TP.HCM quyết tâm gỡ "thẻ vàng" IUU

Răn đe, tuyên truyền để phòng ngừa vi phạm

Ngày 25/11, Tòa án Nhân dân TP.HCM cơ sở 1 (phường Bà Rịa) tuyên án sơ thẩm Cao Văn Luyện (sinh năm 1984, quê An Giang) 7 năm tù và Đỗ Văn Giỏi (sinh năm 1978, quê An Giang) 15 tháng tù về tội danh “Tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép”.

Theo đó, vào ngày 16/8/2024, Luyện đã yêu cầu Giỏi tháo thiết bị giám sát hành trình đưa sang tàu mình, rồi tắt nguồn điện của cả 2 thiết bị. Đến khuya 16/8/2024, rạng sáng 17/8/2024, Luyện chỉ huy 2 tàu thả lưới trên vùng biển Việt Nam rồi di chuyển đi đến vùng biển nước ngoài. Cơ quan chức năng đã xác định các đối tượng đã làm thủ tục xuất cảnh theo quy định, không có giấy phép khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài.

Đây là vụ án liên quan đến IUU thứ 2 được đưa ra xét xử trong tháng 11 này tại Tòa án Nhân dân TP.HCM cơ sở 1. Trước đó, việc đưa ra xét xử công khai các vụ án hình sự liên quan đến IUU được xem là giải pháp răn đe được Ban chỉ đạo IUU TP.HCM chỉ đạo sát sao.

Bên cạnh đó, theo số liệu thống kê, từ đầu năm 2025 đến nay, lực lượng chức năng phát hiện 791 tàu cá mất kết nối giám sát hành trình. Tỷ lệ xử lý đạt 99,87%. Trong đó, 20 tàu bị xử phạt với tổng số tiền hơn 862 triệu đồng. 770 trường hợp được khép hồ sơ do thực hiện đúng quy định báo cáo khi mất kết nối. Hiện cơ quan chức năng đang xác minh 1 tàu cá còn lại. Tính đến nay, cơ quan chức năng đã khởi tố 9 vụ án hình sự. Trong đó, 7 vụ đã kết thúc xét xử, 1 vụ dự kiến xét xử cuối tháng 11/2025 và 1 vụ đang đề nghị truy tố.

Song song đó, các phiên tòa lưu động tại khu dân cư giúp giáo dục ý thức ngư dân. Chỉ trong hai ngày 12 và 13/11, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3 đã phối hợp với các địa phương ven biển tổ chức 6 phiên tòa giả định, tọa đàm, trao đổi pháp luật về IUU. Nội dung xoay quanh các tội danh liên quan đến khai thác thủy sản trái phép, các quy định liên quan đến công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) và phát triển bền vững ngành thủy sản và các văn bản pháp luật có liên quan.

Ông Nguyễn Văn Nhỏ, chủ phương tiện tại xã Long Hải, TP.HCM chia sẻ: “Qua phiên tòa giả định, tôi được biết việc tháo thiết bị giám sát hành trình làm gián đoạn việc vận hành thiết bị giám sát hành trình tàu cá, xâm phạm đến cơ chế quản lý, giám sát và điều hành của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong lĩnh vực thủy sản. Tùy mức độ, hành vi này có thể bị xử lý hình sự nghiêm khắc”.

Siết chặt quản lý đội tàu, nâng cao ý thức ngư dân

Tính đến ngày 14/11, TP. HCM đã cấp giấy phép khai thác cho 4.267 tàu cá đủ điều kiện. Đối với 236 tàu không đủ chuẩn, cơ quan chức năng kiên quyết khóa chặt tại bờ, tuyệt đối không cho xuất bến. Trong tuần qua, không ghi nhận tàu cá vượt ranh giới trên biển. Hai trường hợp có dấu hiệu mất kết nối, cơ quan chức năng tiến hành xác minh và kết luận là không vi phạm. Thành phố đã cập nhật 100% dữ liệu tàu cá lên cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase).

Hiện nay, 9 cảng cá trên địa bàn đều vận hành Hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử (eCDT), qua đó 100% tàu ra vào được giám sát sản lượng để cấp Chứng nhận nguồn gốc.

Bà Phạm Thị Na, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp & Môi trường TP.HCM cho biết: Các cơ quan chức năng thực hiện trực giám sát hành trình 24/7. Việc này giúp kịp thời phát hiện tàu mất kết nối hoặc vượt ranh giới. Cơ quan chức năng sẽ hỗ trợ chủ tàu khôi phục tín hiệu, đưa tàu về vùng biển Việt Nam. Tàu mất kết nối không báo cáo sẽ bị đưa vào danh sách nguy cơ cao để xử lý.

Dưới góc độ địa phương, ông Vũ Hồng Thuấn, Chủ tịch UBND phường Vũng Tàu cho biết: "Hiện phường Vũng Tàu đang quản lý hơn 600 tàu cá. Chúng tôi kiên quyết không cho tàu thiếu chuẩn xuất bến, đồng thời duy trì gặp gỡ, tuyên truyền để ngư dân hiểu luật, yên tâm bám biển".

Ông Thuấn cho rằng, nhờ các giải pháp đồng bộ, đến nay, không có trường hợp nào trên địa bàn vi phạm IUU. Phường tiếp tục rà soát, kiên quyết loại bỏ tàu không đủ chuẩn và chỉ cho phép xuất bến tàu đủ điều kiện.

“Phường Vũng Tàu họp Ban chỉ đạo hàng tuần để đánh giá công tác quản lý. Phường đã tổ chức 26 buổi tuyên truyền cho ngư dân. Đơn vị cũng phối hợp với Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển 3 tổ chức phiên tòa giả định. Hoạt động này giúp gần 300 ngư dân và cán bộ địa phương nhận thức rõ hậu quả pháp lý. Bên cạnh răn đe, chính quyền vẫn duy trì hoạt động ăn sáng cùng ngư dân. Qua đó, cán bộ lồng ghép quy định mới và động viên ngư dân bám biển bảo vệ chủ quyền”, ông Thuấn nhấn mạnh.