Tiến sĩ Mai Đức Toàn: “Chính bản thân bạn sẽ quyết định bạn là ai trong tương lai”

Sinh ra và lớn lên tại TP Quy Nhơn của tỉnh Bình Định, TS Mai Đức Toàn đã có khoảng thời gian vừa học, vừa làm để phụ giúp gia đình trang trải cuộc sống cũng như theo đuổi ước mơ con chữ. Vượt qua những khó khăn thuở thiếu thời, ông tốt nghiệp Tiến sĩ ngành Quản trị kinh doanh có thời gian học tập, làm việc tại nước ngoài.

Tạp chí Khoa học phổ thông đã có buổi trò chuyện cùng TS Mai Đức Toàn và lắng nghe những chia sẻ của ông về hành trình đồng hành cùng thế hệ trẻ trong việc khám phá bản thân, định hướng đúng con đường phát triển cho tương lai.

Xin chào TS Mai Đức Toàn. Ông có thể chia sẻ một chút về cơ duyên nào đã đưa ông trở thành một chuyên gia tư vấn hướng nghiệp?

TS Mai Đức Toàn: Bây giờ nghĩ lại thì thấy nó gần như là một cái duyên, là nghề chọn người. Thực ra thì có rất nhiều mối lương duyên giữa tôi và công việc tuyển sinh, truyền thông. Lần đầu tiên tôi tiếp xúc với công tác tuyển sinh là vào năm 2009 khi còn là giảng viên tại Trường cao đẳng Bách Việt. Trong một lần đoàn tuyển sinh đang thiếu nhân sự thì tôi có đăng ký tham gia và nằm trong đội dự bị. Khi ra đến tỉnh Khánh Hòa, anh trưởng đoàn lúc đó sau khi nghe tôi tư vấn trước học sinh thì có nhận xét là có khả năng hướng dẫn, tư vấn rất thu hút. Tôi nghĩ một phần cũng là do khi giao lưu cùng học sinh, tôi thường kể những câu chuyện thực tế bản thân đã trải qua nên các bạn học sinh rất hào hứng.

Một trong những câu chuyện tôi hay kể là về việc chọn ngành, chọn nghề ở thế hệ 8X rất khác so với thế hệ trẻ hiện nay. Ở thời điểm đó việc tiếp cận với các thông tin ngành học rất khó khăn. Còn hiện nay, các thông tin tuyển sinh, thông tin ngành nghề đang rất nhiều và đa dạng các kênh từ trực tiếp đến trực tuyến. Vì vậy, việc chọn ngành chọn nghề ngày xưa phụ thuộc rất nhiều vào chuyện định hướng nghề nghiệp từ các thầy cô và thậm chí là nhờ sự tư vấn từ các anh chị hàng xóm, những người đã đi học ở các trường đại học.

Ông có thể chia sẻ những kỷ niệm đáng nhớ ở lĩnh vực ngành nghề mình đang theo đuổi?

Trong suốt 15 năm làm nghề, những kỷ niệm vui buồn rất nhiều. Những chuyến công tác đường xa, đến các trường thuộc các tỉnh miền Tây, miền Trung, có lúc hàng trăm cây số. Tôi vẫn nhớ lần đi tư vấn tuyển sinh ở một trường tại tỉnh Ninh Thuận. Lúc đó xe bị hư và các em học sinh phải chờ đoàn tư vấn hơn một tiếng đồng hồ. Và khi đoàn đến nơi thì trời lại mưa. Các em phải vào các dãy hành lang để trú mưa nhưng không bỏ về mà nán lại chờ các thầy cô tư vấn. Lúc đó cảm thấy thương các em rất nhiều.

Dẫu có nhiều vất vả nhưng với tôi, công việc này càng làm lại cho tôi đam mê càng lớn. Tôi luôn đặt trọng tâm vào việc làm sao để thế hệ trẻ chọn được trường, được ngành phù hợp. Đã có nhiều lần, cảm thấy mệt mỏi vì áp lực, nhiều lần cũng tự nghĩ hay mình không làm nghề này nữa mà chuyển qua giảng dạy. Nhưng tôi vẫn còn nhiều hoài bão, ấp ủ với nghề. Và có lẽ rằng đây sẽ là công việc mà tôi sẽ gắn bó trong thời gian sắp tới.

Vậy, những giá trị mà bản thân ông đã đạt được trong lĩnh vực mình theo đuổi là gì?

Hiện tại, tôi có khoảng 15 đề tài nghiên cứu trong và ngoài nước trong nhiều lĩnh vực. Trong quá trình học cao học ở Hàn Quốc và tu nghiệp tại Mỹ, tôi đã nghiên cứu về các vấn đề chuyên môn và tập trung vào kiến thức trong lĩnh vực marketing.

Bởi lẽ tôi nhận thấy lĩnh vực marketing và truyền thông sẽ là những lĩnh vực phát triển mạnh mẽ trong tương lai. Đây còn là những lĩnh vực luôn có sự thay đổi, cập nhật liên tục để phù hợp với xu thế thị trường.

Sau 15 năm công tác trong lĩnh vực hướng nghiệp, tôi nghĩ bản thân đã có những đóng góp tương đối cho thế hệ trẻ Việt Nam trong việc định hướng phát triển và tư vấn nghề nghiệp.

Định hướng phát triển của ông hiện tại so với lúc mới tốt nghiệp đại học thì thế nào?

Định hướng lúc mới tốt nghiệp cho đến bây giờ thì rõ ràng là có nhiều sự khác biệt. Như đã chia sẻ, tôi đến với nghề rất tình cờ và càng làm lại càng yêu thích nó. Tuy nhiên có một điều kiên định là ngay từ đầu tôi đã xác định sẽ làm giáo dục và tôi cũng có một người thầy khuyên rằng, sau khi tốt nghiệp thì tôi nên làm giáo dục. Câu nói đó đối với tôi như kim chỉ nam, chỉ đường cho bản thân bước tiếp. Dù tương lai có công tác ở vị trí nào đi chăng nữa tôi vẫn sẽ gắn bó với giáo dục để đồng hành cùng thế hệ trẻ trên hành trình chọn ngành, chọn nghề. Tôi sẽ trở thành cầu nối, kết nối các khóa học miễn phí, những suất học bổng dành cho các bạn sinh viên Việt Nam, đặc biệt là sinh viên trường Đại học Gia Định.

Ông có thể chia sẻ một vài lưu ý kinh nghiệm về chọn ngành chọn nghề với thí sinh?

Hiện nay học sinh THPT có rất nhiều công cụ để hỗ trợ quá trình chọn ngành. Ví dụ như chúng ta có những phần mềm, bài kiểm tra tính cách, sở trường để chọn ra ngành nghề phù hợp với bản thân. Ngoài ra, hằng năm các trường đại học cũng cử các chuyên viên tư vấn về các trường THPT để tư vấn, hướng nghiệp trực tiếp cho học sinh. Từ đó, các bạn có cơ hội gặp trực tiếp các thầy cô.

Bên cạnh đó, các bạn cũng cần tham khảo các thông tin chính thức trên các kênh thông tin, website của trường đại học mà các bạn mong muốn học. Các bạn cũng nên đến trực trường để tham quan cơ sở vật chất, được “mắt thấy tai nghe” môi trường học tập để đưa ra những lựa chọn đúng đắn nhất.

Và câu hỏi quan trọng nhất mà các bạn cần trả lời chính là khi lựa chọn ngành nghề thì ai là người quyết định sau cùng? Vâng, chính bản thân chúng ta là người quyết định chứ không phải là người thân, không phải thầy cô, không phải bạn bè, cũng không phải một cái người chuyên gia nào cả. Tất cả những người mà tôi vừa kể chính là những kênh để các bạn tham khảo. Còn chính các bạn sẽ là người đặt bút chọn ngành nào, chọn nghề gì và chọn trường nào.

Hy vọng rằng là các bạn sẽ đi một con đường êm ả nhất, chọn đúng nghề, đúng ngành và đúng đường dựa trên năng lực, sở thích của bản thân.

Xin cám ơn ông.