Theo thống kê trong 9 tháng đầu năm 2022, các lực lượng chức năng 389 trong cả nước đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 96.975 vụ việc vi phạm. Trong đó, gồm 12.275 vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng cấm, hàng lậu; 82.678 vụ gian lận thương mại, gian lận thuế; 1.866 vụ hàng giả, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ; thu nộp ngân sách nhà nước 7.666 tỷ đồng; khởi tố 380 vụ với 472 đối tượng.
Hàng giả, kém chất lượng bán tràn lan trên mạng
Dưới góc độ cơ quan chuyên trách chống buôn lậu của ngành Hải quan, ông Nguyễn Văn Ổn, Phó Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậucho biết,trên thực tế thời gian qua, vấn nạn buôn bán vận chuyển hàng hóa, hàng giả diễn ra rộng khắp các tuyến cửa khẩu. Quy mô, tính chất các vụ việc ngày càng nghiêm trọng.
Các cửa khẩu đường bộ, đường biển, sân bay quốc tế đều đã phát hiện tội phạm. Điều này làm cho ngành Hải quan nói chung, Cục Điều tra chống buôn lậu nói riêng ngày càng phải đối mặt với nhiều khó khăn thách thức trong công tác đấu tranh chống buôn lậu, hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ.
Ông Nguyễn Văn Ổn, Phó Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu phát biểu tại tọa đàm.
Ông Ổn cho biết, tại các địa bàn tỉnh biên giới, các đối tượng sử dụng xe ôtô, xe máy, xuồng cao tốc hoặc mang vác, vận chuyển trái phép qua biên giới. Thời gian vận chuyển thường vào ban đêm và trước khi vận chuyển, sử dụng các đối tượng canh đường, theo dõi lực lượng chức năng. Khi bị truy đuổi, đối tượng vứt bỏ lại phương tiện, tang vật chạy trốn, sau đó kích động người dân đến hiện trường chống người thi hành công vụ, tẩu tán hàng hóa. Các đối tượng chủ mưu, cầm đầu thường thuê người, phương tiện để vận chuyển hàng hóa gây khó khăn trong công tác điều tra đối tượng chính chủ mưu, cầm đầu.
“Tình trạng hàng kém chất lượng, hàng hóa không có nguồn gốc, xuất xứ được buôn bán tràn lan trên không gian mạng. Các đối tượng lợi dụng các website, trang mạng xã hội như facebook, zalo... để rao bán, quảng cáo, khuyến mãi nhiều mặt hàng giả mạo, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ, hàng kém chất lượng”, ông Nguyễn Văn Ổn cho biết thêm.
Mặc dù các vụ việc vi phạm đã được các lực lượng chức năng ngăn chặn, xử lý kịp thời, đúng đối tượng, mang tính răn đe cao, không để xảy ra điểm nóng về buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, tuy nhiên, hàng lậu, hàng giả hiện nay đang là một vấn nạn nhức nhối.
Người tiêu dùng nên tự bảo vệ mình
Luật gia Phan Thị Việt Thu, Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi Người tiêu dùng TP.HCM cho rằng, trong phạm vi quốc gia, hàng lậu, hàng giả làm trì trệ sự phát triển kinh tế, gây bất ổn xã hội, làm thiệt hại cho giới doanh nghiệp, ảnh hưởng nặng nề đến người tiêu dùng về nhiều mặt.
Theo bà Thu, để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và doanh nghiệp, việc hoàn thiện quy định pháp luật là điều kiện kiên quyết hàng đầu. Chúng ta phải rà soát, chỉnh sửa, thay đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tiễn. Quan trọng là các quy định liên quan đến xuất xứ hàng hóa. Cơ quan chức năng cần tăng cường công tác khảo sát thị trường nhằm phát hiện, ngăn ngừa sản phẩm giả thâm nhập hệ thống phân phối. Lực lượng quản lý thị trường, cảnh sát kinh tế cần có sự phối kết chặt chẽ để thông tin kịp thời về các sản phẩm giả trên thị trường nhằm tìm kiếm hỗ trợ về mặt pháp lý, xử lý hàng giả một cách tích cực, triệt để, không vì giá trị nhỏ mà bỏ qua.
Bà Thu cho biết người tiêu dùng cũng cần có trách nhiệm vì “có cầu mới có cung”. “Người tiêu dùng nên mua hàng có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, để có thể tự bảo vệ mình khi sử dụng hàng có vấn đề về chất lượng. Không nên vì vấn đề tâm lý, sĩ diện, với suy nghĩ phải dùng hàng hiệu, hàng mắc tiền thì mới được thiên hạ nể nang, nhưng lại không dủ điều kiện kinh tế để sắm sửa những món hàng hiệu đắt tiền nên chấp nhận tìm mua hàng giả”, bà Thu chia sẻ.
Cũng theo bà Thu, đối với doanh nghiệp, việc hợp tác chống hàng giả, hàng lậu không chỉ là trách nhiệm mà còn là quyền lợi của doanh nghiệp, vì đó cũng nhằm bảo vệ thương hiệu và sự nghiệp kinh doanh của chính mình. Vì vậy, doanh nghiệp phải mạnh dạn tích cực hợp tác với các cơ quan chức năng để tận dụng các biện pháp chế tài theo qui định pháp luật đối với kịp thời đưa ra những hình thức khuyến thưởng dành cho người tiêu dùng phát hiện hàng giả… Đồng thời dự liệu các chương trình thay đổi mẫu mã sản phẩm và thông báo, hướng dẫn để người tiêu dùng nắm bắt, định kỳ tổ chức rà soát thị trường để phát hiện hàng giả.
Ông Nguyễn Văn Thọ, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan (bên phải) và bà Vũ Thị Ánh Hồng - TBT Tạp chí Hải Quan chủ trì Tọa đàm “Chung tay chống hàng lậu, hàng giả, bảo vệ thương hiệu doanh nghiệp, quyền lợi người tiêu dùng” ngày 2/12/2022 tại TP.HCM.
Ông Nguyễn Văn Thọ, Phó Tổng cục trưởng TCHQcho biết, với vai trò là thành viên cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, TCHQ đã chủ động tham mưu, đề xuất nhiều giải pháp và trình ban hành kế hoạch chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, vùng biển và địa bàn nội địa.
Đồng thời, TCHQ đã chỉ đạo toàn ngành tập trung nguồn lực triển khai quyết liệt, áp dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát hải quan, tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ tại các tuyến, địa bàn, mặt hàng trọng điểm, trọng tâm vào các mặt hàng cấm, hàng có giá trị lớn, thuế suất cao... Đặc biệt là cao điểm chống buôn lậu gian lận thương mại và hàng giả dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Quý Mão năm 2023.
HOÀNG NGUYỄN
