Bổ sung nước uống đúng cách mùa nắng nóng

Tầm quan trọng của nước đối với cơ thể

Trong những ngày mùa hè, thời tiết nóng nực, oi bức, nhiệt độ cao của môi trường tăng cao, cơ thể sẽ bị mất nước do ra nhiều mồ hôi, một số chức năng cơ thể sẽ bị rối loạn. Nắng nóng làm tăng nhu cầu về nước do cơ thể bị mất nước qua da (tăng tiết mồ hôi) và qua phổi (tăng nhịp thở). Mất nước sẽ làm giảm thể tích máu, giảm máu qua thận, giảm bài tiết nước tiểu, gây rối loạn chuyển hóa trong tế bào, làm tăng urê, tăng các sản phẩm tan trong máu. Mất nước còn giảm đi những chất điện giải quan trọng trong cơ thể. Đồng thời, lúc nắng nóng, mồ hôi thoát ra nhiều nên nhu cầu về nước tăng cao, nhất là với những người làm việc nặng hoặc làm việc ngoài trời nắng. Lúc này, cơ thể cần nước để cân bằng nhiệt độ cơ thể.

Nước là một trong những thành phần cơ bản và cần thiết cho cơ thể con người. Nước chiếm tới 60 - 70% trọng lượng cơ thể. Ở bào thai, trẻ em, tỷ lệ này còn cao hơn nữa.

Nước là dung môi của hầu hết các chất chuyển hóa dưới dạng hòa tan trong nước đảm bảo quá trình bình thường của cơ thể. Nước còn tham gia vào nhiều phản ứng hóa học quan trọng, đặc biệt là phản ứng thủy phân, trong quá trình thoái hóa của protid, lipid, glucid. Ngoài ra, nước còn là dung môi hòa tan các chất dinh dưỡng của tế bào như: oxy, glucoza, axít amin.

Nước tham gia vào quá trình bài tiết các chất thải ra khỏi cơ thể dưới dạng hoà tan trong nước, các chất bài tiết như: nước tiểu, mồ hôi, sữa.

Nước rất cần thiết cho cơ thể trong điều hòa thân nhiệt. Mà nước lại chiếm một tỉ lệ lớn trong cơ thể, nên dễ dàng giữ cho thân nhiệt chỉ dao động trong giới hạn hẹp khi nhiệt độ của môi trường sống thay đổi.

Nước còn làm giảm độ quánh của máu, giúp cho máu tuần hoàn dễ dàng.

Nước được bài tiết ra khỏi cơ thể vừa có ý nghĩa đối với quá trình chuyển hóa nước và chức năng bài tiết của cơ thể. Khi bài tiết nước ra khỏi cơ thể giảm, các sản phẩm chuyển hóa ứ đọng lại gây ra những rối loạn bệnh lý, điển hình là hội chứng suy thận.

Khi cơ thể mất nước là tình trạng mà lượng nước nạp vào cơ thể ít hơn lượng nước thải ra, làm cho lượng nước trong cơ thể mất cân bằng theo chiều hướng đi xuống. Mất cân bằng nước sẽ phá vỡ sự cân bằng của các nồng độ muối, khoáng chất và lượng đường trong máu, dẫn đến việc cản trở các hoạt động bình thường và gây nhiều thiệt hại cho cơ thể.

Biến chứng từ mất nước

Mất nước là một tình trạng nguy hiểm đối với cơ thể và gây ra nhiều biến chứng

Phù não

Sau khi bị mất nước, nếu bù đắp lượng chất lỏng một cách nhanh chóng, làm cho cơ thể cố gắng đưa nhiều nước vào trong các tế bào, có thể gây ra hiện tượng phù và làm vỡ một số tế bào. Nghiêm trọng nhất là khiến các tế bào não bị phù nề.

Động kinh

Mất cân bằng nước tức là bị mất cân bằng điện giải sẽ gây rối loạn quá trình dẫn truyền và dẫn đến co thắt cơ bắp không tự chủ, đôi khi mất ý thức.

Sốc

Đây là một trong những hậu quả nghiêm trọng nhất và có thể đe dọa tính mạng khi cơ thể mất nước. Tình trạng này xảy ra khi thể tích máu thấp làm tụt huyết áp và giảm lượng oxy trong cơ thể.

Suy thận cấp

Đây là biến chứng có khả năng đe dọa đến tính mạng, xảy ra khi thận không còn khả năng loại bỏ các chất lỏng dư thừa và chất thải từ máu.

Hôn mê và tử vong

Nếu cơ thể mất nước nghiêm trọng và không được điều trị kịp thời và thích hợp, có thể gây hôn mê và tử vong.

Nhu cầu nước hằng ngày

Mỗi ngày, người trưởng thành cần 35g nước cho 1kg thể trọng. Nhu cầu nước của trẻ em cao gấp 3 - 4 lần. Trung bình mỗi người cần 6 - 8 cốc nước/ngày (tương đương 1,5 lít). Nước đưa vào cơ thể dưới dạng thức ăn và đồ uống. Nhu cầu nước hằng ngày của cơ thể còn tùy theo thời tiết, điều kiện sinh hoạt, tình trạng lao động, tình trạng sinh lý... Người càng cao tuổi lượng nước trong cơ thể càng ít. Ở trẻ sơ sinh lượng nước chiếm 75 - 80% cân nặng, nhưng người 60 - 70 tuổi lượng nước chỉ chiếm 50% trọng lượng.

Con đường bài tiết: với mùa hè nắng nóng, bài tiết chủ yếu là mồ hôi, lượng mồ hôi bài tiết rất lớn: 2 - 3 lít/giờ và đặc biệt có thể tới 3 - 3,5 lít/giờ, có thể gây ra những rối loạn do thiếu nước. Bài tiết mồ hôi để thực hiện một chức năng quan trọng là điều hòa thân nhiệt. Ngoài ra, nước còn bài tiết qua nước tiểu: một người trưởng thành bình thường mỗi ngày bài tiết 1 - 1,5 lít nước tiểu, nước thấm qua da (không phải là mồ hôi) mỗi ngày 450ml, đào thải qua khí thở mỗi ngày 250 - 350ml.

Nguy hiểm khi cơ thể uống quá nhiều nước

Việc nạp quá nhiều nước cũng dẫn đến tình trạng thừa nước trong cơ thể. Việc thừa nước trong cơ thể cũng rất nguy hiểm không kém so với tình trạng mất nước. Có hai dạng thừa nước, đó là:

Lượng nước nạp vào quá nhiều: Uống nhiều nước hơn lượng mà thận có thể thải ra qua nước tiểu, dẫn đến việc tích tụ quá nhiều nước trong cơ thể.

Giữ nước: Khi cơ thể không thể thải ra lượng nước thừa, do một số loại bệnh gây ra, dẫn đến việc thừa nước trong cơ thể. Nguyên nhân gây thừa nước trong cơ thể do một số bệnh lý: Bệnh gan, Bệnh thận., Bệnh suy tim xung huyết, Hội chứng hormone lợi tiểu không phù hợp,

Triệu chứng của việc thừa nước trong cơ thể: Buồn nôn, nôn, có cảm giác no và đầy bụng, đau đầu, cảm thấy các cơ yếu dần đi, có thể bị chuột rút hoặc đau nhức, co giật, bất tỉnh, hôn mê.

Các nguồn bổ sung nước cho cơ thể

Để đảm bảo sức khỏe, đơn giản nhất chỉ cần uống nước đun sôi để nguội, nếu uống nước đóng chai, phải chọn các hãng có uy tín trên thị trường. Nhiều người không thích uống nước lọc vì chúng không có hương vị. Do vậy, có thể thêm một vài lát chanh, dâu tây, dưa chuột, lá bạc hà…, vào bình nước để tăng hương vị cho nước lọc, giúp tạo cảm giác ngon miệng, sảng khoái, kích thích uống nước nhiều hơn.

Các loại đồ uống mùa hè như nước dừa, nước chanh bên cạnh bổ sung nước còn bổ sung vitamin cho cơ thể. Các loại sinh tố trái cây cung cấp một lượng nước, vitamin các loại và chất xơ rất tốt cho sức khỏe. Có thể bổ sung thêm một chút muối vào đồ uống sẽ giúp tăng hương vị và bổ sung chất điện giải bị mất qua đổ mồ hôi.

Các loại trái cây như dưa hấu, cam đào, dứa... đều là những loại quả rất tốt cho sức khỏe, bổ sung các loại trái cây này trong chế độ ăn uống hằng ngày vừa giúp cung cấp lượng nước đã mất, đồng thời chúng là những loại quả rất giàu vitamin C giúp giữ ẩm. Các loại rau như bông cải xanh, bắp cải, rau bina rất lý tưởng để giải nhiệt cơ thể. Ngoài ra, rau xanh còn cung cấp nước cho da giúp da sáng đẹp.

Sử dụng nước rau luộc hoặc nước canh trong bữa cơm cũng là cách bổ sung nước, một lượng vitamin và khoáng chất.

Nước sâm: Nước sâm tên gọi chung cho các loại nước giải khát được nấu từ những vị thuốc nam, thường được nấu bằng rong biển, mía lau, rễ tranh, la hán quả, đường, … là loại nước uống có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lương huyết chỉ khát, thường được dùng để phòng ngừa và giải trừ tình trạng “tích nhiệt” trong cơ thể.

Uống nước đúng cách:

- Nên: Nên uống chậm và uống thành từng ngụm nhỏ để cơ thể kịp đáp ứng và dần dần đưa nước đều đến các cơ quan, giúp cho quá trình hấp thu của cơ thể được thuận lợi. Thói quen chỉ uống nước khi khát và khi khát thì uống liên tục là không tốt vì khi cảm thấy khát là lúc cơ thể đã thiếu nước. Vì vậy, việc uống nước đầy đủ, thường xuyên ngay cả khi không khát sẽ giúp khỏe mạnh hơn. Nếu chỉ uống nước khi khát hoặc để khát lâu mới uống sẽ khiến người nhanh mệt mỏi.

Không nên

- Uống nước quá lạnh, nước lạnh không chỉ gây ra các bệnh về đường tiêu hóa (do nước đá được làm từ nguồn nước không đảm bảo vệ sinh) mà còn gây ra các bệnh về đường hô hấp như viêm họng, viêm phổi... Cần hạn chế nước uống quá lạnh vào mùa nóng vì nước lạnh sẽ làm hạ nhiệt trong cơ thể và làm chậm lại quá trình trao đổi chất, mặt khác uống lạnh nhiều cũng dễ gây viêm họng.

- Uống quá nhiều nước một lúc, lúc cơ thể có cảm giác rất khát, mọi người thường uống nhanh một cốc nước thật đầy, đây lại là cách uống nước gây nguy hiểm cho cơ thể bởi uống nhiều nước trong một thời gian ngắn làm cho máu bị loãng, tăng gánh nặng cho tim. Điều này sẽ rất nguy hiểm với những người vừa chạy về hoặc làm việc nặng...Đồng thời, uống nhiều nước một lúc sẽ khiến mồ hôi đổ ra liên tục, dẫn đến cơ thể thiếu các chất điện giải như kali, natri...; từ đó cảm giác khát lại càng tăng, chưa kể sẽ khiến bụng bị chướng, có thể bị nấc cụt. Do vậy giải pháp tốt nhất là nên uống từ từ từng ngụm nhỏ.

- Uống cà phê, trà, bia rượu: Đồ uống chứa caffeine và gia tăng nhiệt của cơ thể, nó sẽ gây ra tình trạng mất nước do có tác dụng lợi tiểu sẽ làm cơ thể thiếu nước. Uống trà đá để cân bằng nhiệt dư thừa trong cơ thể nếu thực sự cần thiết. Nên hạn chế các loại nước có cồn trong thời tiết nắng nóng vì các loại đồ uống này càng làm gia tăng tình trạng mất nước.

- Không nên uống các loại chất lỏng chứa cồn hay quá nhiều chất đường khiến cơ thể thêm mất nước. Tránh các loại đồ uống lạnh vì nó có thể gây co dạ dày, khiến hệ miễn dịch yếu đi.

Người có rối loạn điện giải cần dùng nước theo chỉ định của thầy thuốc. Khi sử dụng các loại nước uống có đường, phải lưu ý đến lượng đường bạn nạp vào cơ thể sẽ gây dư thừa năng lượng và tăng đường huyết ở người có bệnh đái tháo đường

Việc uống nước tưởng chừng như rất đơn giản nhưng cần có sự hiểu biết nhất định để bổ sung nước đúng cách, tránh uống thiếu hoặc thừa nước ảnh hưởng đến sức khỏe.