Gỡ khó cho doanh nghiệp xuất khẩu khi gọi vốn đầu tư ESG

Ngày 23/9, tại TP.HCM, Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao phối hợp với các đơn vị tổ chức hội thảo "Hướng dẫn và hỗ trợ tài chính cho việc thực hiện ESG để thâm nhập thị trường EU".

Hội thảo có sự tham dự của hơn 130 doanh nghiệp quan tâm đến chiến lược kêu gọi hỗ trợ tài chính cho các hoạt động ESG.

ESG là yêu cầu tất yếu đối với doanh nghiệp

Tại chương trình, bà Nguyễn Cẩm Chi - Giám đốc khối tư vấn phát triển bền vững, Công ty TNHH Tư vấn và Quản lý MCG - cho biết kể từ lần đầu tiên khái niệm "ESG" xuất hiện trong báo cáo của Liên Hợp Quốc vào năm 2004, đến nay tổng tài sản ESG đã lên tới 41.000 tỷ USD. Điều này cho thấy ESG không còn là khái niệm xa vời mà đã trở thành yêu cầu tất yếu đối với doanh nghiệp.

Tuy nhiên, hiện nay doanh nghiệp Việt muốn xuất khẩu sang châu Âu phải vượt qua các "rào cản xanh" như CBAM (Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon), EUDR (Quy định chống phá rừng châu Âu), hay Luật Kinh tế tuần hoàn.

Theo bà Chi, EUDR là một trong những rào cản lớn mà các doanh nghiệp gỗ ở Việt Nam đang gặp phải khi châu Âu kiểm soát nhập khẩu sản phẩm nông - lâm nghiệp với yêu cầu truy xuất nguồn gốc chi tiết. Một ví dụ khác là khoảng 50% hộ trồng cà phê ở Việt Nam gặp khó khăn do chưa có hồ sơ địa chính, chưa truy xuất được vùng trồng.

Trong khi đó, tại các quốc gia châu Á như Nhật, Hàn, Singapore cũng yêu cầu chứng chỉ xanh nghiêm ngặt cho tất cả sản phẩm nhập khẩu. "Điều này khiến doanh nghiệp Việt không thể chỉ dừng ở việc làm ESG để đối phó báo cáo. Họ phải thực sự thay đổi từ nhà xưởng, quy trình, quản trị dữ liệu đến cả việc tiết kiệm điện. Một bóng đèn lắp dư công suất cũng là đang lãng phí, nghĩa là phát thải nhiều hơn cần thiết", bà Chi dẫn chứng.

Tuy vậy, bà Chi cũng nhấn mạnh doanh nghiệp không nên chạy theo các chứng nhận rời rạc. Trước hết phải xác định doanh nghiệp cần gì, đầu tư ban đầu ra sao, lợi ích kinh tế thu được thế nào. Nếu không thì sẽ vừa tốn kém, vừa không giải quyết được gốc rễ.

Gỡ khó tài chính ESG cho doanh nghiệp

Tại chương trình, ông Nguyễn Duy Tâm - Giám đốc ESG Phúc Sinh Group - cho rằng việc nhận vốn đầu tư cho phát triển bền vững không phải là áp lực mà chính là một cam kết.

"Yếu tố nhận hay không nhận vốn phụ thuộc vào cơ cấu, nền tảng và nguồn lực thực tế từ nhà máy. Khi đã có hệ thống rõ ràng, minh bạch, doanh nghiệp mới quyết định tiếp nhận vốn. Điều nhà đầu tư quan tâm không chỉ là doanh nghiệp cần vốn, mà là lộ trình phát triển có khả thi, minh bạch hay không", ông Tâm chia sẻ.

Theo ông Tâm, ESG có thành công hay không phần lớn phụ thuộc vào ban lãnh đạo là những người đặt ra định hướng tương lai và lộ trình phát triển. Để gọi vốn, doanh nghiệp phải chứng minh bằng chính những gì mình đã làm được, từ đó tạo niềm tin cho nhà đầu tư về quá trình phát triển bền vững.

Gợi mở về cách tiếp cận tài chính, ông Abhishek Mittal - Giám đốc điều hành Quỹ Aavishkaar Capital - cho biết đầu tư tác động là khoản đầu tư với mục đích tạo ra ảnh hưởng tích cực về xã hội và môi trường. Tổng giá trị tài sản được quản lý của các nhà đầu tư tác động trên toàn cầu vào năm 2024 là 490 tỷ USD, trong đó có 6,17 tỷ USD cho các thị trường mới nổi tại Đông Nam Á.

Một số khu vực đang thu hút được các quỹ đầu tư tác động là dự án liên quan đến biến đổi khí hậu như năng lượng tái tạo, điện mặt trời… Riêng Quỹ Aavishkaar Capital đã đầu tư mạo hiểm vào các doanh nghiệp ở giai đoạn non trẻ từ năm 2001 và đã quản lý 8 quỹ với tài sản trên 500 triệu. Quỹ này đã hiện diện ở Indonesia, Bangladesh… và đang muốn mở vào Việt Nam.

Ông Abhishek Mittal cũng cho biết thêm những ngành trọng điểm đầu tư của Aaviskaar Capital là nông nghiệp và thực phẩm, giải pháp chuỗi cung ứng, doanh nghiệp sản xuất - xuất khẩu. Bên cạnh đó, Quỹ Aaviskaar Capital sẽ có khóa đào tạo miễn phí xây dựng năng lực cho SMEs, khóa học đào tạo chuyên sâu để giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn từ các quỹ tài chính bền vững cho doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu.

Cũng tại chương trình, bà Vũ Kim Hạnh - Chủ tịch Hội Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao - nhấn mạnh tiêu chuẩn ESG chính là vấn đề cấp thiết nếu các doanh nghiệp Việt Nam mong muốn chinh phục các thị trường khó tính, đơn cử như châu Âu.

"Chúng tôi không chỉ muốn giúp doanh nghiệp có báo cáo ESG đạt yêu cầu, mà quan trọng hơn là phải có những hoạt động thực chất. ESG giờ đây không còn là chuyện riêng của các tập đoàn lớn, mà còn là vấn đề thiết yếu với cả doanh nghiệp nhỏ và vừa, thậm chí các startup nông nghiệp", bà Vũ Kim Hạnh chia sẻ.