin-liposome đưa hiệu quả điều trị lên 43,2% chỉ có biểu hiện độc với tim 3,83%, không ai trong số họ bị suy tim sung huyết, chỉ có 7% bị rụng tóc. Trong khi đó, nhóm dùng doxorubicin thông thường chỉ có hiệu quả điều trị 24,5% có biểu hiện độc với tim 18,82%, có 10 người bị suy tim sung huyết, có 54% bị rụng tóc. Như thế, doxorubicin-liposome có hiệu quả chữa bệnh cao hơn, ít độc hơn nhiều so với doxorubicin thông thường. Bạc rất ít tham gia vào phản ứng hóa học nên ít công dụng, xưa thường dùng trang sức. Từ bạc, chế tạo ra bạc có kích cỡ nano (3 - 4 nm). Bạc nano sẽ bao bọc trực tiếp tế bào vi khuẩn, phá vỡ cấu trúc tế bào đó và vô hiệu hóa sự phát triển của chúng. Bạc nano được coi là chất diệt khuẩn thiên nhiên tốt, an toàn.
Và mặt trái của công nghệ nano y dược
Có nhiều tranh luận về mặt trái trong công nghệ nano, trong đó có những suy nghĩ giả tưởng như nghi ngờ rằng: từ nanorobos cực nhỏ (vốn là hạt nano sinh học có từ tính) có thể sinh ra virus, vi khuẩn nhân tạo, tự sinh sôi nảy nở, tạo ra đại dịch phá hoại môi sinh, đưa con người đến chỗ hủy diệt. Dưới đây chỉ nêu các tác hại có thật mà các cơ quan quản lý dược và cơ quan bảo vệ môi trường các nước đã lên tiếng:
Hạt nano cực nhỏ, lọt qua hầu hết các bộ lọc, có thể xuyên qua da, vào máu, đi đến các mô, các tổ chức, chưa ai biết chúng sẽ gây ra những gì? Trong số chúng, có hạt độc. Nhà độc chất học Eva Oberdoster, ĐH Southern Methodist thử nghiệm: thả vài ba phân tử nano vào bể cá cảnh; sau chưa đầy 48 giờ, não của chúng bị tổn thương nghiêm trọng, chức năng một số gen cũng bị biến đổi.
Ống nanocarbon có đặc tính ưu việt, tương lai sẽ thay silicon, song được các nhà môi trường Canada (ETC) cảnh báo: nanocarbon có cấu trúc, kích cỡ giống amiang, với mảnh như cái kim có mép răng cưa. Thử nghiệm trên chuột cho thấy phản ứng của chuột với amiang rất giống phản ứng của chuột với ống nanocarbon. Trong thử nghiệm của cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ, có một con chuột bị chết sau khi tiếp nhận một lượng lớn sợi carbon. ETC cũng cho rằng: Các hạt nano làm chất dẫn thuốc trong máu để điều trị ung thư và các bệnh khác có thể dễ dàng phát tán độc tố, ảnh hưởng xấu đến não.
Báo cáo của Tổ chức bảo vệ sức khỏe cộng đồng Swiss Re (Thụy Sĩ) cho biết: “Các phân tử nano có trong mỹ phẩm (kem chống nắng, dưỡng da, trắng da) xâm nhập qua da hay sâu hơn vào máu, vào các tổ chức, vào bào thai, gây hại cho các mô bằng cách tiêu diệt các tế bào có chức năng hóa giải chất độc, làm liệt hệ miễn dịch, gây dị ứng, rối loạn quá trình hoạt động của các enzym”. Trong hội thảo tại Mỹ, Hội đồng khoa học quốc gia Mỹ kiến nghị: “Chính phủ phải có cơ quan đảm trách, kiểm soát chặt chẽ việc thậm nhập các phân tử nano vào môi trường. Chúng có thể thâm nhập vào não người gây tổn thương não”.
