Nuôi ong mật không cần nguồn hoa

Trong hành trình tìm nguồn hoa mới, vùng đất mới đáp ứng nhu cầu lấy mật cho bầy ong, KS. Nguyễn Văn Hoài, phó giám đốc Công ty ong mật Phương Nam dừng chân tại Thừa Thiên Huế và một mình đi khảo sát. Anh bất ngờ khi phát hiện cây keo đậu trên mảnh đất miền Trung, các giọt mật được cây tiết ra, đọng ở các cuống lá keo lai, keo tai tượng thành giọt khá lớn, đủ để ong lấy mật - khác lạ với những gì mà anh biết trước đây ở vùng miền Đông Nam bộ và ĐBSCL, cuống lá keo chỉ tiết ra giọt mật nhỏ hơn giọt sương. Đây quả là nguồn mật mới cho nghề ong, anh Hoài phấn khởi. Ngay sau đó các đàn ong của Công ty Phương Nam được chuyển ra tiếp cận với môi trường khắc nghiệt trồng nhiều rừng keo suốt từ Quảng Trị đến Bình Định, Phú Yên. Nguồn mật nuôi ong công nghiệp coi như có thể đủ kéo dài lên 8 tháng.

Trước đây, những vùng cây công nghiệp, cây ăn quả cho hoa có nhiều mật, phấn như cà phê, nhãn, chôm chôm... tuy phong phú nhưng nhanh hết mùa, chỉ đủ nuôi các đàn ong “no nê” trong vòng 3 tháng. Các trại nuôi sau đó phải mua nguồn mật rỉ và đường để “dưỡng đàn” khá tốn kém nên nghề nuôi ong chưa phát triển nhanh. Các nhà nuôi ong miền Nam phát hiện ra nguồn mật mới từ lá cao su và hoa điều đang mở rộng diện tích, ong mật tự kiếm ăn lên được 4 tháng/năm. Sau đó doanh nghiệp nuôi ong phát hiện ra thêm nguồn mật từ cây vải thiều. Đến mùa, các đơn vị chịu khó chuyển đàn ra đất Bắc, nhưng tất cả cũng chỉ đủ nuôi đàn trong 5 tháng.

Do đặc điểm đất đai, người dân miền Trung lại làm ruộng nước hay lúa cạn ven các rừng keo, đàn ong lại thỏa thuê lấy thêm phấn từ cây lúa. Tính năng suất bình quân mỗi đàn cho 50 - 60 kg mật/năm, nguồn lợi tăng thêm đáng kể. Công ty Phương Nam xem như đã khắc thêm một dấu ấn cho nghề nuôi ong mật. Những tháng còn lại trong năm là mùa mưa, ong cần nơi trú ẩn, các đàn có thể được “dưỡng” bằng đủ loại hoa rừng, cỏ dại bản địa mà công ty đã khám phá. Giá ong mật xuất khẩu khoảng 2.200 USD/tấn, nếu biết khai thác, 1 ha rừng nguyên liệu keo mỗi năm có thể tạo ra 1 tấn mật ong. Cả nước hiện có khoảng 1,5 triệu ha rừng nguyên liệu, các chủ trồng rừng coi như đang sống trên đống vàng ròng…

KS. Nguyễn Văn Hoài cho biết, phấn từ cây cỏ là nguồn lợi vô giá xứ sở nhiệt đới. Con ong mật là vật nuôi giúp tăng thêm thu nhập. Nuôi ong mật được xem là nghề thiết thực giúp người dân các vùng nông thôn xa xôi có thu nhập bền vững, người giỏi có thể tiến lên làm giàu. Nguồn gỗ rừng ngày càng khan hiếm để có thể tạo thùng ong, các nhà nuôi ong cả nước hiện rất tâm đắc với loại thùng ong chế tạo bằng nhựa pha trộn với vỏ trấu. Sản phẩm này do một trại vệ tinh của Công ty Phương Nam ở Bảo Lộc chế tạo ra bằng phương pháp bán thủ công. Ban giám đốc công ty mua bản quyền và đặt hàng để sản xuất cung ứng mỗi ngày 50 thùng. Giá bán mỗi thùng ong nhựa có 10 cầu ong hiện chỉ 270.000 đồng, trong khi giá thùng ong gỗ là 400.000 đồng. Thùng bằng nhựa trộn vỏ trấu lại bền, có quy cách nắp đậy như nhau nên khi di chuyển có thể tháo ráp thuận lợi, nhiều thùng sản xuất đợt đầu tiên đến nay vẫn dùng bền.