Công tác xã hội trong bệnh viện: Điểm tựa tinh thần của người bệnh

Ngoài những hoạt động khám chữa bệnh thông thường, Bệnh viện Răng Hàm Mặt TP.HCM còn nổi bật với nhiều dự án chăm sóc sức khỏe răng miệng cộng đồng và phẫu thuật miễn phí cho người có dị tật hàm mặt,... Không chỉ đem lại nụ cười tươi sáng cho mọi người, việc làm này cũng giúp giảm đáng kể gánh nặng kinh tế cho những gia đình khó khăn trong việc khám chữa bệnh và giúp người kém may mắn hội nhập cộng đồng tốt hơn. Tạp chí Khoa học phổ thông vừa có buổi phỏng vấn ThS.BS.CKII Nguyễn Đức Minh, Giám đốc Bệnh viện Răng Hàm Mặt TP.HCM xoay quanh công tác xã hội của Bệnh viện.

Tự hào một đội ngũ trẻ

- Thưa Bác sĩ, trong những năm qua, bệnh viện luôn là một trong những cơ sở đi đầu trong công tác xã hội. Trong đợt bão số 3 vừa qua, ông có thể chia sẻ bệnh viện đã có những hành động thiết thực gì và sắp tới sẽ có chương trình gì?

Để chia sẻ cùng đồng bào khu vực phía Bắc bị ảnh hưởng bởi bão số 3 (Yagi), Bệnh viện Răng Hàm Mặt TP.HCM đã lên các chương trình theo sự chỉ đạo của Thành ủy TP.HCM, UBND TP.HCM, Sở Y tế TP.HCM. Trong đó, bệnh viện đã chuẩn bị 200 phần túi thuốc gia đình để gửi tới các tỉnh miền Bắc.

Ngoài ra, bệnh viện chúng tôi cử đội ngũ y tế trẻ, khỏe với mỗi nhóm gồm 5 bác sĩ, 5 điều dưỡng và 5 dược sĩ sẵn sàng lên đường bất cứ lúc nào khi có lệnh của các sở, ban, ngành.

Tại bệnh viện, tập thể y, bác sĩ và nhân viên đã trích 1 ngày lương để giúp đỡ đồng bào bị ảnh hưởng bởi bão số 3. Đợt phát động vừa qua, bệnh viện đã quyên góp gần 200 triệu đồng cho đồng bào vùng bão lũ.

- Theo ông, công tác xã hội trong bệnh viện có vai trò như thế nào trong bối cảnh hiện nay?

Công tác xã hội trong bệnh viện vốn đã được Bộ Y tế quy định rất rõ ràng trong thông tư số 43/2015/TT-BYT ngày 26/11/2015, với nhiều hoạt động khác nhau.

Việc giúp đỡ cho bệnh nhân, người già trong trường hợp không có người nhà đi cùng thì sẽ có nhân viên công tác xã hội hướng dẫn tận tình để họ biết phải đến khoa nào, làm gì và chuẩn bị hồ sơ như thế nào, hỗ trợ tư vấn cho người bệnh về quyền lợi - nghĩa vụ, chính sách,… Bên cạnh đó, người làm công tác xã hội sẽ tiếp nhận các nguồn tiền hỗ trợ để giúp đỡ, thanh toán viện phí cho những hoàn cảnh khó khăn.

Ngoài ra, hoạt động công tác xã hội cũng bao gồm việc chăm sóc khách hàng, thông tin truyền thông, xây dựng và phát triển thương hiệu của bệnh viện.

- Phòng Công tác xã hội của Bệnh viện Răng Hàm Mặt TP.HCM thành lập từ khi nào? Hiện nay có quy mô và hoạt động ra sao?

Chúng tôi thành lập Phòng Công tác xã hội từ tháng 11/2016, ngay sau khi có thông tư của Bộ Y tế. Bệnh viện Răng Hàm Mặt TP.HCM là bệnh viện hạng I nên công tác xã hội trong bệnh viện càng được chú trọng.

Về quy mô, cho đến nay, Phòng Công tác xã hội có khoảng 30 nhân sự, gồm: 1 trưởng phòng, 1 phó phòng, bộ phận chăm sóc khách hàng, bộ phận phát triển thương hiệu bệnh viện và bộ phận hoạt động từ thiện xã hội.

Ngày đầu thành lập, chúng tôi chỉ có khoảng 15 nhân sự, con số bây giờ ấy đã gấp đôi. Ban đầu, chúng tôi tuyển đa ngành nghề, các nhân viên được đào tạo tại bệnh viện, sau đó học thêm để nâng cao kiến thức lẫn kỹ năng. Hiện tại, đa số các em đều có bằng đại học, trải qua các lớp về công tác xã hội.

Chúng tôi tự hào có đội ngũ trẻ, năng nổ trong công tác xã hội của bệnh viện.

Trung bình 1 ngày, bệnh viện tiếp nhận khoảng 1.000 bệnh nhân, cả mới và cũ. Bệnh viện có 7 tầng, các nhân viên công tác xã hội sẽ chia đều, mỗi tầng 7 nhân viên, liên lạc qua máy bộ đàm để hỗ trợ lẫn nhau. Chúng tôi chủ động làm sao phủ kín nhân viên công tác xã hội để khi người bệnh muốn hỏi, muốn được tư vấn thì sẽ có nhân viên tới tiếp cận, trợ giúp ngay.

Nhiều chương trình, dự án chăm sóc răng miệng miễn phí

- Đa số các bệnh viện, trung tâm y tế đều gặp khó khăn về nguồn nhân lực công tác xã hội. Tại Bệnh viện Răng Hàm Mặt TP.HCM hiện nay, nguồn lực và quá trình đào tạo cho nhân viên công tác xã hội có gặp khó khăn?

Là bệnh viện tự chủ, chúng tôi cũng gặp khó khăn nhưng không nhiều. Chúng tôi tự cân đối thu chi, nguồn quỹ, tiền lương, quỹ phúc lợi và tất cả nguồn thu nhập tăng thêm. Đội ngũ công tác xã hội hưởng lương ở mức khá nên đội ngũ này có thể yên tâm công tác lâu dài.

- Các hoạt động công tác xã hội trong và ngoài bệnh viện có gì nổi bật trong những năm qua, thưa bác sĩ?

Thực tế, chương trình hoạt động công tác xã hội của bệnh viện diễn ra ở nhiều mảng khác nhau. Trong đó có mảng khám chữa răng cộng đồng tại các tỉnh, vùng sâu, vùng xa. Bệnh viện có một nhóm gọi là đội lưu động, được trang bị toàn bộ ghế máy đầy đủ về cơ sở vật chất. Trung bình một ngày chúng tôi tiếp nhận khoảng 200 bệnh nhân.

Ngoài ra còn có chương trình phẫu thuật trả lại nụ cười cho trẻ em bị sứt môi, hở hàm ếch. Hằng năm, bệnh viện có khoảng 6 đợt mổ, mỗi đợt 50 em. Bệnh viện sẽ tài trợ miễn phí hoàn toàn chương trình phẫu thuật cho tất cả các em ở tất cả các tỉnh thành. Chúng tôi kết hợp các tổ chức phẫu thuật nước ngoài như: Mỹ, Canada, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc).

Năm 2024, bệnh viện đã tổ chức 4 đợt phẫu thuật miễn phí, 10 đợt khám từ thiện ngoài cộng đồng. Đợt phẫu thuật vừa qua, chúng tôi kết hợp với đoàn Hàn Quốc phẫu thuật miễn phí cho 30 em tại Đắk Nông, Đắk Lắk. Ngoài ra, bệnh viện còn tổ chức một số chương trình như làm răng giả cho người nghèo hoàn toàn toàn miễn phí.

- Ngoài chương trình mổ sứt môi, hở hàm ếch miễn phí, được biết bệnh viện còn xây dựng mô hình chăm sóc sức khỏe răng miệng cho người nhiễm HIV, xin bác sĩ cho biết cơ duyên nào bệnh viện cho ra đời mô hình này?

Trên thực tế, mô hình này là nhiệm vụ của ngành được bệnh viện triển khai từ năm 2002. Lúc đó, tôi cũng đang làm đề tài cao học về chăm sóc người nhiễm HIV tại Trung tâm cai nghiện Nhị Xuân, TP.HCM.

Có thể nói, công tác chăm sóc răng miệng cho người nhiễm HIV là nhiệm vụ của ngành và của bệnh viện. Gần đây, chúng tôi được tổ chức JAICA của Nhật Bản ngỏ ý muốn hợp tác dự án chăm sóc răng miệng cho người nhiễm HIV một cách tốt nhất, đồng thời làm sao xóa bỏ rào cản giữa người nhiễm HIV với nhân viên y tế.

Trước đây, người nhiễm HIV ngại tới cơ sở y tế vì sợ bản thân là nguồn lây nhiễm và nhân viên y tế cũng lo lắng khi tiếp xúc với người bệnh nhiễm HIV. Ngăn ngừa lây nhiễm sẽ làm được nếu kiểm soát lây nhiễm tốt. Trước khi chúng tôi điều trị cho người nhiễm HIV thì cũng có yêu cầu thử tải lượng virus thấp, dưới ngưỡng khả năng lây nhiễm thì vẫn chăm sóc bình thường.

Hạnh phúc vì được đem lại niềm vui cho người khác

- Như ông chia sẻ thì Bệnh viện Răng Hàm Mặt TP.HCM đã có nhiều chương trình, dự án chăm sóc sức khỏe răng miệng miễn phí cho những hoàn cảnh khó khăn. Điều gì khiến ông cảm thấy hạnh phúc khi làm công tác xã hội?

Ra trường bắt đầu đi làm, càng chữa trị được cho những bệnh nhân, niềm đam mê làm nghề lại sâu đậm thêm trong tôi. Tôi không bao giờ quên những chuyến đi làm thiện nguyện ở vùng sâu vùng xa. Nụ cười tươi và lời cảm ơn của những bệnh nhân đến nhổ răng, trám răng đã là món quà lớn nhất đối với tôi, giúp tôi vững tâm hơn với nghề.

Đặc biệt là các em bị khe hở môi hàm ếch mà ở vùng sâu vùng xa, người bệnh nghèo không có tiền, khuôn mặt không hài hòa, phẫu thuật xong thì trả lại nụ cười cho em, cha mẹ cũng rất vui thì mình cũng xúc động.

- Vai trò của công tác xã hội trong bệnh viện là "cầu nối giữa bệnh nhân với các nguồn lực hỗ trợ sẵn có", với vai trò là giám đốc bệnh viện, ông có định hướng gì trong việc đẩy mạnh công tác xã hội tại bệnh viện trong thời gian tới?

Với các chương trình hằng năm, bệnh viện chúng tôi liên kết với các đoàn nước ngoài, kết hợp với một số đơn vị làm các chương trình khám chữa răng cho đồng bào vùng sâu, vùng xa, phẫu thuật hở môi hàm ếch cho những em bị dị tật bẩm sinh. Đồng thời, chúng tôi hỗ trợ máy móc, thiết bị cho những các tỉnh thành, các đơn vị răng hàm mặt khó khăn. Tuy không phải là máy móc mới hoàn toàn nhưng vẫn còn sử dụng tốt thì chúng tôi hỗ trợ các đơn vị này.

Ngoài ra, Bệnh viện lên kế hoạch 15 đợt khám từ thiện trong một năm và 6 đợt phẫu thuật tình thương. Nếu những đơn vị vùng sâu vùng xa có nhu cầu thì chúng tôi vẫn cử đoàn công tác đến điều trị.

- Ông có thể chia sẻ một vài đề xuất nâng cao chất lượng đội ngũ nhân viên công tác xã hội trong lĩnh vực y tế bệnh viện tại TP.HCM hiện nay?

Theo tôi, nếu để nâng cao chất lượng thì tuyển nhân viên đã học qua chuyên ngành, các khóa học về công tác xã hội. Học bài bản làm sẽ tốt hơn. Tiếp theo đó, qua khâu phỏng vấn và thử việc, chúng tôi xem họ có cái tâm, sự nhiệt tình hay không bởi làm công tác xã hội thì phải xuất phát từ cái tâm. Phải xem bệnh nhân như người nhà thì mới giúp đỡ họ tận tình. Bên cạnh đó, nguồn lương và thu nhập tương đối ổn định và đảm bảo đời sống thì nhân viên công tác xã hội sẽ gắn bó lâu dài.

Xin cảm ơn ông!