Phát huy cơ chế, chính sách để phát triển công nghiệp dược gắn với ngành dược liệu

Trình bày báo cáo thẩm tra dự án luật này, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh nêu rõ, trong bối cảnh Chính phủ chưa thể sửa đổi toàn diện Luật Dược hiện hành để giải quyết dứt điểm tất cả những vướng mắc, bất cập trên thực tiễn, Ủy ban Xã hội cơ bản nhất trí chỉ sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược để giải quyết ngay một số vướng mắc, tồn tại ảnh hưởng đến việc tiếp cận thuốc của nhân dân.

Ủy ban Xã hội cho rằng, những nội dung mang tính chiến lược, chưa rõ, cần được tiếp tục nghiên cứu sâu, đánh giá kỹ lưỡng trước khi luật hóa. Nhiều chính sách chưa được đánh giá tác động, trong đó có chính sách về phân cấp việc thu hồi thuốc vi phạm mức độ 2 hoặc 3 cho các Sở Y tế; bỏ thủ tục xác nhận nội dung thông tin thuốc, quảng cáo thuốc; mở rộng thêm quyền của cơ sở kinh doanh có vốn đầu tư nước ngoài; bổ sung quy định về oxy y tế; bổ sung trường hợp không phải đăng ký lưu hành là thuốc sản xuất, pha chế tại cơ sở sản xuất để sử dụng tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh…

Vì vậy, Ủy ban Xã hội đề nghị Chính phủ bổ sung thuyết minh cụ thể, căn cứ thuyết phục việc điều chỉnh, bổ sung chính sách và bổ sung báo cáo đánh giá tác động về những thay đổi về chính sách nói trên để Quốc hội xem xét, quyết định.

Đối với vấn đề chính sách của Nhà nước về dược và phát triển công nghiệp dược, Ủy ban Xã hội thấy rằng, Việt Nam có nhiều tiềm năng để phát triển ngành dược, song các doanh nghiệp dược trong nước chưa tận dụng được lợi thế của mình do thiếu nguồn lực và trình độ về kỹ thuật công nghệ còn hạn chế. Trong khi đó, các nhà đầu tư lớn nước ngoài lại sẵn sàng đầu tư với các dự án lớn, “thâu tóm” các doanh nghiệp dược trong nước và cạnh tranh với các sản phẩm dược trong nước bằng nhiều cách khác nhau. Do đó, Ủy ban Xã hội cơ bản nhất trí với những chính sách được đề xuất trong lần sửa đổi này, tuy nhiên, do thuốc là mặt hàng quan trọng, có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của con người, tác động đến an ninh y tế, cần được đánh giá kỹ lưỡng, xem xét thận trọng và tổng thể trên cơ sở “lấy người dân làm trung tâm”. Các sản phẩm dược cần được quản lý chặt chẽ; cần có chính sách hài hòa giữa việc thu hút đầu tư nước ngoài và bảo đảm sự phát triển của các doanh nghiệp nội địa, tạo vị thế, nâng cao năng lực cạnh tranh trong chuỗi sản xuất, cung ứng dược phẩm cho các doanh nghiệp dược trong nước. Cần khai thác thế mạnh hiện có và tiềm năng của ngành dược bằng các cơ chế, chính sách, hỗ trợ mang tính đột phá, khả thi về vốn, đào tạo nguồn nhân lực, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, đồng thời, tiếp tục thu hút đầu tư nước ngoài trong các lĩnh vực mà Việt Nam chưa tự chủ được như sản xuất thuốc mới, các sản phẩm điều trị tiên tiến, thuốc sinh học có giá trị cao.

Về quản lý giá thuốc, Ủy ban Xã hội thấy rằng, thuốc là mặt hàng đặc thù ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người dân, trong nhiều quan hệ mua bán thuốc có sự bất cân xứng về thông tin, hiểu biết về thuốc và giá thuốc giữa người tiêu dùng và người bán, do đó, cần bảo đảm vai trò quản lý và tham gia điều tiết của Nhà nước. Giá thuốc cần được kiểm soát để hạn chế việc tăng giá thuốc qua mỗi khâu trung gian, từ cơ sở sản xuất đến cơ sở kinh doanh dược và đến tay người tiêu dùng. Bên cạnh đó, Ủy ban Xã hội đề nghị Chính phủ cụ thể hơn nguyên tắc xác định “mặt bằng giá thị trường của các mặt hàng tương tự” khi kê khai giá bán buôn dự kiến để thuận tiện cho việc áp dụng pháp luật.

Thảo luận về dự án luật này, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, đây là dự án luật nhân dân rất quan tâm, do đó cần hoàn thiện dự thảo đạt chất lượng cao nhất. Dân quan tâm đến việc có đủ thuốc, thuốc tốt để chữa bệnh; giá thành thuốc có hợp với túi tiền.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, cần quan tâm các chính sách để phát triển ngành công nghiệp dược trong nước. Mục tiêu là ngày càng có nhiều thuốc sản xuất trong nước đáp ứng nhu cầu điều trị của người dân. Việt Nam có thế mạnh về nguồn dược liệu quý, do đó cần có cơ chế, chính sách đủ mạnh để phát triển ngành dược trong nước. Nguyên lý phòng bệnh là chính, mỗi gia đình đều có vườn dược liệu thì phòng bệnh rất tốt, giảm gánh nặng y tế, phòng bệnh được thì cũng giảm quá tải bệnh viện tuyến trên.

Đặc biệt, cần quan tâm phát triển thuốc điều trị ung thư, tim mạch, đặc trị…, đây là những loại thuốc đắt tiền, nếu phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu thì thêm gánh nặng cho người dân.

Cũng theo đồng chí Trần Thanh Mẫn, giá thuốc phải bảo đảm phù hợp, vừa bảo đảm chất lượng vừa có giá thành phù hợp với dân, vừa bảo đảm hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Cùng với đó, cần ngăn chặn tình trạng thuốc giả, thuốc kém chất lượng. Song song đó, dự thảo luật phải bảo đảm quản lý được hoạt động quảng cáo thuốc, thực phẩm chức năng.

ĐB Văn Thị Bạch Tuyết (TP.HCM) cho rằng, cần có chính sách phát triển ngành dược trong nước để có được những loại thuốc tốt, giá thành hợp lý, phục vụ cho người dân, hạn chế lệ thuộc vào thuốc của các hãng dược nước ngoài. ĐB Phạm Khánh Phong Lan (TP.HCM) cho rằng, tình trạng bán thuốc trên sàn thương mại điện tử, website nhà thuốc là rất phổ biến và nguy hiểm vô cùng. ĐB dẫn chứng một thống kê ở các nước phát triển cho thấy, có đến gần 80% thuốc bán trên mạng là thuốc giả. Vì vậy, ĐB đề nghị cần có quy định quản lý chặt chẽ việc này, nhất là liên quan đến bán thuốc qua sàn thương mại điện tử.

ĐB Phan Văn Mãi, Chủ tịch UBND TP.HCM, Trưởng Đoàn ĐBQH TP.HCM cũng đặt vấn đề về các cơ chế, chính sách để phát triển công nghiệp dược gắn với ngành dược liệu. Cần có chính sách khuyến khích, thu hút đầu tư nước ngoài, đầu tư trong nước để khai thác các lợi thế về dược liệu của nước ta.