Hoa hậu Nguyễn Thanh Hà: Tiết kiệm điện để chống biến đổi khí hậu

Phóng viên: Là đương kim Hoa hậu Môi trường Thế giới, Nguyễn Thanh Hà ắt hẳn đã dành rất nhiều thời gian cho các dự án môi trường trong suốt một năm qua. Bạn có thể chia sẻ một số dự án môi trường tâm đắc mà bản thân đã thực hiện trên cương vị hoa hậu của mình?

Hoa hậu Nguyễn Thanh Hà: Năm 2023, Hà bắt đầu dự án "Vòng tay Xanh Mekong", cùng với các hội phụ nữ địa phương ở các tỉnh miền Tây Nam Bộ. Dự án nhắm tới các gia đình, các chị em sống trong khu vực bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu, canh tác nông nghiệp bị ảnh hưởng nặng nề khi hạn hán, thay đổi thời tiết.

Dự án đưa các chuyên gia từ TPHCM về hướng dẫn, đào tạo các chị em hiểu về biến động môi trường, giới thiệu giải pháp về sinh kế mới, dựa vào nguồn lực có sẵn tại gia đình, địa phương để mưu sinh, nhằm giải thiểu tình trạng khó khăn vì biến đổi khí hậu.

Một dự án khác Hà cũng đang thực hiện là "Vòng Tay Khởi Nghiệp Trẻ", chủ yếu ở các trường đại học và khu công nghiệp tại TP.HCM. Dự án nhắm tới các bạn trẻ sắp ra trường. Các chuyên gia hướng dẫn các bạn trẻ hiểu về phát triển bền vững, kinh tế tuần hoàn, vai trò của bản thân trong việc mưu sinh, làm giàu đi cùng với chăm sóc môi trường.

Năm vừa qua, dự án này cũng đã hỗ trợ đào tạo các công nhân gặp tình trạng vừa phải nghỉ việc hàng loạt vì tình hình kinh tế, để họ có thêm kỹ năng sử dụng nguồn vốn có sẵn, tự thân tìm kế mưu sinh sau thay đổi lớn.

Những việc này đều nhắm tới chăm sóc con người để từ đó có thể chăm sóc môi trường cùng phát triển, cùng tồn tại bền vững.

- Tiết kiệm và sử dụng điện hiệu quả cũng là một động thái tích cực, góp phần bảo vệ sự bền vững của môi trường. Theo bạn, làm cách nào để thông điệp này được lan tỏa mạnh mẽ, sâu sắc hơn đến cộng đồng?

Tuyên truyền tiết kiệm điện chỉ có thể hiệu quả hơn khi mọi người hiểu việc tiết kiệm của mình sẽ tạo ra giá trị gì. "Giá trị" dễ thấy nhất là tiết kiệm điện thì sẽ tiết kiệm được tiền bạc. Nếu chương trình tuyên truyền phân tích, mổ xẻ trong hóa đơn điện mà mọi người sử dụng, kèm hướng dẫn thực hành phương pháp tiết kiệm sẽ giảm được bao nhiêu tiền, sẽ mua được gì từ số tiền đó, hoặc phần giảm tiền đó sẽ giúp mình làm được gì trong thời gian dài, chắc chắn mọi người sẽ hưởng ứng.

Ngoài ra, cần tuyên truyền cho mọi người thấy tiết kiệm điện có thể giúp gì cho môi trường sống một cách rõ nét nhất. Có biết thì mọi người mới hành động. Ví dụ, nếu ta chỉ tuyên truyền tiết kiệm điện để bảo vệ môi trường, thì thông điệp đó quá chung chung nên không ai có cảm nhận rõ ràng.

Nhưng nếu ta làm thông tin rõ hơn là, trong điều kiện nắng nóng khô hạn này, việc tiết kiệm điện chính là giúp cho một gia đình khác ở đâu đó không bị cắt điện, nhất là trẻ em không chịu cảnh nóng bức, thì cảm xúc của người xem khác đi liền. Họ thấy sự liên quan, sự cảm thông, họ sẽ hành động.

Điện là một phần của cuộc sống, vậy cuộc sống đó sẽ khó khăn thế nào nếu ta không có điện nữa vì sự hoang phí, vì biến động môi trường?

- “Sống xanh” và “Môi trường bền vững” là những từ khóa đang thu hút sự quan tâm lớn của giới trẻ trong thời gian gần đây. Ngay trong lần tổ chức đầu tiên, cuộc thi “Tiết kiệm điện thành thói quen” cũng đã nhận được rất nhiều bài dự thi tâm huyết, chia sẻ nhiều mẹo tiết kiệm hay từ người trẻ. Là một Gen Z, không biết Thanh Hà có sở hữu cho mình những mẹo tiết kiệm điện độc đáo nào để chia sẻ cùng khán giả không?

Mẹo của Hà tập trung quanh cuộc sống hằng ngày.

Buổi tối và trời sáng sớm chưa nóng lắm, Hà mở cửa sổ phòng chứ không bật máy lạnh, và dùng quạt nếu trời hơi nóng. Bớt dùng máy lạnh dần nếu nhà có cửa sổ là cách để cơ thể bạn quen lại với khí trời, có thể không mát lạnh, nhưng thực hiện dần sẽ quen.

Khi nấu ăn với mẹ ở nhà, khi đồ ăn sắp chín, Hà sẽ tắt bếp từ. Nếu mọi người để ý, là bếp sẽ còn nóng rất lâu sau khi mình tắt đi. Tận dụng hết quãng này cũng là bớt được được điện năng đốt nóng bếp trong một khoảng thời gian.

Hà cũng không bao giờ dùng máy giặt ở chế độ nước ấm hay nước nóng, vì nếu phải đun nóng nước, máy giặt sẽ tiêu thụ điện nhiều hơn.

Đây không đơn thuần là việc mỗi người, mỗi gia đình tiết kiệm điện, giúp giảm áp lực với hệ thống điện, tránh các sự cố mất điện, thiếu điện đặc biệt là trong tình trạng nắng nóng như hiện nay mà còn giúp giảm lượng khí thải CO₂ ra môi trường – nguyên nhân khiến trái đất nóng lên, mực nước biển dâng, hiện tượng thời tiết cực đoan…

Vì sao Thanh Hà quan tâm đến hành động tiết kiệm điện?

Nghiên cứu do mạng lưới các nhà khoa học toàn cầu Earth Commission đăng trên chuyên san Nature ngày 31.5 cho thấy, trái đất đã vượt 7 trong số 8 giới hạn an toàn do giới khoa học thiết lập và rơi vào "vùng nguy hiểm". Có thể, nhiều người cho rằng đã quá muộn để thay đổi thực trạng đó của trái đất hoặc hành động tắt đèn là quá nhỏ nhoi để có thể cải thiện tình hình. Nhưng theo Thanh Hà, chưa bao giờ là quá muộn để chúng ta nỗ lực “chữa bệnh” cho môi trường.

Trên thực tế, một người, một gia đình tắt điện hay mỗi khi Hà tắt máy lạnh thì có thể không giúp ích gì cho môi trường nhưng khi hàng triệu người cùng thực hiện thì chắc chắn hiệu quả tác động sẽ rất lớn, có thể thấy ngay lập tức. Mặt khác, một hành động nhỏ nhưng khi được hàng triệu triệu người cùng thực hiện, sẽ tạo ra sức ép lớn để thế giới tiếp tục thúc đẩy các biện pháp bảo vệ môi trường toàn cầu.

Người trẻ Gen Z như Hà nghĩ gì về chuyện phải tiết kiệm điện, tài nguyên vì những tác động của biến đổi khí hậu?

Hãy biến lối sống tiết kiệm điện cùng nhiều hành động nhỏ, thiết thực khác vì môi trường như: trồng cây xanh, phân loại rác, hạn chế sử dụng nhựa dùng một lần, dùng các phương tiện di chuyển thân thiện với môi trường… thành thói quen, thành nhu cầu, thành lối sống. Chúng ta đừng bao giờ cho rằng, những việc đó là nhỏ, không giúp ích đáng kể cho môi trường. Trên thực tế, mọi sự thay đổi lớn đều được góp nhặt từ những hành động nhỏ, mỗi ngày, mỗi giờ, kiên trì và bền bỉ. Không bao giờ là quá muộn để yêu quý và cứu lấy hành tinh này. Cũng không bao giờ là quá muộn cho những hành động đúng đắn và tử tế.

Nếu cho rằng biến đổi khí hậu là cái gì quá vĩ mô, quá xa xôi thì hãy nhìn tình trạng nắng nóng, khô hạn, cháy rừng, xâm nhập mặn, bão lũ, mưa đá, động đất, băng tan… vẫn thường xuyên xảy ra ở khắp mọi nơi, trong đó có Việt Nam, thậm chí là ngay chính nơi bạn đang sống, bạn sẽ hiểu rõ, nó đang ở cạnh mình. Thế thì tại sao chúng ta lại đứng yên và không làm gì cả? Những điều mà mọi người làm vì môi trường luôn nằm trong khả năng.

Là một người trẻ, Thanh Hà cũng mong muốn tất cả, từ các cơ quan đến doanh nghiệp luôn hỗ trợ, đồng hành cùng cộng đồng trong việc bảo vệ môi trường và xây dựng một tương lai bền vững cho thế hệ mai sau.