Thứ quả ngon đến “tột độ” ấy chính là quýt Đà Lạt. Ở Đà Lạt có nhiều vườn quýt nhưng nổi tiếng nhất là quýt của gia đình bà Phạm Thị Lan nằm dưới chân đèo Prenn. Quýt nhà bà Lan sai quả, trái to đều, vỏ màu đỏ, mỏng tang, căng mịn, ruột vàng như mật ong, mùi thơm dịu, vị ngọt thanh, để được lâu. Bà Phạm Thị Lan cho biết:
- Vườn quýt của gia đình tôi gồm hai giống quýt Tiêu và quýt Thái ghép. Mặc dù các giống này đang được trồng phổ biến ở nhiều địa phương nhưng khi trồng tại Đà Lạt lại cho hương vị rất khác biệt, đó chính là nhờ yếu tố đất đai, khí hậu cùng với bí quyết chăm sóc riêng.
Chia sẻ bí quyết khi trồng quýt, chị Việt, con gái của bà Lan cho biết: Sau khi kết thúc vụ thu hoạch vào tháng Giêng, gia đình thường rải khắp vườn một lượt mỏng vôi sò. Đây là loại vôi được nung từ vỏ con sò biển, có tác dụng khử trùng, giảm độ chua trong đất và tạo vị ngọt cho quýt, tuyệt đối không dùng vôi nung bằng đá vôi, bởi sẽ làm cho quýt có vị chua gắt. Sau đó, dùng phân chuồng đã ủ kỹ, trộn với phân lân, bón vào mỗi gốc từ 15-20kg. Khi cây ra quả non, bón thêm một ít phân NPK, lưu ý không bón quá nhiều phân vì sẽ làm cho quả bị nứt, thối. Khi tưới nước cũng phải căn cho hợp lý vì giống cam quýt rất nhạy cảm với nước. Thiếu nước cây sẽ còi cọc nhưng nếu nhiều quá cũng sẽ làm cây bị thối rễ và chết. Quá trình phòng, trừ sâu bệnh không dùng các loại thuốc trừ sâu mà dùng các chế phẩm hoặc bẫy sinh học. Ví dụ với loại nhện đỏ thì dùng bột gạo nấu thành hồ loãng rồi phun lên cây để nhện dính vào hồ cháo, khi hồ cháo khô, nhện sẽ chết; để trừ bọ xít thì dùng chính những con bọ xít nghiền ra, pha vào nước sau đó phun, bọ xít sẽ bay đi. “Đấy là cách phòng trừ sâu bệnh truyền thống của người Nhật mà chúng tôi đã học được ” - chị Việt tươi cười chia sẻ.
Cũng theo chị Việt, bên cạnh quy trình chăm sóc, yếu tố đất đai, khí hậu cũng là nhân tố quan trọng tạo nên hương vị riêng của sản phẩm. “Chúng tôi cũng đã đem các giống này trồng thử nghiệm tại một số khu vực ở Di Linh, Đức Trọng nhưng chất lượng, năng suất không được bằng ở đây, dù quy trình chăm sóc như nhau” - chị Việt khẳng định.
Bà Lan kể rằng, cách đây 6 năm, vào vụ thu hoạch đầu, gia đình mang quýt ra chợ Đà Lạt chào bán, nhiều chủ vựa hoa quả sau khi nếm thử ai cũng... sợ. Họ bảo quýt mà ngon ngọt như vậy chắc là của... Trung Quốc đã bị tẩm hóa chất, vì vậy họ không dám mua. Bà phải dẫn họ vào tận vườn họ mới tin.
Bây giờ thì quýt Đà lạt đã trở thành đặc sản. Ngoài gia đình nhà bà Lan, nhiều hộ dân tại Đà Lạt cũng trồng hai giống quýt này và đều đạt hiệu quả kinh tế cao. Vào dịp Tết, quýt Đà Lạt rất được ưa chuộng. Trong khi một số loại quýt thường chỉ bán với giá 20.000 đồng/kg thì quýt Đà Lạt lên tới 45.000 đồng/kg nhưng vẫn không đáp ứng đủ nhu cầu. Với nhiều gia đình, ngày Tết nhất thiết phải có vài cân quýt Đà Lạt để cúng gia tiên và đãi khách, lúc ấy hương vị Tết mới thật đậm đà, trọn vẹn.
Bài, ảnh: VŨ ĐÌNH ĐÔNG
