Đồng bộ các đồng hồ sinh học giúp làm chậm lão hóa

Khám phá mới về đồng hồ sinh học

Cơ thể chúng ta là cỗ máy kỳ diệu, được điều khiển bởi một dàn đồng hồ sinh học rất phức tạp. Những chiếc đồng hồ não sẽ kết nối với các đồng hồ ở da hoặc ở cơ.., được gọi là nhịp sinh học, cho cơ bắp biết khi nào cần sửa chữa, cho làn da của chúng ta dấu hiệu khi nào cần tái tạo và quá trình trao đổi chất khi nào nên tăng hoặc giảm năng lượng.

Hai nghiên cứu liên quan chủ đề này vừa được công bố trên tạp chí Science và Stem Cell. Theo nghiên cứu, cơ thể con người có nhiều đồng hồ sinh học hơn những gì lâu nay chúng ta đã biết.

Vậy điều gì sẽ xảy ra khi những nhịp điệu này không đồng bộ? Và nếu đồng bộ nhịp nhàng, giao tiếp tốt giữa não và cơ bắp sẽ là chìa khóa làm chậm quá trình lão hóa này.

Mối liên hệ sinh học giữa não với cơ với lão hóa

Khi chúng ta già đi, cơ chế theo dõi thời gian bên trong cơ thể trở nên kém chính xác. Các nhà khoa học tin rằng tín hiệu giữa đồng hồ não trung tâm và đồng hồ ngoại vi trong các mô sẽ xấu đi theo thời gian và thiếu đồng bộ. Sự gián đoạn này có ý nghĩa sâu sắc đối với sức khỏe chung của cơ thể.

Nghiên cứu gần đây nhấn mạnh mạng lưới liên lạc quan trọng giữa đồng hồ trung tâm của não và đồng hồ gắn trong cơ và da. Nếu giao tiếp này bị gián đoạn, có thể dẫn đến một loạt vấn đề bất ổn.

Mô cơ trở nên dễ bị phân hủy và lãng phí, dẫn đến suy yếu và giảm chức năng. Đồng thời, các tế bào da có thể gặp khó khăn trong việc duy trì chu kỳ tái tạo, cản trở khả năng sửa chữa tổn thương hiệu quả.

Để hiểu tác động của việc giao tiếp bị gián đoạn giữa não và cơ, các nhà khoa học đã nghiên cứu những con chuột bị biến đổi gene - can thiệp vào gene đồng hồ cơ quan trọng có tên là Bmal1.

Ở những con chuột này, sự thiếu vắng chức năng Bmal1 đã dẫn đến các triệu chứng lão hóa sớm, như suy thoái và yếu cơ đáng kể. Nhưng khi khôi phục chức năng cho Bmal1 ở cả não và mô cơ, những con chuột cho thấy sự cải thiện đáng chú ý về sức khỏe cơ bắp. Sự phối hợp giữa đồng hồ não và đồng hồ cơ đã giúp ngăn chặn sự suy thoái cơ bắp hơn nữa và phục hồi sức mạnh cơ bắp.

Thí nghiệm trên hàm ý tới sự tương tác quan trọng giữa đồng hồ trung tâm của não và đồng hồ trong cơ bắp. Duy trì liên lạc thích hợp này dường như là một yếu tố quan trọng trong việc ngăn ngừa sự suy giảm cơ bắp do tuổi tác và duy trì sức mạnh khi bạn già đi.

Aznar Benitah, đến từ Viện Nghiên cứu Y sinh Barcelona (RBB) - Tây Ban Nha, một trong những tác giả của cả hai nghiên cứu này, cho biết, sự đồng bộ hóa giữa não và đồng hồ sinh học ngoại vi đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe của da và cơ, trong khi đó, chỉ riêng đồng hồ ngoại vi mới có khả năng tự động thực hiện các chức năng cơ bản nhất của mô.

Đồng bộ các đồng hồ sinh học giúp lão hóa duyên dáng, khỏe mạnh

Nhịp sinh học, còn gọi là "đồng hồ cơ thể", giúp điều chỉnh chu kỳ ngủ và thức của chúng ta dựa trên mức độ ánh sáng xung quanh. Những thay đổi trong thói quen ăn uống có thể cải thiện chức năng của nhịp sinh học, từ đó duy trì sức khỏe cơ bắp ở người cao tuổi.

Qua nghiên cứu trên chuột, các nhà khoa học phát hiện thấy việc hạn chế thời gian ăn của chuột trong giai đoạn hoạt động ban đêm đã bù đắp một phần cho đồng hồ não trung tâm bị gián đoạn. Sự thay đổi trong cách ăn uống này đã giúp tăng cường đồng hồ cơ và tăng khả năng hoạt động độc lập.

Đặc biệt, khoa học còn phát hiện thấy, chế độ ăn kiêng TRF (Time-restricted feeding) hay là hạn chế năng lượng gián đoạn, chỉ ăn vào khoảng thời gian hoạt động trong ngày - có thể giúp đồng bộ hóa các đồng hồ nói trên, giảm nguy cơ suy thoái cơ bắp đó.

Chưa hết, TRF có thể giúp đồng hồ cơ tự hoạt động tốt hơn, ngay cả khi không có sự trợ giúp của đồng hồ trung tâm. "Ăn uống hạn chế thời gian không chỉ có lợi ích trong việc giảm cân hay cải thiện các chỉ số sức khỏe mà còn có thể giúp cải thiện chức năng nhịp sinh học và ngăn ngừa một số bệnh liên quan đến lão hóa", nghiên cứu nhấn mạnh.

Mặc dù vẫn còn nhiều điều cần tìm hiểu về vũ điệu phức tạp giữa đồng hồ sinh học của não và cơ bắp, nhưng những nghiên cứu mang tính bước ngoặt nói trên mang lại những hiểu biết sâu sắc vô giá và triển vọng đầy hy vọng về cách chúng ta có thể tối ưu hóa sức khỏe khi già đi.

Những yếu tố cần điều chỉnh để làm chậm lão hóa

Dưới đây là những điều chúng ta có thể điều chỉnh thời gian ngủ nghỉ, ăn uống để chống lại quá trình lão hóa:

Hãy đặt mục tiêu về thời gian đi ngủ và thức dậy nhất quán. Điều này điều chỉnh việc sản xuất hormone gây buồn ngủ và giữ mọi thứ được đồng bộ.

Lên kế hoạch cho các bữa ăn đều đặn sẽ củng cố một thói quen lành mạnh cho đồng hồ ngoại vi hỗ trợ quá trình trao đổi chất và các chức năng quan trọng khác.

Bóng tối rất quan trọng cho giấc ngủ tối ưu và chức năng đồng hồ sinh học thích hợp. Vì vậy nên đảm bảo phòng ngủ của bạn tối, mát mẻ và yên tĩnh nhất có thể. Giảm thiểu các thiết bị điện tử trong phòng ngủ. Tránh các hoạt động kích thích ngay trước khi đi ngủ và thay vào đó hãy kết hợp thói quen thư giãn như đọc sách hoặc tắm nước ấm.

Đồng hồ cơ bắp của bạn có thể được hưởng lợi đáng kể từ chế độ ăn uống cố định, cân bằng, khoa học và đủ chất. Các bữa trong một khoảng thời gian cụ thể mỗi ngày (thường là 8-12 giờ), giúp cơ thể bạn có thời gian nhịn ăn lâu hơn.

Điều chỉnh các tín hiệu của cơ thể, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến ​​bác sĩ nếu bạn nhận thấy tình trạng thiếu năng lượng kéo dài hoặc suy giảm chức năng thể chất. Bác sĩ có thể giúp bạn xác định xem việc tối ưu hóa mô hình sinh học có thể giúp bạn tăng cường sức khỏe hay không.