Để các sản phẩm thủ công mỹ nghệ không dừng lại ở hàng lưu niệm…

Tại mini show với chủ đề "Khám phá tài nguyên bản địa Việt Nam - Khi lá cỏ hóa "vàng xanh" lên kệ hàng thế giới do Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao, Trung tâm Nghiên cứu kinh doanh và hỗ trợ DN (BSA) cùng dự án Hàng Việt Nam chất lượng cao chuẩn hội nhập (BSAS) tổ chức, các doanh nghiệp đã chia sẻ câu chuyện đưa tài nguyên bản địa ra quốc tế.

Xuất khẩu xanh cần kiên nhẫn và bền bỉ

Tại chương trình, bà Trần Hoàng Phú Xuân - Nhà sáng lập Faslink JSC, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may TP.HCM - cho biết ngành dệt may toàn cầu hiện nay đang đối mặt với nhiều khó khăn, trong đó ngành thời trang nhanh đã thừa cung 30% - 40% và là tác nhân gây ô nhiễm lớn thứ 2 trên thế giới. Điều này khiến cho nhiều nhà máy chỉ vận hành 20 - 30% công suất sau đại dịch Covid-19. Trong bối cảnh đó, Faslink quyết định không chạy đua giá rẻ mà tập trung vào sản phẩm sáng tạo, có giá trị gia tăng và bền vững.

Từ đây, Faslink đã xuất khẩu những sản phẩm độc đáo, với áo sơ mi từ bã cà phê sang Mỹ, túi sang Singapore, vớ cà phê sang Trung Đông… Mặc dù doanh số xuất khẩu hiện mới chiếm dưới 10% tổng doanh thu nhưng với công ty đó là tín hiệu đầy hy vọng.

Bà Trần Hoàng Phú Xuân nhấn mạnh, xuất khẩu cần sự kiên nhẫn, bền bỉ. "Doanh nghiệp phải chủ động tham gia các chương trình xúc tiến thương mại của Chính phủ, các hiệp hội doanh nghiệp và tận dụng thương mại điện tử xuyên biên giới như Alibaba. Đặc biệt là ứng dụng số để quảng bá", bà Xuân chia sẻ.

Faslink hiện nghiên cứu sợi lá dứa, nguyên liệu có những tính năng vượt trội, kháng khuẩn, chống nắng, khử mùi, cấp ẩm… với hiệu quả trên 98%, hoàn toàn không dùng hóa chất. Bà Xuân cho biết điều này khiến người tiêu dùng sẵn sàng chi trả giá cao.

Tại chương trình, ông Lai Trí Mộc - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Đồ dùng gia đình Việt Nam (Việt Nam Housewares) - cho biết cỏ năn tượng là loại nguyên liệu đặc biệt, vừa bền chắc, vừa thân thiện với môi trường, lại mang tính bản địa rõ nét.

Công ty đã đầu tư nghiên cứu, từ khâu thu hoạch, sơ chế, chế tạo máy cắt, bó cỏ, để giảm chi phí nhân công, hạ giá thành, tăng tính cạnh tranh. Không chỉ là một nguyên liệu mới, cỏ năn tượng còn mang ý nghĩa tạo sinh kế cho nông dân vùng ĐBSCL, mở thêm cơ hội việc làm cho rất nhiều nông dân có thêm sinh kế trong cuộc sống.

Để xuất khẩu, theo ông Mộc, yếu tố R&D rất quan trọng. Nhiều làng nghề như làng sơn mài gần như chỉ bán được số lượng rất ít, vì họ không đổi mới sáng tạo.

Còn theo ông Đỗ Đăng Khoa - Nhà sáng lập Làng Mướp, Làng Mướp đã phát triển hơn 20 dòng sản phẩm, từ đồ nhà bếp, đồ trang trí đến đồ chơi thú cưng, xuất sang Nhật Bản, Hàn Quốc và chuẩn bị lên sàn Amazon Mỹ.

Vừa qua, Làng Mướp đang đẩy nhanh việc bán hàng trên nền tảng trực tuyến. Bởi theo ông Khoa, ngày nay tiêu dùng xanh đang trở thành xu hướng, sản phẩm xơ mướp vốn quen thuộc ở làng quê đã trở thành sản phẩm xuất khẩu xanh, phân hủy sinh học hoàn toàn, đáp ứng thị hiếu. Do đó, khách hàng quốc tế sẵn sàng chi trả cao hơn.

Kết nối các khâu trong chuỗi cung ứng

Theo ông Lai Trí Mộc, ngành thủ công mỹ nghệ Việt Nam lâu nay giàu truyền thống nhưng thiếu đổi mới, dễ rơi vào ngõ cụt, thậm chí nhiều làng nghề, doanh nghiệp phá sản vì thiếu một yếu tố quan trọng.

"Nếu không sáng tạo, không nghiên cứu phát triển chúng ta sẽ mất dần sức hút. Cỏ năn tượng chính là minh chứng, bởi từ một loài cỏ bản địa, có thể trở thành 'vàng xanh', đưa sản phẩm Việt vào châu Âu, Mỹ, Úc…", ông Mộc nói.

Theo bà Vũ Kim Hạnh - Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao, hiện nay việc phát triển các sản phẩm từ phụ phẩm nông nghiệp còn hạn chế ở khâu tư duy sản xuất, tổ chức kinh doanh. "Nếu sản phẩm không có thiết kế hiện đại thì sản phẩm chỉ dừng lại ở mức lưu niệm. Do đó, doanh nghiệp muốn khai phá tài nguyên bản địa cần có sự đầu tư từ kỹ thuật, mỹ thuật và công nghệ", bà Hạnh chia sẻ.

Cũng theo bà Hạnh, nhiều doanh nghiệp cho biết khám phá ra nguyên liệu mới. Nhưng thực chất, nhiều nguyên liệu vốn đã có từ lâu, song chưa được thương mại hóa. Chính thị trường, hoạt động kinh doanh và xuất khẩu mới là yếu tố giúp tăng giá trị cho nguyên liệu, mang lại cơ hội cạnh tranh, tạo kế sinh nhai cho người lao động.

Bà Hạnh cũng cho rằng nếu chỉ làm R&D thì sản phẩm chỉ dừng ở triển lãm, biểu diễn. Muốn có sức cạnh tranh thực sự phải đầu tư sâu, kết nối tất cả các khâu trong chuỗi cung ứng.

Bà Hạnh dẫn chứng, nguyên liệu từ cỏ năn tượng là loài cây có khả năng chống chịu biến đổi khí hậu, tồn tại được trên nền nước phèn, nước mặn mà lục bình hay nhiều cây khác không sống nổi, hoàn toàn có thể trở thành giải pháp sản xuất bền vững, vừa thân thiện môi trường vừa có giá thành cạnh tranh.