Tháo gỡ những 'điểm nghẽn' để kinh tế tư nhân phát triển

Ngày 25/8, Trường Đại học Luật TP.HCM, Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam và Hội Doanh nghiệp xanh TP.HCM tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề "Thể chế kiến tạo - Khơi thông dòng chảy phát triển".

Hội thảo được tổ chức thành 3 phiên tham luận, đi sâu vào nhiều chủ đề thời sự như: Hoàn thiện chính sách thuế để tạo công bằng cho doanh nghiệp, xây dựng hệ sinh thái ESG gắn với mục tiêu phát triển bền vững cùng những khuyến nghị cải cách pháp luật để bảo đảm sự minh bạch và an toàn cho môi trường kinh doanh.

Tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho kinh tế tư nhân phát triển

Phát biểu khai mạc, TS Lê Trường Sơn - Hiệu trưởng Trường Đại học Luật TP.HCM - nhấn mạnh Nghị quyết số 57, Nghị quyết số 66, Nghị quyết số 68 và Nghị quyết số 59 của Bộ Chính trị đã được ban hành và đi vào cuộc sống, đặt ra mục tiêu lớn về xây dựng một nền kinh tế thị trường hiện đại, hội nhập sâu rộng dựa trên đổi mới sáng tạo. Trong đó, khu vực kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng.

Theo TS Lê Trường Sơn, để đạt được mục tiêu trên thể chế pháp lý phải đóng vai trò kiến tạo phát triển, vừa đảm bảo sự minh bạch, vừa khơi thông mọi nguồn lực, nuôi dưỡng tinh thần doanh nhân và bảo vệ doanh nghiệp trước những rủi ro không đáng có.

Trên tinh thần đó, TS Lê Trường Sơn cho biết hội thảo "Thể chế kiến tạo - Khơi thông dòng chảy phát triển" là diễn đàn quan trọng để nhìn nhận những "điểm nghẽn" trong thể chế, chính sách, đồng thời đề xuất các giải pháp cải cách nhằm tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho kinh tế tư nhân phát triển, góp phần hiện thực hóa các mục tiêu lớn được nêu trong các nghị quyết nói trên.

Đồng tình với ý kiến trên, bà Phạm Thị Bích Huệ - Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam - cũng khẳng định sự cần thiết của việc đồng hành giữa giới nghiên cứu, cơ quan quản lý và cộng đồng doanh nghiệp để tháo gỡ vướng mắc thực tiễn.

Phòng ngừa rủi ro hình sự hoá không cần thiết

Tại hội thảo, TS Đỗ Thanh Trung - Giảng viên Khoa Luật Hành chính - Nhà nước, Trường Đại học Luật TP.HCM - đã nêu lên thực trạng, hạn chế về quy định và quyền sở hữu khiến khu vực tư nhân tại Việt Nam chưa thể phát huy toàn bộ hiệu quả.

Theo đó, TS Trung đề xuất cải cách pháp luật điều chỉnh các hoạt động kinh tế tư nhân theo hướng củng cố và bảo vệ quyền sở hữu tài sản; thúc đẩy môi trường kinh doanh cạnh tranh công bằng; cải thiện, đơn giản hóa, ứng dụng công nghệ thông tin vào thủ tục hành chính trong lĩnh vực đầu tư, kinh doanh để thúc đẩy kinh tế tư nhân ở Việt Nam.

ThS.Luật sư Trần Đình Chiến - Công ty Luật TNHH AVB Lawyers - đã phân tích thực trạng hỗ trợ pháp lý của Hội Doanh nhân trẻ và các hiệp hội ngành nghề, nhận diện các điểm nghẽn pháp lý điển hình. Từ đó, Luật sư Trần Đình Chiến khuyến nghị thành lập Ban Chính sách - Pháp lý trực thuộc Hội Doanh nhân trẻ như một mô hình hỗ trợ pháp luật chuyên nghiệp, kịp thời và hiệu quả nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của hội viên. Qua đó, thúc đẩy văn hóa tuân thủ pháp luật và góp phần kiến tạo môi trường kinh doanh cạnh tranh lành mạnh, minh bạch.

Cũng tại hội thảo, TS. Nguyễn Thị Ánh Hồng - Khoa Luật Hình sự, Trường Đại học Luật TP.HCM - đề xuất phân định rõ ranh giới giữa vi phạm dân sự, hành chính và hình sự; hoàn thiện Bộ Luật Hình sự; nâng cao năng lực cơ quan tố tụng; thúc đẩy cơ chế đối thoại, giám sát thực thi pháp luật kinh tế.

"Việc tiếp tục hoàn thiện chính sách hình sự theo hướng bảo vệ quyền kinh doanh chính đáng, phòng ngừa rủi ro hình sự hóa không cần thiết sẽ góp phần phát triển kinh tế tư nhân và khẳng định cam kết xây dựng môi trường đầu tư công bằng, minh bạch, ổn định của Nhà nước", TS Hồng nói.

Đề xuất ban hành Luật ESG

Tại hội thảo, TS Lại Nam Tuấn - Khoa Quản trị, Trường Đại học Luật TP.HCM - phân tích thực trạng và triển vọng xây dựng hệ sinh thái ESG tại Việt Nam, đối chiếu kinh nghiệm Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và Singapore.

TS Lại Nam Tuấn cho biết, Việt Nam đang trong giai đoạn chuyển đổi nhưng còn thiếu khung pháp lý thống nhất, năng lực thực thi hạn chế và sự phối hợp chưa hiệu quả. Từ đó, TS Tuấn đề xuất ban hành Luật ESG, áp dụng chuẩn mực báo cáo bền vững, nâng cao năng lực thể chế, thúc đẩy hợp tác công - tư và tiên phong áp dụng ESG trong khu vực công. Các khuyến nghị này nhằm tăng tính minh bạch, thu hút đầu tư có trách nhiệm, hỗ trợ doanh nghiệp tối ưu hoạt động và góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững.

Tại hội thảo, PGS.TS Nguyễn Đình Thọ - Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường - Bộ Nông nghiệp và Môi trường - cho rằng Việt Nam đang có điều kiện tự nhiên và hệ sinh thái phong phú để phát triển tín chỉ carbon trong các lĩnh vực như nông nghiệp thông minh, năng lượng tái tạo, phục hồi rừng, bảo vệ rạn san hô và sinh cảnh biển.

Theo đó, những tín chỉ tạo ra từ các dự án này có thể được chuẩn hóa theo tiêu chí quốc tế, đưa vào giao dịch trong nước và quốc tế thông qua sàn giao dịch hiện đại. Nhật Bản và các thị trường carbon phát triển khác đang cung cấp các nguyên mẫu quan trọng về thiết kế hạ tầng, quy trình giao dịch, cơ chế kiểm chứng, chính sách pháp lý và điều phối cơ quan quản lý với những kinh nghiệm có thể được điều chỉnh để phù hợp với bối cảnh Việt Nam.

Với chủ đề "Chuyển đổi số, chuyển đổi xanh: xu thế phát triển tất yếu", ThS Lưu Thị Thanh Mẫu - Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam - cho rằng Việt Nam cần sớm cụ thể hóa chủ trương phát triển kinh tế xanh trong Nghị quyết 68 thành chính sách phát triển đô thị và công trình xanh, gắn với các tiêu chí quy hoạch đất, kiến trúc, giao thông, công nghiệp, xử lý chất thải và bảo tồn di sản.

ThS Lưu Thị Thanh Mẫu cũng đề xuất phân loại tiêu chí cho từng đô thị, ưu tiên các thành phố lớn, đồng thời kiến nghị Bộ Xây dựng cần ban hành bộ công cụ đánh giá công trình xanh riêng cho Việt Nam, tham khảo mô hình Green Mark của Singapore, với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp chứng nhận làm căn cứ bắt buộc trong cấp phép, thanh tra và kiểm tra xây dựng.

Bên cạnh đó, cần bổ sung chế tài xử phạt đối với các chủ thể vi phạm để bảo đảm thực thi, qua đó thúc đẩy phát triển công trình xanh bài bản, bền vững, nâng cao chất lượng sống đô thị và hội nhập quốc tế.