Điều kiện chia cổ tức bằng cổ phiếu của Vietcombank, VietinBank, BIDV

2 điều kiện để ngân hàng có vốn nhà nước được chia cổ tức

Cụ thể, theo Nghị định số 135/2025/NĐ-CP quy định, các tổ chức tín dụng do Nhà nước nắm giữ từ 50% vốn điều lệ trở lên chỉ được xem xét chấp thuận chia cổ tức bằng cổ phiếu nếu đáp ứng đồng thời hai điều kiện tỷ lệ nợ xấu dưới 3% và kết quả xếp loại hoạt động đạt từ loại B trở lên trong 3 năm liên tiếp liền kề trước năm chia cổ tức.

Đáng chú ý, Điều 23 Nghị định số 135 đã quy định rõ về nguyên tắc phân phối lợi nhuận đối với các tổ chức tín dụng có vốn Nhà nước chiếm từ 50% đến dưới 100% vốn điều lệ.

Theo đó, phần lợi nhuận còn lại sau khi bù đắp lỗ năm trước theo quy định của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp và hoàn thành nghĩa vụ thuế sẽ được phân phối theo thứ tự: trước tiên là chia lợi nhuận cho các bên góp vốn liên kết (nếu có), kế đến là bù đắp các khoản lỗ của các năm trước đã hết thời hạn được khấu trừ.

Sau cùng, tổ chức tín dụng phải trích 10% lợi nhuận sau thuế để bổ sung vào quỹ dự trữ vốn điều lệ, với điều kiện tổng mức trích không vượt quá vốn điều lệ hiện có.

Phần lợi nhuận còn lại sau các bước trên được tiếp tục phân phối vào các quỹ: quỹ dự phòng tài chính (tối đa 10%, không vượt quá 25% vốn điều lệ), quỹ đầu tư phát triển (tối đa 25%, không vượt vốn điều lệ), quỹ khen thưởng và phúc lợi cho người lao động, quỹ thưởng cho người quản lý theo quy định hiện hành. Sau khi hoàn tất các khoản trích lập này, tổ chức tín dụng mới được xem xét chia cổ tức.

Cổ tức có thể được chia bằng tiền mặt hoặc bằng cổ phiếu. Tuy nhiên, trong trường hợp chia bằng cổ phiếu, tổ chức tín dụng phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về hiệu quả hoạt động và chất lượng tín dụng.

Chỉ những tổ chức tín dụng có vốn nhà nước được Ngân hàng Nhà nước xếp loại B trở lên trong 3 năm liền kề trước và có tỷ lệ nợ xấu dưới 3% mới đủ điều kiện chia cổ tức bằng cổ phiếu.

Bên cạnh đó, việc chia cổ tức bằng cổ phiếu còn phải được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam lấy ý kiến thống nhất với Bộ Tài chính trước khi trình Thủ tướng Chính phủ xem xét và chấp thuận chủ trương.

Trường hợp chia cổ tức bằng tiền mặt, phần lợi nhuận tương ứng với phần vốn nhà nước góp trong tổ chức tín dụng phải được nộp vào ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật.

Tiêu chí xếp loại tổ chức tín dụng

Việc đánh giá và xếp loại tổ chức tín dụng được thực hiện dựa trên 5 tiêu chí chủ yếu: doanh thu; lợi nhuận sau thuế và tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu; tỷ lệ nợ xấu và tỷ lệ nợ có khả năng mất vốn; tình hình chấp hành pháp luật; việc thực hiện sản phẩm, dịch vụ công ích (nếu có).

Về tiêu chí doanh thu, tổ chức tín dụng được xếp loại A nếu tổng doanh thu thực hiện bằng hoặc cao hơn kế hoạch; xếp loại B nếu đạt tối thiểu 90% kế hoạch; xếp loại C nếu dưới 90%. Với tiêu chí thứ hai, tổ chức tín dụng có lợi nhuận sau thuế và tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu được xếp loại A nếu cả hai chỉ số đều đạt hoặc vượt kế hoạch; xếp loại B nếu cả hai đạt tối thiểu 90% kế hoạch; xếp loại C nếu một trong hai chỉ tiêu không đạt 90% kế hoạch. Trường hợp tổ chức có lỗ, nếu lỗ thực hiện thấp hơn mức lỗ kế hoạch thì xếp loại A; bằng kế hoạch thì xếp loại B; cao hơn kế hoạch thì xếp loại C.

Với tiêu chí nợ xấu, tổ chức tín dụng được xếp loại A nếu có tỷ lệ nợ xấu dưới 3% và tỷ lệ nợ có khả năng mất vốn dưới 2% trên tổng dư nợ. Nếu tỷ lệ nợ xấu vượt 3,5% hoặc tỷ lệ nợ có khả năng mất vốn vượt 2,5%, hoặc nếu hai tỷ lệ này vượt quá 110% so với kế hoạch thì tổ chức bị xếp loại C. Các trường hợp còn lại được xếp loại B.

Về tiêu chí thực hiện sản phẩm, dịch vụ công ích (nếu có), tổ chức tín dụng được xếp loại A nếu hoàn thành hoặc vượt mức kế hoạch về sản lượng và đảm bảo chất lượng theo tiêu chuẩn; xếp loại B nếu hoàn thành tối thiểu 90% kế hoạch và chất lượng đạt yêu cầu; xếp loại C nếu không đạt được mức 90% kế hoạch hoặc chất lượng không đạt chuẩn.

Với tiêu chí chấp hành pháp luật, tổ chức tín dụng được xếp loại A khi không bị nhắc nhở quá hai lần bằng văn bản về việc chậm nộp hoặc sai sót trong báo cáo, đồng thời không bị xử phạt vi phạm hành chính nghiêm trọng, đặc biệt là trong các lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng, thuế hoặc liên quan đến đạo đức nghề nghiệp.

Nếu tổ chức có hành vi vi phạm nghiêm trọng như lừa đảo, gian lận, trốn thuế, cung cấp thông tin sai lệch, bị cưỡng chế thi hành, hoặc có trên 20% số chi nhánh bị xử phạt thì sẽ bị xếp loại C. Các tổ chức không thuộc hai nhóm trên sẽ xếp loại B.

Kết quả xếp loại tổ chức tín dụng được tổng hợp như sau: tổ chức được xếp loại A nếu không có tiêu chí nào bị xếp loại C, đồng thời tiêu chí 2 (lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận), tiêu chí 3 (nợ xấu) và tiêu chí 4 (tuân thủ pháp luật) phải đạt loại A. Tổ chức bị xếp loại C nếu có ít nhất hai trong ba tiêu chí quan trọng trên bị xếp loại C hoặc cả hai tiêu chí 2 và 3 bị xếp loại B và ba tiêu chí còn lại bị xếp loại C. Những trường hợp còn lại được xếp loại B.

Ngân hàng nào ở Việt Nam Nhà nước trên 50% vốn điều lệ?

Hiện nay, hệ thống ngân hàng Việt Nam có 3 tổ chức tín dụng mà Nhà nước nắm giữ trên 50% đến dưới 100% vốn điều lệ là Vietcombank (74,8%), VietinBank (64,46%) và BIDV (81%).

Gần đây, lần lượt các ngân hàng này đều thông phương án trả cổ tức bằng cổ phiếu.

Cụ thể, Ngân hàng Công thương Việt Nam (VietinBank) mới đây đã thông qua việc phát hành cổ phiếu với tỷ lệ 44,64%. Theo đó, ngân hàng có kế hoạch phát hành thêm 2,397 tỷ cổ phiếu, tăng vốn điều lệ lên 77.670 tỷ đồng. Nguồn phát hành từ lợi nhuận còn lại năm 2021, 2022 và giai đoạn 2009-2016.

Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) cũng công bố Nghị quyết phê duyệt phương án phân phối lợi nhuận năm 2023. Nhà băng này muốn dùng toàn bộ lợi nhuận sau trích lập các quỹ dự phòng là 22.770 tỷ đồng để chia cổ tức bằng cổ phiếu. Ngày 13/3, Vietcombank cũng chốt danh sách cổ đông hưởng quyền trả cổ tức bằng cổ phiếu với tỷ lệ gần 50%.

Dự kiến, sau khi hoàn tất thương vụ này, vốn điều lệ của Vietcombank sẽ tăng thêm hơn 27.600 tỷ đồng, từ 55.890 tỷ đồng lên mức hơn 83.500 tỷ đồng.

Ngày 26/4/2025, ĐHĐCĐ Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) đã thông qua phương án tăng vốn điều lệ thêm 21.656 tỷ đồng, lên gần 91.870 tỷ đồng (tương đương tăng 30,8%) thông qua 3 phương án: Tăng vốn từ quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ, trả cổ tức và phát hành thêm.

Trong đó, với kế hoạch phát hành cổ phiếu để trả cổ tức từ lợi nhuận lũy kế chưa phân phối năm 2023, BIDV dự kiến phát hành tối đa gần 1,397 tỷ cổ phiếu (tương đương 19,9% số cổ phiếu đang lưu hành tại thời điểm 31/3).