Đạo diễn Hoàng Duẩn: "Bậc thầy sân khấu hóa lịch sử dân tộc"

Gần 30 năm hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật, TS. Đạo diễn Hoàng Duẩn (Giảng viên - Phó trưởng Khoa Quản lý văn hóa - nghệ thuật, Trường Đại học Văn hóa TP.HCM), với những cống hiến và sự khẳng định cho hoạt động văn hóa nghệ thuật nước nhà, đã liên tiếp đạt được các danh hiệu huy chương Vàng, huy chương Bạc ở các kỳ liên hoan nghệ thuật chuyên nghiệp. Đồng thời, là một người thầy có tâm với nghề, anh cũng truyền cảm hứng cho đông đảo sinh viên cũng như những người đam mê nghệ thuật, sự kiện.

“Dấu chân tâm huyết” đã in hằn khắp các tỉnh phía Nam

TS. Đạo diễn Huỳnh Công Duẩn (Hoàng Duẩn) là một người con của quê hương Quảng Ngãi. Thế mà, khắp các tỉnh Nam bộ, Cần Thơ, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Long An hay Vĩnh Long..., ai cũng biết đến tên tuổi về người đạo diễn đa tài và gần gũi này. Anh đến thăm nhà, ăn cơm cùng bà con, làm lễ hội cho bà con xem, dựng sự kiện bằng những giá trị di sản văn hóa trên chính quê hương của họ.

Là tổng đạo diễn của nhiều lễ hội lớn như: Lễ khai mạc Ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch đồng bào Khmer Nam bộ lần thứ 8 (2022); Lễ hội Oóc Om Bóc - đua ghe ngo Sóc Trăng; Lễ khai mạc và bế mạc Ngày hội văn hóa - du lịch Bạc Liêu; Lễ hội Dạ cổ Hoài lang năm 2022…

Hồ Tuấn Phúc – Chàng trai ca sĩ GenZ đam mê dòng nhạc nhẹ chia sẻ về đạo diễn Hoàng Duẩn trong những lần cộng tác “Vị đạo diễn này mộc mạc, gần gũi lắm, rất tận tình mở mang cho tôi thêm nhiều góc nhìn về các lễ hội. Anh chị nghệ sĩ nào cũng vậy, trước khi lên sân khấu, anh luôn góp ý và căn dặn rất kĩ càng”.

“Sân khấu hóa” đưa lịch sử, cách mạng đến gần với khán giả trẻ

Trong lĩnh vực sân khấu, Hoàng Duẩn cũng tạo được những dấu ấn thành công thông qua nhiều tác phẩm kịch nói, cải lương về các nhân vật lịch sử nổi bật như: Tả quân Lê Văn Duyệt trong vở cải lương Án tử (Võ Tử Uyên chuyển thể cải lương từ kịch bản của tác giả Phạm Văn Quý. Sau đó, vở kịch "Đức thượng công Tả quân Lê Văn Duyệt - Người mang 9 án tử" năm 2024 đã tái hiện chân thực một thời kỳ lịch sử mà Lê Văn Duyệt gắn bó với đất Gia Định, một cuộc chiến chống tiêu cực mà Lê Văn Duyệt mạnh mẽ lao vào không sợ "vùng cấm".

Đối với Đạo diễn Hoàng Duẩn, khi tiếp cận khán giả, nhất là khán giả trẻ, việc làm “mềm” và giảm đi sự khô khan, sự rập khuôn trong các vở diễn mang tính lịch sử cách mạng sẽ giúp cho họ đón nhận dễ dàng hơn, vì vậy anh luôn muốn dựng các vở diễn cách mạng thật trẻ và đời để chính các bạn trẻ có thể thấy được chính mình trong những tấm gương của thế hệ đi trước. Từ đó sẽ là động lực thôi thúc bản thân trong việc học tập, làm việc và cống hiến.

Được biết, dù đã 4 lần Hoàng Duẩn đảm nhận vai trò đạo diễn và diễn viên trong các vở diễn có đề tài về Đức thượng công Tả quân Lê Văn Duyệt, nhưng là một người yêu lịch sử của đất nước, cảm phục tài năng và đức độ của Tả quân Lê Văn Duyệt, nên mỗi lần dàn dựng về Tả quân, anh luôn đặt mình trong vai trò là con cháu đời sau và làm sao lan tỏa được những giá trị mà cha ông đi trước đã hy sinh, gầy dựng nên để các thế hệ người Việt Nam có được một vùng đất phương Nam trù phú như hiện nay.

“Với đề tài lịch sử, cách mạng, bản thân tôi phải đọc, nghiên cứu, tham khảo nhiều tài liệu, trải nghiệm thực tiễn tại các địa điểm lịch sử. Tôi đã 3 lần đến thăm di tích Ngã Ba Giồng, di tích Nhà thương Giếng nước khi dựng Câu hò đất mẹ, nhiều lần đến Lăng Ông Bà Chiểu khi dựng cải lương Án tử, dâng hương anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực khi dựng Huyền thoại anh hùng", Hoàng Duẩn cho biết.

Gần đây, với những góc nhìn mới, trẻ trung qua vở kịch “Câu hò đất Mẹ” tái hiện về hình tượng lịch sử có thật - người nữ bí thư Thành ủy đầu tiên và duy nhất của Sài Gòn - TP.HCM Nguyễn Thị Minh Khai được đạo diễn Hoàng Duẩn khắc họa rõ nét.

Thời nào cũng có những người trẻ và những người trẻ yêu nước bằng cách này hay cách khác. Ở đây, một êkíp sáng tạo trẻ đã thể hiện tấm lòng của mình với đất nước, với tiền nhân khi cùng nhau kể về câu chuyện tuổi trẻ của những người đi trước. “Dù là những anh hùng hiên ngang bất khuất trước quân thù, họ vẫn có một thời tuổi trẻ biết yêu, biết sống hết mình cho lý tưởng và đó là mạch nối đồng điệu với giới trẻ hôm nay - một thế hệ cởi mở, năng động, sáng tạo, dám nghĩ dám làm mong muốn đưa hình ảnh đất nước vươn xa”, TS. Đạo diễn Hoàng Duẩn chia sẻ.

Vở kịch đạt huy chương vàng Liên hoan kịch nói toàn quốc năm 2021 và giải B cấp thành phố chủ đề “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh năm 2024”. Hơn hết, vở kịch “Câu hò đất mẹ” đã được diễn ở một số trường học ở TP.HCM, sự háo hức và say mê của các học sinh đã ghi nhận việc đổi mới phương thức dạy học lịch sử bằng sân khấu hóa có thể chạm đến học sinh.

Người truyền lửa với tinh thần nuôi dưỡng giá trị nghệ thuật

"Mình phải đứng sau lưng sinh viên, đưa các em lên phía trước, hướng các em ra ngoài với thực tế…”, TS Hoàng Duẩn chia sẻ. Khi trở thành giảng viên của Trường Đại học Văn hóa TP.HCM, anh luôn hướng sinh viên đến việc học lý thuyết gắn với thực hành, ứng dụng, đưa sinh viên trải nghiệm thực tiễn.

“Tôi luôn nói tôi dạy cho các em đi kiếm cơm, không phải đi kiếm điểm, đi học để kiếm sự nghiệp. Khi khó khăn không nản chí. Khi thành công không được tự cao, tự đại, phải cố gắng cùng từng khoảnh khắc, mỗi ngày, mỗi giờ chúng ta phải tạo ra khoảnh khắc vô giá cho riêng mình”, Đạo diễn Hoàng Duẩn chia sẻ thêm.

Bạn Nguyễn Ngọc Bích Duyên - Cựu sinh viên Trường Đại học Văn hoá TP.HCM chia sẻ: “Ngoài việc luôn hết lòng vì sự nghiệp trồng người, thầy đích thực là một nghệ sĩ bay bổng và được thăng hoa qua chính những tác phẩm của mình. Thầy luôn tìm tòi, cẩn thận nghiên cứu về những điểm hay điểm lạ giúp cho những tác phẩm được khắc sâu vào tâm trí của mỗi khán giả khi thưởng thức. Chính tâm huyết của thầy là nguồn động lực để em theo đuổi nghề sự kiện và cố gắng học hỏi, làm tốt hơn mỗi ngày”.

Bên cạnh đó, trong công tác giảng dạy, nhà giáo Hoàng Duẩn đã định hướng, cố vấn cho sinh viên thực hiện nhiều dự án sự kiện hướng đến cộng đồng trong nhiều năm qua. Trong đó, có những sự kiện hướng đến trẻ em và đồng bào vùng sâu vùng xa; tri ân và gây quỹ tặng quà cho lực lượng cựu Thanh niên xung phong TP.HCM; tặng quà, hỗ trợ cho bệnh nhi và các bệnh nhân ung thư; gây quỹ tặng học bổng cho học sinh mồ côi do Covid-19; Tri ân thầy cô giáo; Tri ân lực lượng cảnh sát PCCC…

“Tôi nhớ giai đoạn phục vụ múa rối cho đồng bào vùng sâu, vùng xa, tôi thấy có rất nhiều trẻ nhỏ cơ cực, thiếu thốn. Hóa ra không phải Quảng Ngãi quê tôi nghèo khó mà cả trẻ em nhiều vùng khác hay tại thành phố cũng khó như mình, lúc ấy tôi chỉ muốn làm gì đó để cống hiến và giúp đỡ cho trẻ em Việt Nam”, TS. Đạo diễn Hoàng Duẩn chia sẻ.

Với những suy nghĩ và hành động thiết thực ấy, anh đã tiếp tục xây dựng cho mình nhiều thành tựu mới trong cuộc sống, một nhà giáo có tâm và nhiệt huyết, một lối sống giản dị xuất phát triển từ một cậu bé ở làng quê nghèo khó với nhiều hoài bão lớn, TS. Đạo diễn Hoàng Duẩn đã trở thành niềm tự hào của những người con quê hương Quảng Ngãi thành danh tại đất Sài Thành, tiếp tục nuôi dưỡng và truyền tải các giá trị nghệ thuật truyền thống đến với thế hệ trẻ.

Năm 2024, Chủ tịch nước Tô Lâm (nay là Tổng Bí Thư) phong tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước “Nghệ sĩ ưu tú” Huỳnh Công Duẩn (Hoàng Duẩn), Đạo diễn, Diễn viên, Trường Đại học Văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có nhiều cống hiến trong sự nghiệp xây dựng và phát triển nền văn hóa của dân tộc (cùng 04 cá nhân khác).

Đây là niềm vinh dự không chỉ của cá nhân anh mà còn là niềm vui, niềm tự hào của những người thương yêu anh khi đón nhận danh hiệu cao quý này. Là động lực để anh tiếp tục phát huy và công hiến sức lực của mình cho Nhà trường, cho hoạt động văn hóa, nghệ thuật để xứng đáng với niềm tin và mong muốn của Đảng, Nhà nước và Nhà trường.