Đàn em giỏi hơn, tôi càng mừng!

Vừa gặp phóng viên Tạp chí Khoa học phổ thông – Thời sự y học, TS.BS Nguyễn Quang Huy đã chia sẻ ngay niềm vui vừa tham gia cứu sống một ca tai nạn vô cùng nguy kịch. Nạn nhân là một người đàn ông trung niên. Trên đường đi làm về, anh bị xe tải cán qua người khiến bụng vỡ toang, lách văng ra bên ngoài, nhiều xương sườn và mỏm ngang đốt sống bị gãy, máu tuôn đầm đìa... Anh được đưa vào Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM) vào lúc xẩm tối và ai cũng nghĩ bệnh nhân không thể nào qua khỏi.

Ê kíp trực báo động đỏ toàn bệnh viện, các chuyên khoa Ngoại bao gồm Ngoại niệu, Ngoại thần kinh, Ngoại lồng ngực, Ngoại tổng quát lập tức có mặt và tập trung, nỗ lực hết mình để cứu bệnh nhân. Các phẫu thuật viên đã chạy đua cùng thời gian và… thần chết, vừa cầm máu, cắt lách, vừa khâu ruột, khâu cơ hoành, cắt thận trái, vừa dẫn lưu màng phổi, cố định xương cột sống… Ca phẫu thuật kéo dài 6 tiếng, cuối cùng các bác sĩ đã giữ lại được tính mạng cho nạn nhân. 10 ngày sau, anh được xuất viện.

“Cứu được một ca tưởng chừng không còn chút hy vọng nào như vậy, mình thấy sung sướng, hạnh phúc lắm, thấy nghề y thật có ích”, TS.BS Nguyễn Quang Huy trải lòng.

Từ bỏ bút nghiên, chuyên tâm cầm dao phẫu thuật…

Khi còn trẻ, TS.BS Nguyễn Quang Huy thích ngành an ninh nhưng lúc thi đại học, lại chọn trường y theo mong muốn của mẹ mình. Đến năm 3 đại học, chàng sinh viên y khoa Nguyễn Quang Huy tình cờ được nghề báo “vẫy gọi” khi đi ngang qua Tòa soạn Báo Tuổi Trẻ và thấy thông tin tuyển phóng viên. Anh đăng ký thi, đạt điểm xuất sắc và được đào tạo bài bản, trở thành phóng viên mảng chính trị - quốc tế của Tuổi Trẻ.

Trong 7 năm theo đuổi một lúc hai nghề nghiệp khác nhau, chàng thanh niên lãng tử gốc Hà thành Nguyễn Quang Huy từng có lúc rất phân vân, đứng ở ngã ba đường mà không biết rẽ hướng nào nhưng sau cùng, chính cảm giác “nghề y thật có ích” khi đưa nhiều bệnh nhân từ cõi chết trở về khiến bác sĩ Huy quyết định gắn bó với nghề và giữ duyên nghề báo bằng hình thức cộng tác cho các chuyên mục sức khỏe.

Bác sĩ Nguyễn Quang Huy về làm việc tại Khoa Ngoại tổng quát (nay là Khoa Ngoại Tổng hợp), Bệnh viện Nhân dân 115 vào năm 1992. Lúc đó bệnh viện còn nhỏ, phòng mổ còn cũ kỹ và thiếu thốn phương tiện nhưng được bác sĩ Nguyễn Quốc Bình - Giám đốc bệnh viện lúc bấy giờ dẫn dắt và khuyên nhủ, bác sĩ Huy đã chọn nơi này để phát triển nghề nghiệp và cống hiến.

“Làm một thời gian mình cảm thấy hợp với nơi này, thấy có cơ hội để phát triển nên ở lại. Gắn bó từ đó tới giờ, đã 33 năm rồi đó, thời gian ở bệnh viện nhiều hơn ở nhà…”, TS.BS Nguyễn Quang Huy bồi hồi chia sẻ.

Về sau, Khoa ngày càng phát triển và tách thành nhiều chuyên khoa khác như Ngoại niệu, Ngoại chấn thương chỉnh hình, Ngoại lồng ngực, Y học thể thao… TS.BS Nguyễn Quang Huy vẫn ở lại Ngoại Tổng quát, chuyên tâm vào các phẫu thuật về ổ bụng, tiêu hóa, gan mật tụy, thoát vị… và dần khẳng định được uy tín không chỉ trong chuyên môn mà còn trong vai trò quản lý, từ vị trí phó Khoa đến trưởng Khoa

“

TS.BS Nguyễn Quang Huy đã đóng góp tích cực trong hành
trình phát triển Khoa Ngoại tổng hợp, phát triển Bệnh viện Nhân dân 115. Những kỹ thuật mới được Khoa triển khai góp phần làm giảm nhẹ gánh nặng bệnh tật cho nhân dân

BS.CKII Trần Văn Sóng, Giám đốc Bệnh viện Nhân dân 115

Khó để tốt cho người, cho mình

Hơn 3 thập niên gắn bó với Ngoại khoa, với khoảng trên 15.000 ca mổ nhưng bác sĩ Huy chưa bao giờ tự mãn, chủ quan, chưa bao giờ dễ dãi với bất kỳ ai, kể cả bản thân mình.

“Khi mổ những ca lớn, phức tạp, tôi có khi mất ăn mất ngủ. Khi nào bệnh nhân trung tiện được bắt đầu mới thở nhẹ ra được một chút. Bệnh nhân ăn uống, đại tiện, đi đứng lại được thì thở mạnh hơn. Bệnh nhân cắt chỉ xong, đi về thì thở phào và chỉ khi bệnh nhân quay lại tái khám, mọi thứ ổn thì tôi mới cảm thấy thực sự nhẹ nhõm”, TS.BS Nguyễn Quang Huy nửa đùa nửa thật.

Với bác sĩ Huy, những ca mổ thành công thì vui đó nhưng khi có ca thất bại, người bác sĩ đều phải nghiêm túc nhìn lại. Những khi đó, bác sĩ Huy cùng ê kíp sẽ “xem lại” tất cả mọi thứ liên quan đến ca phẫu thuật, kể cả phim ghi hình cuộc mổ, để xem biến chứng như vậy là do phẫu thuật viên chủ quan, do môi trường bệnh viện hay do người bệnh bị suy dinh dưỡng quá mức hoặc do bệnh nhân không chịu tuân thủ yêu cầu phải tập đi lại ngay sau phẫu thuật…? Rất nhiều yếu tố của một ca điều trị không thành công đều được xem xét, nghiên cứu nghiêm túc vì sinh mạng người bệnh.

Cũng bởi vậy, trước mỗi cuộc mổ, TS.BS Nguyễn Quang Huy luôn nhắc đi nhắc lại với các đồng nghiệp trẻ rằng, sau mổ 6 tiếng phải cho bệnh nhân uống nước. Sau 12 tiếng phải cho ăn nhẹ, sang ngày thứ hai phải yêu cầu bệnh nhân đứng xuống giường đi lại. Không được dễ dãi, bỏ qua sự tùy ý của bệnh nhân nhằm phòng tránh các biến chứng.

“Nằm lâu sẽ gây ứ đọng dịch, gây liệt ruột và vô số những hệ quả kèm theo: bệnh nhân không tiêu hóa được, không ăn uống được, thiếu chất thiếu dinh dưỡng, gia tăng tình trạng nhiễm trùng, gây viêm phổi, tử vong… Bác sĩ trẻ đôi lúc còn ngại ngần khi thấy bệnh nhân than “bác sĩ ơi, tôi đau lắm không đi được đâu”. Quan điểm của tôi là mình phải kiên quyết, không chiều theo ý bệnh nhân được”.

Chính vì vậy, đôi khi TS.BS Nguyễn Quang Huy phải vào vai “khó”, vai “hay nhăn nhó” thậm chí nặng lời khi bác sĩ cấp dưới hay bệnh nhân không làm đúng hướng dẫn.

“Nếu điều đó tốt, an toàn cho sức khỏe, tính mạng bệnh nhân, ai nghĩ sao cũng được, tôi không ngại”, bác sĩ Huy nhẹ nhàng nói.

Và đôi khi, bác sĩ Huy cũng gặp những tình huống “dở khóc dở cười”, đó là khi bệnh nhân quay lại than phiền “bác sĩ làm bạn tình bỏ tôi đi hết”. Tá hỏa tìm hiểu thêm thì mới biết, anh chàng vạm vỡ, “men lì” ấy thuộc giới tính thứ ba – sẽ có những phương pháp mổ trực tràng không nên làm cho họ. “Họ than phiền thì mình lại áy náy. Sau này khi tư vấn, mình phải hỏi nhân thân người ta kỹ hơn”, BS Huy trầm ngâm. “Suy nghĩ lại, là do mình chủ quan nên mình cũng cần phải rút kinh nghiệm để kết quả phẫu thuật lẫn chất lượng sống của người bệnh được mỹ mãn”, ông nói thêm.

Luôn tự vấn, mình đã làm gì tốt nhất cho bệnh nhân hay chưa là điều mà TS.BS Nguyễn Quang Huy trăn trở mỗi ngày. Đó cũng là động lực để bác sĩ Huy tìm tòi những phương pháp, kỹ thuật điều trị mới nhằm góp phần phát triển Khoa, phát triển bệnh viện.

Không ngại học hỏi dù thuộc thế hệ 6X

Trong cuộc trò chuyện, bác sĩ Huy cũng chia sẻ niềm vui về việc Khoa vừa thực hiện thành công kỹ thuật tán sỏi túi mật xuyên gan qua da trên những bệnh nhân đầu tiên, giúp người bệnh hồi phục nhanh ngay ngày hôm sau mà không cần phẫu thuật cắt túi mật như trước, vốn tiềm ẩn nhiều nguy cơ, rủi ro cho sức khỏe, nhất là người già, người nhiều bệnh nền hoặc những người còn quá trẻ.

Kỹ thuật này mới chỉ áp dụng tại một vài bệnh viện trên toàn quốc, được TS.BS Nguyễn Quang Huy tìm hiểu, đề xuất với lãnh đạo bệnh viện và đã nhận được sự đồng thuận, ủng hộ tuyệt đối từ Ban Giám đốc bệnh viện. “Đây là một trong những kỹ thuật tôi rất thích vì ít xâm lấn, giúp bệnh nhân mau trở lại cuộc sống bình thường”, ông nói.

TS.BS Nguyễn Quang Huy cũng hy vọng, sắp tới, kỹ thuật mổ robot sẽ sớm được triển khai tại Bệnh viện Nhân dân 115 vì đây là xu hướng, là tương lai của Ngoại khoa.

Để cập nhật kiến thức chuyên môn lẫn những xu hướng mới, bác sĩ Huy dành nhiều thời gian để đọc sách, tham khảo tài liệu online cũng như chăm chỉ tham gia hội thảo, hội nghị trong và ngoài nước. Có những lần ra nước ngoài, bản thân phải tự bỏ chi phí nhưng bác sĩ Huy không ngại và thấy xứng đáng vì “nếu không đi, mình chỉ như ếch ngồi đáy giếng”.

Đi và học và triển khai, đó là tinh thần của TS.BS Nguyễn Quang Huy. “Nếu cứ làm theo ý tưởng cũ, cung cách cũ cho khỏe thì không phát triển được kỹ thuật mới. Thế nên, chúng ta cần phải mạnh dạn đề xuất. Phải linh hoạt, vận dụng cái này cái kia thì mới phát triển được kỹ thuật mới trong tình hình còn nhiều khó khăn trong cơ chế đấu thầu, mua sắm như hiện nay. Phải cố gắng để làm cho được”, bác sĩ Huy bày tỏ.

Không ngại đàn em giỏi hơn mình

TS.BS Nguyễn Quang Huy được biết đến không chỉ là một chuyên gia phẫu thuật dày dạn kinh nghiệm mà còn là người am tường về nội khoa. “Quan điểm của tôi, muốn trở thành bác sĩ ngoại khoa giỏi thì trước hết phải giỏi về nội khoa. Bởi vì mình phải chẩn đoán chính xác thì mới mổ chính xác và giúp bệnh nhân mau hết bệnh được. Thứ hai là những kiến thức căn bản về nội khoa và ngoại khoa là phải nắm để có thể giải quyết ngay cho bệnh nhân những than phiền căn bản của họ. Mời hội chẩn chuyên khoa thì có khi 2-3 tiếng sau mới thực hiện được, có khi cả ngày sau đó mới có thuốc, như vậy, quá trình điều trị sẽ trễ hơn và bệnh nhân lại than phiền tiếp. Mình nắm được lý thuyết, mình nắm vững căn bản của bệnh thì mình sẽ giải quyết bệnh nhanh và rốt ráo hơn”, bác sĩ Huy lý giải.

“Ví dụ bệnh nhân có rối loạn điện giải. Bình thường phải mời bác sĩ nội tiết, mời bác sĩ hồi sức xuống để họ hướng dẫn cách điều chỉnh rối loạn điện giải. Nhưng nếu mình nắm vững nguyên lý, mình có thể chủ động bù điện giải cho bệnh nhân luôn và giúp họ tránh được những rủi ro cho sức khỏe vì kali thấp quá có thể gây ngưng tim, natri thấp quá có thể gây phù não”, bác sĩ Huy chia sẻ thêm.

Chưa kể, khi bác sĩ ngoại khoa nắm vững nội khoa, họ sẽ kiểm soát được quá trình điều trị của bệnh nhân một cách sâu sát nhất, kịp thời phát hiện được những điều chưa phù hợp.

Khi có bác sĩ trẻ thắc mắc tại sao lại “ôm đồm” chi cho mệt, TS.BS Nguyễn Quang Huy không ngại phân tích, giải thích để họ hiểu, mục đích sau cùng là giúp quá trình điều trị cho bệnh nhân được tốt nhất có thể.

“

“TS.BS Nguyễn Quang Huy có tầm nhìn chiến lược lâu dài với những định hướng cụ thể, rõ ràng để phát triển Khoa. Bác sĩ Huy tuy khắt khe, yêu cầu cao trong công việc nhưng cũng rất thấu hiểu, uyển chuyển trong từng tình huống cụ thể. Bác luôn khuyến khích, tạo điều kiện cho bác sĩ, điều dưỡng trẻ trong Khoa nâng cao trình độ, phát triển thế mạnh của mỗi người”

Chị Trần Thị Thu Hồng - Điều dưỡng trưởng Khoa Ngoại Tổng hợp, Bệnh viện Nhân dân 115

“Nếu không cẩn trọng thì sẽ có bệnh nhân bị chẩn đoán sai, xử lý sai và trong khi phẫu thuật cũng vậy, dẫn đến tai biến, biến chứng sau mổ cũng nhiều hơn. Thành ra, khi đã vào ngành y, chỉ khi đặt hết tâm mình vào công việc thì mình mới có thể làm tốt nhất cho bệnh nhân”, bác sĩ Huy trải lòng.

Chính vì vậy, TS.BS Nguyễn Quang Huy luôn sẵn sàng chia sẻ “hết ruột gan”, góp ý thêm cho đồng nghiệp trẻ mà không cần phải “thủ” phải “giấu” và ngược lại, mỗi khi người trẻ phản biện, bác sĩ Huy cũng không ngại lắng nghe và ghi nhận.

“Hiện nay, có những em rất giỏi về các lĩnh vực chuyên sâu và khi các em nói đúng thì mình phải đồng ý thôi... Họ càng phát triển, càng giỏi hơn thì mình càng mừng vì bệnh viện có thêm người giỏi, người tài, càng được người dân tín nhiệm. Họ làm được gì tốt cho bệnh nhân thì mình phải trao ngay cơ hội cho họ”, bác sĩ Huy chia sẻ.

“Lúc nghỉ hưu, lỡ như sức khỏe mình có chuyện gì, mình vô đây, được các em giỏi điều trị cũng yên tâm lắm chứ”, bác sĩ Huy nói vui.

Những ưu tư phận người…

Hỏi TS.BS Nguyễn Quang Huy, hơn 30 năm mổ xẻ với trên 15.000 ca bệnh, chắc hẳn có những ca bệnh khó quên?, ông gật đầu. “Có chứ, hồi xưa tôi mổ một ca, khi đó anh ấy đã 57 tuổi rồi, bị ung thư dạ dày. Anh ấy nói, bác ơi bây giờ tôi mới có con do lấy vợ trễ quá, con tôi mới có 6 tuổi thôi. Giờ bác làm sao cho tôi sống để tôi còn nuôi con. Mổ xong, tới giờ người bệnh đã 78 tuổi, vẫn còn sống. Năm nào đến Tết cũng gửi tặng quà quê cho tôi.

Rồi có một ca, bệnh nhân ở quận Tân Bình, mới 45 - 46 tuổi thôi, bị ung thư đại tràng. Vợ vào khóc hết nước mắt xin bác sĩ cứu chồng. Nhưng ca này nặng lắm, khối u đại tràng đã xâm lấn, gồ lên thành bụng phải. Tôi tiên lượng khả năng không sống được lâu. Như dự đoán, sau khi mổ và hóa trị, bệnh nhân chỉ sống thêm 1 năm. Người vợ cứ khóc mãi vì chồng chị làm lụng cực khổ, tằn tiện lo cho vợ con, đến khi mới tạo dựng được cơ ngơi làm ăn đàng hoàng thì phát hiện cơ thể có vấn đề nhưng anh lần lữa, chưa chịu đi khám cho đến khi bệnh chuyển nặng. Người vợ khóc nói, “có bao nhiêu khổ cực anh ấy chịu hết, giờ anh ấy ra đi, mọi thứ thành vô nghĩa”. Tôi cứ nhớ mãi câu nói đó.

Sau này, với bệnh nhân nào tôi cũng nói rằng nên đi khám bệnh khi thấy trong người mình có bất kỳ triệu chứng bất thường gì, để đừng đến trễ, cũng đừng ngại đi khám bệnh. Nếu không, bác sĩ có giỏi đến đâu cũng không làm được gì, sẽ chỉ còn lại những nỗi đau và những nỗi ám ảnh không nguôi cho người thân”, TS.BS Nguyễn Quang Huy trải lòng.