Ngày vía Thần Tài và tục cúng cá lóc nướng: Quán vỉa hè thu cả tỷ đồng trong ngày

Du nhập vào Việt Nam khoảng đầu thế kỷ XX, thờ cúng Thần Tài đã trở thành một nét văn hóa tín ngưỡng của nhiều gia đình, đặc biệt là các tỉnh thành phía Nam. Tượng Thần Tài thường được thờ chung với tượng Ông Địa trong một bàn thờ đặt ở dưới đất hoặc vị trí thấp và hướng ra cửa. Hằng năm, đúng vào ngày mùng 10 tháng Giêng, các gia chủ đều sửa soạn lễ vật dâng lên cúng Thần Tài. 

Tục cúng cá lóc nướng

Tùy vào phong tục mỗi nơi mà lễ vật cúng ngày vía Thần Tài sẽ khác nhau. Tuy nhiên, cá lóc nướng trui là lễ vật quan trọng nhất, không thể thiếu trong mâm cúng Thần Tài ở miền Nam. 

Theo các nhà văn hóa, cá lóc được coi là sản vật đặc trưng, gắn liền với sông nước Nam Bộ và có khả năng sinh tồn mạnh mẽ nên dâng lên thần linh sẽ thể hiện lòng biết ơn và mong ước được sống trôi chảy, thuận lợi.

Cá lóc đem nướng phải còn nguyên con, nguyên vảy, nguyên đuôi. Khi đem nướng, thường dùng cây gỗ hoặc mía chẻ xiên thẳng qua miệng cá. Lễ vật được cúng kèm với cá lóc thường là bún tươi, rau đắng, mắm nêm.

Người dân TP.HCM đổ xô đi mua cá lóc nướng sáng ngày 31/1/2023 (ngày mùng 10 tháng Giêng, vía Thần Tài).

Ngoài ra, mâm cúng Thần Tài cũng thường có thêm những lễ vật khác tùy thuộc vào điều kiện của gia chủ như: Bộ tam sên (gồm thịt lợn luộc, tôm hoặc cua luộc, trứng luộc), gạo, muối, xôi, chè, trầu cau, thuốc lá, tiền vàng mã, ... và các loại hoa tươi (hoa đồng tiền, cát tường, cúc vàng,...).

Càng cận kề ngày vía Thần Tài, đoạn đường Tân Kỳ Tân Quý (quận Tân Phú), từ khúc giao với đường Lê Trọng Tấn tới đường Trường Chinh, người dân đi qua thấy dậy mùi khói thơm của món cá lóc nướng. Hơn 10 quán nướng cá vỉa hè, bán phục vụ cúng Thần Tài đỏ lửa than. 

Bà Cúc Bụi là một trong những người đầu tiên bán mặt hàng này khi bắt đầu kinh doanh cá lóc nướng từ năm 1990. Theo VietNamNet, ngày vía Thần Tài năm ngoái, tiệm cá nướng của bà bán được 5.000 con chỉ trong một ngày. Năm nay, bà Cúc cũng nhập về khoảng 5 tấn cá bán riêng trong ngày vía Thần Tài, số lượng tương đương 5.000 con. Nếu tính giá trung bình 220.000 đồng/con, tiêu thụ hết 5.000 con cá lóc nướng, quán của bà Cúc Bụi có thể thu về chừng 1,1 tỷ đồng chỉ riêng trong ngày vía Thần Tài.

Chia sẻ trên PLO, bà Cúc cho biết: "Nhiều người đến mua cá lóc từ 4-5 giờ sáng về cúng sớm trước khi đi làm, có người đến chiều mới mua. Việc cúng cá lóc nướng vào ngày vía Thần tài không quy định khung giờ cụ thể, miễn sao mâm cúng được chuẩn bị chu đáo nhất trong ngày, để mang lại tài lộc, may mắn cho gia chủ"

Tục mua vàng, đồ phong thủy ngày vía Thần Tài

Bên cạnh mâm lễ vật kể trên, phong tục mua vàng và đồ phong thủy ngày vía Thần Tài ngày nay cũng trở nên phổ biến. Người dân thường cố gắng sắm một vài chỉ vàng với mong ước đem lại may mắn cả năm, ngay cả đối với những người không kinh doanh buôn bán. Chính vì vậy, hằng năm, do sức mua tăng đột biến vào ngày vía Thần Tài nên giá vàng cũng tăng. Khi mua vàng về, gia chủ cũng thường đặt lên mâm cúng ở bàn thờ Thần Tài để cầu may.

Ngoài ra, nhiều người dân cũng chọn mua các đồ vật phong thủy khác để cầu may và thu hút tài lộc như trang sức, đồ trang trí phong thủy.

Phong tục hay hủ tục?

Trong những năm gần đây, cảnh người dân chen chúc xếp hàng đi mua vàng từ sáng sớm trong ngày vía Thần Tài cũng là chủ đề gây trang cãi. Ông Hoàng Triệu Hải – Giám đốc Trung tâm nghiên cứu lý học phương Đông cho biết, chuyện đi mua vàng ngày vía Thần Tài là do những người kinh doanh vàng nghĩ ra dựa vào niềm tin của người dân để bán vàng. Theo ông Hải, trong văn hóa của người Việt chỉ có tục thờ cúng Ông Địa chứ không có Thần Tài và việc thờ cúng Thần Tài chỉ du nhập vào khoảng 20 năm nay và người ta chỉ đốt vàng mã.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia phong thủy thì “có thờ có thiêng, có kiêng có lành” và việc thờ cúng Thần Tài cũng như sắm sửa các lễ vật khác nhau là tự do tín ngưỡng của người dân.