Fields là một giải thưởng được trao cho tối đa bốn nhà toán học không quá 40 tuổi tại mỗi kỳ Đại hội Toán học Thế giới của Hiệp hội toán học quốc tế (IMU). Đại hội này được tổ chức 4 năm một lần. Nhà toán học Canada John Charles Fields là người sáng lập giải thưởng. Cùng với Ngô Bảo Châu, ba nhà toán học khác đoạt giải Fields lần này còn có: Elon Lindenstrauss (<_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Israel), Stanislav Smirnov (Nga) và Cedric Villani (Pháp).
Ngô Bảo Châu sinh năm 1972 tại Hà Nội. Anh là con duy nhất của Giáo sư tiến sĩ khoa học Ngô Huy Cẩn (Viện Cơ học) và Phó giáo sư tiến sĩ Trần Lưu Vân Hiền (Bệnh viện Y học cổ truyền trung ương). Anh từng học tại trường Thực nghiệm Giảng Võ, Hà Nội trước khi vào khối phổ thông chuyên toán của Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội, nay là Đại học Quốc gia Hà Nội.
Mùa hè 1988, Bảo Châu tham dự kỳ thi Olympic Toán quốc tế tại <_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Australia và giành huy chương vàng. Mùa hè năm sau anh tiếp tục giành huy chương vàng Olympic Toán quốc tế tại Đức. Cũng trong năm 1989 Châu sang Pháp để học tại Đại học <_st13a_city w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Paris 6. Anh bảo vệ luận án tiến sĩ khi mới 25 tuổi tại Đại học Sư phạm <_st13a_city w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Paris - ngôi trường danh tiếng bậc nhất nước Pháp. Năm 2003, ở tuổi 31, anh hoàn thành luận án habilitation (tương đương tiến sĩ khoa học) tại Đại học <_st13a_city w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Paris. Đầu năm sau anh trở thành giáo sư của đại học này.
Vào năm 1994, Bảo Châu kết hôn với người bạn gái từ thời phổ thông. Cũng trong năm đó anh và giáo sư Gerard Laumon - người thầy của anh - cùng nhận giải thưởng nghiên cứu hàng năm của Viện Toán học Clay (Mỹ) dành cho những người đạt thành tựu xuất sắc nhất trong năm nhờ giải quyết một trường hợp đặc biệt của “chương trình Langlands”. Mỗi năm chỉ có một đến hai người được trao giải và Châu là người Việt <_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Nam đầu tiên nhận giải thưởng này.
Sau khi nhận giải thưởng Clay, Bảo Châu được Viện nghiên cứu khoa học cao cấp tại <_st13a_place w:st="on">Princeton, Mỹ, mời sang làm giáo sư. Viện này là nơi quy tụ của nhiều nhà toán học và nhà vật lý hàng đầu thế giới, trong đó nhiều người từng đoạt giải Nobel và giải Fields.
Năm 2005, ở tuổi 33, Ngô Bảo Châu được đặc cách phong hàm giáo sư tại Việt <_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Nam. Hiện nay anh là giáo sư trẻ tuổi nhất ở Việt <_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Nam. Một năm sau đó, anh được mời đọc báo cáo tiểu ban tại Đại hội Toán học thế giới tại <_st13a_state w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Madrid (Tây Ban Nha). Anh là người Việt <_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Nam thứ ba có vinh dự này.
Sau khi chứng minh được “Bổ đề cơ bản”, một giả thuyết then chốt của Chương trình Langlands, anh được trao Giải thưởng Oberwolfach của Đức, Giải thưởng của Viện Hàn lâm Pháp (năm 2007). Công trình của anh đã được tạp chí Time (Mỹ) bình chọn là "một trong 10 phát minh khoa học tiêu biểu của năm 2009". Tháng 6 vừa qua, công trình của anh mang tên “Le lemme fondamental pour les algèbres de Lie” (Bổ đề cơ bản cho đại số Lie) dày 169 trang đã được chính thức công bố trong tạp chí Publications Mathématiques de L'IHÉS do nhà xuất bản Springer phát hành.
Ngày 8/8 vừa qua, đích thân Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Thiện Nhân đã tới thăm GS. Ngô Bảo Châu nhân dịp GS về Việt <_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Nam thăm gia đình tại Hà Nội . Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã chúc mừng những đóng góp xuất sắc của GS Ngô Bảo Châu đối với ngành Toán học Việt <_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Nam và thế giới.
Phó Thủ tướng hoan nghênh GS. Ngô Bảo Châu đã dành nhiều thời gian tham gia giảng dạy, hướng dẫn nghiên cứu khoa học cho sinh viên ở Đại học Khoa học Tự nhiên và Đại học Sư phạm thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội. Phó Thủ tướng cho biết, Chính phủ rất quan tâm xây dựng cơ chế đặc biệt để thu hút nhân tài người Việt <_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Nam phục vụ sự nghiệp phát triển đất nước trong 10 năm tới. Đối với GS Ngô Bảo Châu, Phó Thủ tướng khẳng định, Chính phủ sẽ tạo những điều kiện thuận lợi nhất để GS có thể về nước công tác lâu dài.
Cảm ơn sự quan tâm và đánh giá cao của Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân, GS Ngô Bảo Châu hứa với Phó Thủ tướng sẽ đóng góp nhiều hơn nữa cho nền Toán học nước nhà, đồng thời bày tỏ thời gian tới Chính phủ nên giao Bộ GDĐT thành lập cơ quan chuyên trách để liên lạc và thu hút các nhà khoa học trẻ Việt Nam đang sinh sống và làm việc ở nhiều nước trên thế giới, có mong muốn được đóng góp trí tuệ và tâm huyết cho sự phát triển của nền khoa học nước nhà.
