Ghép tạng Việt Nam: Cơ hội cho hàng nghìn bệnh nhân suy tạng

Sáng 8/11/2025, tại Bệnh viện Quân y 175 (Bộ Quốc phòng), lễ khai mạc Hội nghị Khoa học thường niên Hội Ghép tạng Việt Nam lần thứ X - 2025 đã diễn ra.

Sự kiện do Hội Ghép tạng Việt Nam cùng Bệnh viện Quân y 175 tổ chức, quy tụ gần 500 đại biểu, cùng hàng trăm báo cáo viên, chuyên gia, bác sĩ và nhà khoa học trong nước và quốc tế đến từ Úc, Hàn Quốc, Thái Lan, Pháp…

Hàng trăm bệnh suy tạng đã được hồi sinh

Đặc biệt, lần đầu tiên trong lịch sử của Hội nghị có 02 ca mổ thị phạm ghép thận và ghép gan được thực hiện trực tiếp tại phòng mổ của Bệnh viện Quân y 175 - một bước tiến quan trọng thể hiện năng lực làm chủ kỹ thuật cao, tinh thần hợp tác quốc tế và trình độ chuyên môn ngày càng vươn tầm khu vực.

Chương trình hội nghị chính thức khai mạc với phiên toàn thể quy tụ nhiều báo cáo quan trọng về thực trạng ghép tạng tại Việt Nam, định hướng phát triển trong 30 năm tới, cũng như các tham luận quốc tế về phân bổ tạng hiến, kỹ thuật ghép thận hỗ trợ robot, tối ưu hóa người hiến cận biên, và kinh nghiệm mở rộng nguồn tạng tại Thái Lan, Úc, Hàn Quốc...

Bên cạnh đó, các phiên song song trong hai ngày cũng tập trung vào những chủ đề chuyên sâu như: ghép gan, ghép thận, ghép tim - phổi, ghép tế bào gốc và giác mạc, gây mê hồi sức và điều phối hiến tạng, chăm sóc điều dưỡng và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong điều phối - quản lý ghép tạng.

Phát biểu tại lễ khai mạc, theo Thiếu tướng, TS.BS, TTND Trần Quốc Việt - Giám đốc Bệnh viện Quân y 175, ghép tạng không chỉ là kỹ thuật cao mà còn là sứ mệnh nhân văn của người thầy thuốc nói chung, quân y nói riêng - nơi mỗi ca ghép là một hành trình hồi sinh sự sống.

“Trong gần hai năm triển khai, Bệnh viện Quân y 175 đã thực hiện thành công hơn 89 ca ghép thận và 11 ca ghép gan, đặc biệt là ca lấy và ghép đa mô tạng từ người hiến chết não vào tháng 4/2025 - minh chứng cho khả năng làm chủ quy trình khép kín từ chẩn đoán chết não, lấy tạng đến ghép tạng.

Những thành tựu đó đã khẳng định vị thế của Bệnh viện Quân y 175 là trung tâm ghép tạng trọng điểm phía Nam, đồng thời góp phần hiện thực hóa tầm nhìn trở thành Quần thể y học quân sự đa năng, chuyên sâu, hiện đại, ngang tầm khu vực và quốc tế”, Thiếu tướng, TS.BS, TTND Trần Quốc Việt nói.

Hội nghị khoa học thường niên Hội ghép tạng Việt Nam lần thứ X - 2025 không chỉ là diễn đàn khoa học uy tín mà còn là hành trình lan tỏa giá trị nhân văn sâu sắc của ngành y, tôn vinh nghĩa cử cao đẹp hiến tặng sự sống.

Việt Nam từ ghép đơn tạng đến ghép đa tạng đồng thời

Ghép tạng là một trong 10 thành tựu y học lớn nhất của nhân loại trong thế kỷ 20. Ghép tạng Việt Nam xuất phát sau thế giới gần nửa thế kỷ và sau các nước trong khu vực khoảng 20 năm nhưng phát triển nhanh vượt bậc.

Từ vị trí khiêm tốn ở Đông Nam Á, Việt Nam đã vươn lên trở thành quốc gia dẫn đầu khu vực về ghép tạng. Chúng ta hoàn toàn có quyền tự hào về kỹ thuật ghép tạng của Việt Nam - sánh vai với các cường quốc y tế trên thế giới.

Cả nước hiện có 31 bệnh viện triển khai ghép tạng với nhiều bệnh viện ghép tạng thường quy. Việt Nam không chỉ tự chủ hoàn toàn về kỹ thuật lấy ghép mà còn thực hiện thành công nhiều loại hình ghép tạng khó, phức tạp, sử dụng nhiều loại thuốc mới, ứng dụng nhiều kỹ thuật mới, kỹ thuật ngoại khoa tiên tiến, hiện đại ngang tầm các nước có nền y học phát triển.

Đến cuối năm 2024, cả nước thực hiện hơn 9.500 ca ghép tạng như ghép thận, ghép gan, ghép tim, ghép giác mạc, ghép da... Số lượng các ca ghép mô tạng tăng nhanh. Trong 3 năm gần đây, trung bình mỗi năm thực hiện khoảng 1.000 ca ghép mô tạng. Tỷ lệ thành công các ca ghép, chất lượng sống và thời gian sống của bệnh nhân sau ghép ngang tầm các nước phát triển.

Số lượng người đăng ký hiến tạng trên cả nước ngày càng nhiều, hiện tại có 143.477 người đăng ký hiến mô tạng. Số ca hiến tạng chết não ngày càng gia tăng, thực tế có 225 ca hiến tạng sau chết não, riêng năm 2024 ghi nhận 41 ca (nhiều hơn cả 3 năm trước cộng lại), trong 8 tháng đầu năm 2025 có 50 ca hiến từ người chết não. Chi phí ghép tạng ở nước ta rẻ hơn rất nhiều, chỉ bằng 1/3 so với thế giới, bằng 1/8 ở Thái Lan và bằng 1/24 ở Mỹ.

Trong đó, thời gian ghép thận ở nhiều bệnh viện được rút ngắn chỉ còn khoảng 2-3 giờ; tỷ lệ người bệnh ghép thận sống sau 5 năm ở Việt Nam đạt trên 90% tương đương với các nước tiên tiến trên thế giới. Bệnh nhân ghép thận đầu tiên tại Bệnh viện Quân y 103 và Bệnh viện Chợ Rẫy từ năm 1992 hiện sức khỏe ổn định với chất lượng sống tốt.

Về ghép gan, thời gian ghép gan ở nhiều bệnh viện được rút ngắn chỉ còn 4-5 giờ; thời gian sống của bệnh nhân sau ghép tương đương với các nước phát triển. Bệnh nhân ghép gan và người hiến gan đầu tiên năm 2007 tại Bệnh viện Việt Đức đến nay sức khỏe ổn định với chất lượng sống tốt.

Về ghép tim, ca ghép tim từ người cho chết não đầu tiên tại Việt Nam do Bệnh viện Quân y 103 thực hiện ngày 17/6/2010 đã ghi Việt Nam vào danh sách số ít quốc gia ghép tim thành công trên thế giới. Bệnh nhân ghép tim đầu tiên tại Bệnh viện Đa khoa Trung ương Huế vào năm 2011 đến nay sức khỏe vẫn tốt - lập kỷ lục về thời gian sống sau ghép tim ở nước ta.

Bệnh nhi nhỏ tuổi nhất (cân nặng chỉ 16kg) đã được ghép tim tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức vào ngày 1/2/2021. Bệnh viện TW Quân đội 108 Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM đã thực hiện ghép tim.

Ghép phổi là một trong những kỹ thuật ghép tạng khó nhất vì thế số ca ghép phổi không nhiều. Các bác sĩ Việt Nam đã thực hiện thành công các ca ghép phổi đặc biệt khó và phức tạp viết nên những câu chuyện hồi sinh kỳ diệu. Thành công mang tính lịch sử là ca ghép phổi từ người cho sống đầu tiên được thực hiện ngày 21/2/2017 tại Bệnh viện Quân y 103.

Ghép ruột là một trong những kỹ thuật ghép tạng khó nhất và Ruột là tạng được thế giới và Việt Nam ghép thành công cuối cùng. Liên tiếp trong 2 ngày 27-28/10/2020, Bệnh viện Quân y 103 đã thực hiện thành công 2 ca ghép ruột từ người cho sống đầu tiên tại Việt Nam, ghi tên Việt Nam vào danh sách 20 quốc gia ghép ruột thành công trên thế giới.

Ca ghép đa tạng tụy - thận từ người cho chết não do Bệnh viện Quân y 103 thực hiện thành công ngày 1/3/2014 là một bước đột phá trong ngành ghép tạng Việt Nam. Nhiều ca ghép đa tạng đồng thời đã được thực hiện tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, Bệnh viện TW Quân đội 108, Bệnh viện Trung ương Huế như ghép gan - thận, tim - thận, tim - gan, tim - phổi, thận - tụy

Về ghép chi thể, Bệnh viện TW Quân đội 108 đột phá thực hiện thành công ca ghép cẳng tay từ người cho sống mở ra trang mới trong lịch sử y khoa thế giới. Ngày 16/9/2020, Bệnh viện thực hiện thành công ghép đồng thời 2 cánh tay từ người hiến chết não đầu tiên tại Việt Nam và khu vực Đông Nam Á. Ngoài ra còn có hàng trăm ca ghép giác mạc, ghép tế bào gốc/ghép tủy đã được thực hiện.

Ghép tạng ở nước ta hiện đang phải đối mặt với khó khăn, thách thức về sự thiếu trầm trọng nguồn mô, tạng để cấy ghép, trong khi nhu cầu ghép mô, tạng là rất lớn và ngày càng gia tăng.

Với thông điệp “Cho đi là còn mãi”, Hội Vận động hiến mô - bộ phận cơ thể người, Hội Ghép tạng Việt Nam, Trung tâm Điều phối Quốc gia về Ghép bộ phận cơ thể người và các bệnh viện đã tích cực truyền thông đến nhân dân cả nước thấu hiểu về hiến mô, tạng là việc làm nhân đạo cao cả, kêu gọi mọi người sẵn sàng hiến tạng cứu sống người bệnh hiểm nghèo. Mạng lưới hiến - ghép tạng Việt Nam ngày càng vững mạnh sẽ góp phần mang lại sự sống cho hàng nghìn bệnh nhân đang chờ được hồi sinh.