Không phân loại rác tại nguồn, tái chế vẫn "kẹt"

Ngày 11/6, tại TP.HCM, Liên minh Tái chế Bao bì Việt Nam (PRO Việt Nam) tổ chức Hội nghị thường niên PRO Việt Nam, với chủ đề "Khoa học công nghệ - Chìa khóa thúc đẩy kinh tế tuần hoàn".

Nhiều cải tiến đáng kể nhờ công nghệ

Tại chương trình, các chuyên gia, nhà khoa học và đại diện các doanh nghiệp đã đưa ra nhiều mô hình ứng dụng công nghệ vào quá trình tái chế, giảm thải nhựa.

Phát biểu tại chương trình, ông Ashish Joshi - Giám đốc điều hành Suntory PepsiCo Việt Nam - nhấn mạnh vai trò then chốt của khoa học và công nghệ trong quản trị rủi ro tái chế, hướng tới mục tiêu Net Zero.

Theo ông Ashish Joshi, hiện ngành đồ uống đã có nhiều cải tiến đáng kể nhờ công nghệ. Ông dẫn chứng, Suntory PepsiCo sử dụng công nghệ đưa khí nitơ vào chai, từ đó giúp chai vẫn giữ được độ cứng cần thiết nhưng sử dụng ít nhựa hơn. Đây là giải pháp giúp giảm đáng kể lượng nhựa tiêu thụ mà vẫn đảm bảo chất lượng bao bì.

Bên cạnh đó, ông Ashish Joshi cũng cho biết doanh nghiệp liên tục cải tiến thiết kế bao bì, từ việc chuyển đổi nhãn PVC sang nhãn PET đồng chất với thân chai, sử dụng mực in có thể tẩy được nhằm nâng cao khả năng tái chế.

Ông Binu Jacob - Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Nestlé Việt Nam - cho rằng không thể bảo quản sản phẩm nếu không có bao bì phù hợp. Tại Thụy Sĩ, Nestlé toàn cầu đã và đang đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu bao bì hướng tới mục tiêu loại bỏ hoàn toàn nhựa trong tương lai.

Dẫn chứng từ hộp sữa Milo - một thương hiệu dành cho trẻ em, ông Binu Jacob chia sẻ: "Đối với trẻ em sử dụng Milo hộp và ống hút, chúng tôi phải đảm bảo ống hút đạt yêu cầu kỹ thuật để hút dễ dàng, đồng thời không gây ra vấn đề an toàn hay môi trường. Nếu không được thu gom đúng cách, những chiếc ống hút ấy có thể trôi ra biển, đây là điều không ai mong muốn".

Do đó, Nestlé đã chuyển sang sử dụng ống hút giấy cho sản phẩm Milo. Về bao bì, Nestlé cũng thành công trong việc chuyển đổi sang loại bao bì chỉ gồm một lớp nhựa, giúp tái chế dễ dàng hơn, góp phần giảm rác thải nhựa ra môi trường.

Còn theo ông Nathanael Arab - Tổng giám đốc Botol, thay vì chỉ dựa vào hệ thống thu gom truyền thống, Botton hướng tới giải pháp đồng hành cùng người tiêu dùng.

"Chúng tôi phát triển công nghệ máy nghiền tại chỗ, nơi người tiêu dùng có thể trực tiếp bỏ chai, lon vào máy để được nghiền nhỏ. Một khi vật liệu đã được nghiền vụn, thì dù là lon nhôm hay chai nhựa, đều trở thành nguyên liệu tái chế", ông Nathanael Arab chia sẻ.

Thách thức lớn từ việc phân loại rác tại nguồn

Theo các chuyên gia, dù công nghệ có phát triển đến đâu, nếu người tiêu dùng không thay đổi hành vi thì quá trình tái chế vẫn gặp nhiều rào cản. Thói quen không phân loại rác, không tách riêng bao bì nhựa, túi nilon khiến công tác thu gom trở nên khó khăn.

Ở góc độ là doanh nghiệp tái chế, ông Lê Anh - Giám đốc Phát triển bền vững Công ty Cổ phần Nhựa Tái chế Duy Tân - cho biết thách thức lớn nhất hiện nay tại Việt Nam nằm ở khâu thu gom. Nguyên nhân do mỗi địa phương có đặc điểm tiêu dùng, hạ tầng và thói quen sinh hoạt khác nhau, dẫn đến việc phân loại rác thải không đồng đều.

Theo ông Nathanael Arab, thực tế, kinh tế tuần hoàn đang diễn ra trước mắt chúng ta. Tuy nhiên, phần lớn hoạt động thu gom hiện vẫn do các đơn vị nhỏ lẻ, không chính thống đảm nhiệm, dẫn đến chất lượng đầu vào không đảm bảo.

"Chúng tôi mong muốn hỗ trợ những đơn vị này thu gom hiệu quả hơn thông qua các chiếc máy thân thiện, dễ sử dụng. Nhưng thách thức lớn nhất vẫn là thói quen và hành vi của người tiêu dùng, họ chưa quen với việc phân loại rác, đặc biệt là trong lĩnh vực F&B", ông Nathanael Arab nhấn mạnh.

Để thay đổi điều này, ông Nathanael Arab cho rằng doanh nghiệp cần đẩy mạnh truyền thông, đồng thời kêu gọi sự đồng hành từ các nhãn hàng, trường học và cơ quan quản lý. Chỉ khi người tiêu dùng phân loại rác đúng cách và đưa đến đúng điểm tập kết, thì quá trình tái chế mới thực sự hiệu quả.