Những lưu ý khi chọn mua thiết bị lưu điện UPS

Về cơ bản, mất điện đột ngột là hai trong số những nguyên nhân chính gây thiệt hại cho máy tính và các thiết bị điện tử nhạy cảm khác. Để bảo vệ máy tính trước sự gián đoạn trong nguồn cấp năng lượng, bạn cần phải trang bị một pin dự phòng mà ở đây là UPS.

Sau đây là cách xác định nhu cầu UPS của mình, tính toán nhu cầu điện cho UPS, tìm hiểu các tính năng và thiết kế của các UPS khác nhau.

Những nơi cần đến một UPS

Thị trường UPS là rất đa dạng, từ loại chỉ cung cấp thời gian lưu trữ 10 phút, đủ để thực hiện việc lưu dữ liệu đang làm việc cho một máy tính đơn lẻ, cho đến loại cao cấp có thể dùng cho cả một hệ thống máy tính văn phòng cùng với các thiết bị điện tử khác như modem, router hay thiết bị phát sóng wifi... Bạn cần suy nghĩ cẩn thận khi chọn lựa UPS cho mình để tránh việc lãng phí tiền bạc một cách không cần thiết.

Yêu cầu năng lượng với UPS

Mức tối thiểu bạn cần có đối với UPS là đủ năng lượng để thực hiện sao lưu dữ liệu trước khi tắt hệ thống.

Nhưng vấn đề là làm thế nào để tính toán ra yêu cầu năng lượng của hệ thống? Bước đầu tiên là kiểm tra hệ thống cốt lõi và thiết bị ngoại vi, chẳng hạn như màn hình, ổ đĩa gắn ngoài... mà bạn muốn sử dụng trong trường hợp mất điện.

Bạn có thể tra cứu trên một số website tính toán năng lượng dựa trên các thiết bị mà bạn sử dụng, hoặc qua phần mềm như Overclockulator được cung cấp tại địa chỉ http:// tinyurl.com/5vsqpf. Nhưng nếu muốn biết chính xác hơn, bạn có thể dùng một đồng hồ điện để đo các mức năng lượng tiêu thụ điện thực tế của các thiết bị khi đang sử dụng chúng.

Ngoài ra, bạn cũng có thể nhìn vào bộ nguồn trên máy tính. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là một bộ nguồn cung cấp 400 W điện sẽ không tải liên tục 400 W. Các hệ thống máy tính tại gia thường sử dụng bộ nguồn 400 W nhưng khi đo với bộ công cụ đo điện áp thì mức tải đỉnh của nó chưa đến 300 W, và tải thông thường chỉ ở khoảng 250 W mà thôi.

Bất kể bạn sử dụng phương pháp nào, ít ra bạn cũng có một con số công suất nhất định. Ví dụ, với tính toán máy tính sử dụng công suất tiêu hao là 400 W sẽ áp dụng công thức tính toán để tính mức công suất cho UPS theo quy tắc: 1,6 x công suất tối thiểu thiết bị = Volt-ampe (VA).

VA là tiêu chuẩn đo lường được sử dụng để mô tả năng lượng của UPS. Bằng cách sử dụng phương trình trên, ta thấy mức VA tối thiểu cho UPS cho hệ thống 400 W sẽ là 640 VA.

Sau khi có mức đánh giá tối thiểu, vấn đề tiếp theo là thời gian tối thiểu để hệ thống có thể xử lý các công việc.

Không có cách thức tính toán nhanh như việc xác định mức VA cần thiết tối thiểu. Về cơ bản, bạn sẽ phải lưu ý 4 điều sau: đánh giá VA của UPS, hiệu suất làm việc, đánh giá điện áp của pin và khả năng (hoặc ampe giờ - AH) của pin. Tiếc là thông tin này không phải dễ dàng tìm thấy qua các tính toán ,mà bạn phải xem thông qua các file PDF hướng dẫn, tài liệu bổ sung... Nói cách khác, đây là điều khó khăn.

Khi đã có các thông tin cần thiết, bạn có thể đặt nó vào phương trình sau:

(Điện áp pin x AH x hiệu suất làm việc) / mức đánh giá VA = giá trị x 60 = thời gian ước tính để chạy

Giả sử với hệ thống có mức đánh giá VA là 700, điện áp pin là 12, mức AH là 9 và hiệu suất làm việc là 90% (0,9) thì thời gian ước tính để UPS chạy sẽ bằng (12 x 9 x 0,9)/700 = 0,139 x 60 = 8,3 phút. Điều này có nghĩa UPS cần phải duy trì hệ thống tải ở chế độ tối đa khoảng hơn 8 phút.

Sự khác biệt giữa các loại UPS

Sau khi kiểm tra bằng các công cụ tính toán, bạn cần phân biệt giữa các loại công nghệ trên UPS hiện nay.

Về cơ bản, có 3 nguyên tắc thiết kế UPS hiện nay, trong đó thiết kế rẻ tiền có tên Offline/Standby UPS. Đây là một thiết kế cơ bản nhất, cung cấp khả năng sạc pin và khi mất điện sẽ phóng điện như một pin dự phòng với thời gian chuyển đổi mất khoảng 20 - 100 ms, nói chung là trong ngưỡng chịu đựng của hầu hết các thiết bị điện tử.

Trong khi đó, chuẩn Line- Interactive UPS có một thiết kế tương tự Offline/Standby UPS nhưng có trang bị một biến tần đặc biệt giúp xử lý tốt hơn khi gặp sự cố với điện. Nếu bạn sống trong khu vực thường xuyên điện bị sụt áp hoặc các vấn đề với dòng điện (không ổn định), đây chắc chắn phải là lựa chọn ưu tiên hàng đầu.

Cuối cùng là Online UPS, loại đắt tiền nhất của UPS vì nó đòi hỏi mức độ cao hơn, hoàn toàn cô lập với các thiết bị gắn liền với nó từ nguồn điện lưới và có khả năng giúp tất cả các thiết bị điện của bạn đạt mức độ ổn định rất cao. Tuy nhiên, mức chi phí mà bạn phải bỏ ra cho loại UPS này cao hơn khoảng 200 - 400% so với Line-Interactive UPS, và phạm vi áp dụng sản phẩm là không phổ biến với người sử dụng thông thường.

So sánh các tính năng phụ

Mặc dù hiệu quả sử dụng pin là điều được quan tâm nhất ở UPS, nhưng bên cạnh đó có cũng còn nhiều tính năng bổ sung để nâng cao khả năng của nó. Sau đây là những tính năng bổ sung của UPS mà bạn nên quan tâm khi lựa chọn:

- Phần mềm bổ sung, khả năng tương thích hệ điều hành: những UPS cao cấp giá trị từ vài trăm đến hàng triệu đồng đều cần phải có một số phương pháp giao tiếp với máy tính mà nó được gắn vào. Đối với hầu hết các thiết bị, UPS làm việc thông qua một cáp đơn giản chạy giữa UPS với máy tính để truyền tải năng lượng cho máy. Khi mua sắm UPS, bạn cần chắc chắn rằng thiết bị bạn đang tìm kiếm có thể giao tiếp tốt với thiết bị và giao tiếp với hệ điều hành mà bạn đã chọn. Nếu sử dụng Windows, điều này có thể không là vấn đề, nhưng nếu sử dụng OS X hay Linux, bạn cần phải xem xét kỹ xem UPS có phần mềm hỗ trợ giao tiếp với hệ điều hành đó hay không.

- Bộ lọc cáp: nếu sử dụng UPS cho các modem hay router, bạn nên kiểm tra các bộ lọc để đảm bảo rằng UPS bao gồm cổng bảo vệ / lọc cho Ethernet và cáp đồng trục.

- Màn hình: không phải tất cả các UPS cần phải có màn hình hiển thị, nhưng đây có thể là một trang bị hữu ích. Một màn hình hiển thị nhỏ gọn có thể giúp bạn biết thêm thông tin về thời gian chạy còn lại, sức khỏe của pin, và những thông tin liên quan khác.

- Tiếng ồn / quạt làm mát: các loại UPS nhỏ thường không có quạt làm mát, nhưng những thiết bị lớn thường có trang bị phương tiện này, do đó hãy chú ý đến tiếng ồn khi quạt hoạt động, đặc biệt khi sử dụng UPS cho các rạp hát tại gia.

- Pin thay thế: bạn cũng cần xem liệu UPS có pin để thay thế không, và chi phí là bao nhiêu. Pin UPS có thời gian sử dụng khoảng 3 - 5 năm, do đó bạn sẽ cần phải thay pin mới khi pin của UPS giảm chất lượng.