Theo GS.TS.BS. Nguyễn Lân Việt - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Tim Mạch Học Việt Nam, các bệnh không lây như bệnh tim mạch, đái tháo đường, ung thư, bệnh hô hấp mạn tính… đang ngày càng gia tăng. Bệnh không lây nhiễm thường diễn tiến âm thầm và không có nhiều dấu hiệu rõ ràng để người mắc có thể phát hiện.
“Các yếu tố nguy cơ hành vi đang ở mức cao: hút thuốc, uống rượu bia, ăn thiếu rau và trái cây, ăn thừa muối, thiếu vận động thể lực. Trong khi đó, tỷ lệ thừa cân béo phì người trưởng thành Việt Nam gia tăng nhanh, trung bình tăng gần 1%/năm, từ 12% năm 2010 lên 19,5% năm 2021.
Tình trạng tăng cholesterol toàn phần ở người trưởng thành có chiều hướng tăng cao ở cả hai giới. Đặc biệt, hầu hết nam giới Việt Nam có 1 yếu tố nguy cơ, hơn một nửa nam giới có từ 2 yếu tố nguy cơ trở lên,” GS.TS.BS Nguyễn Lân Việt cho biết.
GS.TS.BS Nguyễn Lân Việt khuyến cáo, các bệnh không lây nhiễm đang là nguyên nhân tử vong lớn nhất tại Việt Nam, chiếm khoảng 80% số ca tử vong do mọi nguyên nhân; chiếm 74% tổng gánh nặng bệnh tật. Điều đáng lo ngại, 41% số ca tử vong do bệnh không lây nhiễm xảy ra trước 70 tuổi.
GS.TS.BS. Nguyễn Lân Việt, Phó Chủ tịch Thường trực, Hội Tim Mạch Học Việt Nam, cập nhật những vấn đề nổi cộm về bệnh lý tim mạch, đái tháo đường, tuyến giáp vào ngày 22/11/2022.
Bộ Y tế Việt Nam cũng đã ban hành chiến lược quốc gia phòng chống bệnh không lây nhiễm giai đoạn 2015 - 2025.
Theo Liên đoàn Đái tháo đường (ĐTĐ) quốc tế (IDF), năm 2019, toàn thế giới có 463 triệu người trong độ tuổi 20 - 79 bị bệnh ĐTĐ, dự kiến sẽ có 700 triệu người bị vào năm 2045. Ước tính hơn 4 triệu người trong độ tuổi từ 20 - 79 đã tử vong vì các nguyên nhân liên quan đến ĐTĐ.
Bên cạnh đó, cùng với việc tăng sử dụng thực phẩm không thích hợp, ít hoặc không hoạt động thể lực ở trẻ em, bệnh ĐTĐ týp 2 đang có xu hướng tăng ở cả trẻ em, trở thành vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng.
Ở Việt Nam, dữ liệu cập nhật của IDF cho thấy, năm 2019 có 3,8 triệu người mắc ĐTĐ (chiếm 6%), dự kiến sẽ có 5,3 triệu người vào năm 2045. Trong khi đó, số bệnh nhân mắc tiền ĐTĐ còn cao hơn.
Bệnh ĐTĐ gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm, là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tim mạch, mù lòa, suy thận và cắt cụt chi.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tại Việt Nam, bệnh tim mạch chịu trách nhiệm cho 31% tổng số ca tử vong tương đương với hơn 170.000 tử vong. Theo kết quả điều tra quốc gia yếu tố nguy cơ bệnh không lây nhiễm ở Việt Nam (STEPS), tỷ lệ tăng huyết áp trên người trưởng thành (18 - 69 tuổi) là 18,9% nhưng chỉ có 13,6% bệnh nhân tăng huyết áp được quản lý tại một cơ sở y tế.
Theo khảo sát Kiểm tra Sức khoẻ và Dinh dưỡng Quốc gia (NHANES) - một chương trình chính của Trung tâm Thống kê Y tế Quốc gia (NCHS), tỷ lệ cường giáp là 0,5%, trong khi cường giáp dưới lâm sàng là 0,7% dân số toàn cầu, suy giáp và suy giáp dưới lâm sàng là 4,6%.
Tại Việt Nam, không có thống kê chung về các bệnh lý tuyến giáp. Tuy nhiên, một nghiên cứu của Bệnh viện Ung bướu TP.HCM thực hiện cho thấy, tại TP.HCM tỷ lệ ung thư tuyến giáp tăng lên rõ rệt trong giai đoạn 2011 - 2015 so với giai đoạn 1996 - 2000, cụ thể tăng từ 2,4/100,000 lên 7,5/100,000.
Tuy nhiên, bệnh nhân vẫn có thể "sống chung” với những căn bệnh này nếu có một phác đồ điều trị phù hợp cũng như chế độ ăn uống, tập luyện hợp lý. Mặt khác, nếu việc điều trị và theo dõi bệnh có thể dễ dàng tiếp cận từ cấp cơ sở, bệnh nhân cũng có thể giảm được rất nhiều chi phí và giảm bớt áp lực.
