Người Hà Nội thích thú khám phá rối nước truyền thống qua công nghệ thực tế ảo

Sáng 13/12, triển lãm THE ARt of WATER chính thức khai mạc tại Trung tâm Điều phối các Hoạt động Sáng tạo Hà Nội (Bảo tàng Hà Nội). Đây là hoạt động nổi bật thuộc dự án Ngọc Thủy Đình, dự án truyền thông – nghệ thuật lấy cảm hứng từ sân khấu rối nước truyền thống, do nhóm sinh viên chuyên ngành Báo in, Viện Báo chí – Truyền thông, Học viện Báo chí và Tuyên truyền thực hiện.

Thay vì chỉ dừng lại ở sân khấu thủy đình quen thuộc, nghệ thuật múa rối nước Việt Nam đang mở ra một cách tiếp cận hoàn toàn mới khi được “số hóa” bằng công nghệ thực tế tăng cường.

Với thông điệp “Giữ hồn rối Việt, khơi tân sắc nước”, triển lãm lựa chọn cách kể chuyện mới mẻ, dung hòa giữa giá trị truyền thống và công nghệ hiện đại, nhằm đưa nghệ thuật múa rối nước đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là giới trẻ.

Khi rối nước bước vào không gian số

Điểm nhấn của THE ARt of WATER nằm ở việc ứng dụng công nghệ thực tế tăng cường (AR) trong không gian trưng bày. Thông qua thao tác quét mã QR bằng điện thoại thông minh, người tham quan có thể trực tiếp khám phá 17 tích trò rối nước cổ như đánh cá, múa rồng, chèo thuyền, chú Tễu… được số hóa sinh động dưới dạng mô hình ba chiều.

Trên màn hình điện thoại, một thủy đình thu nhỏ hiện ra với mặt nước, quân rối và bối cảnh chuyển động linh hoạt, tạo cảm giác như đang đứng trước một sân khấu rối nước thực thụ. Thay vì chỉ quan sát từ xa, khán giả được chủ động lựa chọn góc nhìn, nhịp độ khám phá và tương tác với từng tích trò theo cách cá nhân hóa.

Theo bà Nguyễn Thị Ngọc Hòa, Giám đốc Trung tâm Điều phối các Hoạt động Sáng tạo Hà Nội, điểm đặc biệt của dự án Ngọc Thủy Đình là việc các bạn trẻ đã mạnh dạn ứng dụng công nghệ mới để kết nối với di sản. Việc tích hợp AR không chỉ tạo sức hút cho triển lãm mà còn giúp nội dung lan tỏa rộng rãi trên các nền tảng số, tiếp cận đông đảo công chúng trẻ – những người vốn ít có cơ hội tiếp xúc sâu với nghệ thuật rối nước truyền thống.

Bà Nguyễn Minh Trang, Trưởng Ban tổ chức, cho biết thêm: “Triển lãm mang đến trải nghiệm cá nhân hóa. Mỗi người có thể khám phá theo nhịp độ riêng, chọn góc nhìn phù hợp và lưu lại những khoảnh khắc trải nghiệm để chia sẻ. Chúng tôi mong muốn rối nước không chỉ được xem, mà còn được cảm nhận theo cách gần gũi nhất”.

Không gian giao thoa giữa ký ức và sáng tạo đương đại

Bên cạnh khu trải nghiệm AR, triển lãm còn trưng bày hệ thống tư liệu, hình ảnh, mô hình và hiện vật do Nhà hát Múa rối Thăng Long cung cấp, tái hiện hành trình phát triển của nghệ thuật rối nước Việt Nam qua nhiều giai đoạn. Những quân rối đặc trưng, hình ảnh hậu trường và tư liệu kỹ thuật giúp công chúng hiểu rõ hơn về quá trình chế tác, điều khiển rối cũng như giá trị văn hóa độc đáo của loại hình sân khấu dân gian này.

Không gian triển lãm còn tổ chức workshop “Ghép hình rối, Nối ước mơ” phối hợp cùng Vụn Art, nơi người tham gia được hướng dẫn ghép từng mảnh vải để tạo hình nhân vật rối quen thuộc. Hoạt động thủ công này tạo sự cân bằng thú vị giữa trải nghiệm số và trải nghiệm chạm tay, giúp người tham quan, đặc biệt là các gia đình và bạn trẻ, có thêm kỷ niệm riêng khi đến với triển lãm.

Triển lãm nhanh chóng thu hút đông đảo khách tham quan, từ sinh viên, giới trẻ đến những người yêu văn hóa dân gian. Chia sẻ sau khi trải nghiệm, bạn Mai Phương Anh (25 tuổi, Phú Thọ) cho rằng việc đưa công nghệ AR vào múa rối nước đã giúp cô có góc nhìn hoàn toàn mới về di sản. “Nhờ công nghệ, mình được nhìn cận cảnh từng nhân vật rối và hiểu rõ hơn câu chuyện văn hóa phía sau mỗi tích trò. Rối nước trở nên hấp dẫn và gần gũi hơn rất nhiều”, Phương Anh nói.

Không chỉ mang tính giải trí, THE ARt of WATER còn thể hiện khát vọng của thế hệ trẻ trong việc gìn giữ và lan tỏa bản sắc văn hóa dân tộc. Sự kết hợp giữa công nghệ và nghệ thuật truyền thống không làm mất đi giá trị cốt lõi, mà ngược lại, mở ra hướng tiếp cận mới, giúp di sản sống động hơn trong đời sống đương đại.

Triển lãm THE ARt of WATER diễn ra từ 8h đến 17h trong hai ngày 13 và 14/12/2025 tại Trung tâm Điều phối các Hoạt động Sáng tạo Hà Nội (Bảo tàng Hà Nội), mang đến cho người dân và du khách một hành trình trải nghiệm độc đáo – nơi rối nước truyền thống gặp gỡ công nghệ hiện đại, để tiếp tục kể câu chuyện văn hóa Việt Nam theo cách của thời đại số.