BV Chợ Rẫy báo cáo Bộ Y tế chùm ca ngộ độc Bolulium sau ăn cá chép muối ủ chua ở Quảng Nam

Trước tình hình trên, TS.BSCKII Nguyễn Tri Thức - Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy - đã phân công 1 đội hỗ trợ đến trực tiếp phối hợp với Bệnh viện ĐKKV Bắc Quảng Nam. Thành viên của Đội gồm các chuyên gia đầu ngành về hồi sức cấp cứu, hồi sức chống độc và dược. Ngoài ra, đội hỗ trợ của Bệnh viện Chợ Rẫy còn đem theo 05 lọ thuốc Botulism Antitoxin Heptavalent (BAT) dùng giải ngộ độc tố Clostridium Botulinum, đây là một loại thuốc rất hiếm.

Các bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy đã trực tiếp hỗ trợ Bệnh viện ĐKKV Bắc Quảng Nam với 3 chùm ca ngộ độc Botulinum do ăn cá chép muối ủ chua.

Sau khi trực tiếp thăm khám bệnh nhân, Bệnh viện Chợ Rẫy đã báo cáo Bộ Y tế một số nhận định ban đầu. Chùm ca bệnh thứ nhất gồm 5 người, 3 nữ và 2 nam, ở xã Phước Đức, huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam.

Cả 5 người cùng ăn món cá chép muối ủ chua vào ngày 5/3, sau ăn từ 12h - 24h tất cả đều có triệu chứng đau bụng, nôn ói, mệt, yếu dần tay chân nên đã nhập Bệnh viện ĐKKV miền núi Bắc Quảng Nam. Sau 3 ngày điều trị, bệnh nhân nữ 40 tuổi đã tử vong, 04 ca còn lại tình trạng hiện tại tạm ổn.

Chùm ca bệnh thứ hai là bệnh nhân nữ, sinh năm 1986 ở xã Phước Chánh, huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam. Bệnh nhân này cũng đã ăn cá chép muối ủ chua vào ngày 14/3/2023. Sau 01 ngày, bệnh nhân nôn ói nhiều, yếu dần tay chân và cũng đã nhập Bệnh viện ĐKKV Bắc Quảng Nam. Đến ngày 16/3, bệnh nhân suy hô hấp, thở máy đến hôm nay (18/3/2023).

Chùm ca bệnh thứ ba là 3 người trong cùng gia đình, gồm 3 nam và 01 nữ ở xã Phước Kiên, huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam. Ngày 16/3, cả gia đình ăn cá chép muối ủ chua, đến 17/3 nôn ói nhiều, mệt nên nhập viện điều trị. Ngày 18/3, 2 bệnh nhân liệt tứ chi, suy hô hấp, phải thở máy; 2 bệnh nhân còn lại (1 bé trai 12 tuổi và 1 nữ 24 tuổi) mệt đừ, yếu nhẹ tứ chi, sức cơ 4/5 - 5/5, tự thở được.

Nhận định ban đầu đối với các chùm ca bệnh

Cả 3 chùm ca bệnh đều ăn cùng một loại thức ăn là cá chép muối ủ chua. Trong quá trình chế biến loại thức ăn này còn bỏ vào hộp thủy tinh đóng kín, sau 2 - 3 tuần mới lấy ra ăn. Đây là điều kiện yếm khí cho vi khuẩn Clostridium Botulinum phát triển một cách thuận lợi.

Sau ăn ≤ 24 giờ đều có triệu chứng rối loạn tiêu hóa kèm yếu tứ chi tăng dần. Những trường hợp nặng đều dẫn tới suy hô hấp do liệt cơ và phải thở máy. Tuy nhiên, tất cả đều tỉnh, tiếp xúc được.

Trong quá trình chế biến cá chép muối ủ chua còn bỏ vào hộp thủy tinh đóng kín, sau 2 - 3 tuần mới lấy ra ăn. Đây là điều kiện yếm khí cho vi khuẩn Clostridium Botulinum phát triển một cách thuận lợi.

Với đầy đủ các tiêu chuẩn về lâm sàng và dịch tễ, các bác sĩ của Bệnh viện Chợ Rẫy đã đưa ra chẩn đoán đối với các chùm ca bệnh trên là: Ngộ độc Botulinum do ăn cá chép muối ủ chua.

Với chẩn đoán trên, 3 bệnh nhân nặng đang thở máy (1 nữ, 2 nam) được chỉ định dùng ngay thuốc giải ngộ độc tố Clostridium Botulinum. Đến 18h30 phút cùng ngày, kết quả xét nghiệm cấy mẫu cá muối ủ chua do Viện Pasteur Nha Trang thực hiện đã xác định Clostridium Botulinum type E (+).

Sau ăn cá chép muối ủ chua ≤ 24 giờ, bệnh nhân đều có triệu chứng rối loạn tiêu hóa kèm yếu tứ chi tăng dần. Những trường hợp nặng đều dẫn tới suy hô hấp do liệt cơ và phải thở máy.

3 bệnh nhân nặng thở máy: mỗi người truyền 01 lọ BAT, theo dõi sát phản vệ trong và sau truyền; theo dõi sát biến chứng loạn nhịp tim và săn sóc bệnh nhân thở máy. 02 bệnh nhân còn lại: tiếp tục theo dõi sát tình trạng yếu liệt của bệnh nhân để quyết định có sử dụng BAT hay không.