Góp ý hoàn thiện về chứng cứ, chứng minh trong giải quyết vụ án hình sự

Phát biểu khai mạc hội thảo, Tiến sĩ Lê Trường Sơn, Hiệu trưởng Trường ĐH Luật TP.HCM cho biết: “Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 là một thành tố quan trọng của khung pháp lý tư pháp hình sự Việt Nam. Trong đó, chế định chứng cứ và chứng minh giữ vai trò là “trái tim” của tố tụng hình sự. Kết quả nghiên cứu khoa học và thực tiễn thi hành cho thấy bên cạnh những điểm tiến bộ thì quy định của pháp luật Việt Nam về chứng cứ và chứng minh trong tố tụng hình sự đã bộc lộ một số điểm hạn chế cần khắc phục.

Khái niệm chứng cứ chưa được diễn đạt một cách khoa học, không giúp phân biệt được giữa chứng cứ và nguồn của chúng. Nguyên tắc loại trừ chứng cứ, đặc biệt là chứng cứ thứ cấp (chứng cứ phái sinh) chưa được ghi nhận đầy đủ và rõ ràng. Quy định về các loại nguồn chứng cứ, nhất là dữ liệu điện tử, còn khá sơ sài. Quy định về trách nhiệm chứng minh tội phạm của Toà án gây nhiều tranh luận. Quy định về các hoạt động chứng minh còn nhiều vấn đề chưa hoàn thiện.

Đây là một phần nguyên nhân của những khó khăn, vướng mắc và thiếu thống nhất trong thực tiễn giải quyết vụ án hình sự thời gian qua. Thực trạng này cho thấy việc tiếp tục cải cách pháp luật tố tụng hình sự nói chung và chế định chứng cứ, chứng minh nói riêng ở nước ta là một nhu cầu cấp bách; góp phần vào công cuộc xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới.

Hướng đến mục tiêu đó, Khoa Luật Hình sự Trường Đại học Luật TP.HCM chủ trì tổ chức Hội thảo với mong muốn là một diễn đàn trao đổi quan điểm, kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm về những vấn đề liên quan đến chứng cứ, chứng minh trong tố tụng hình sự giữa các nhà khoa học và người làm công tác thực tiễn. Hội thảo giới thiệu, phân tích quy định pháp luật về chứng cứ, chứng minh trong tố tụng hình sự của một số khu vực, quốc gia khác như Châu Âu, Hoa Kỳ, Nga, Trung Quốc… Hội thảo đánh giá toàn diện, chuyên sâu quy định của pháp luật Việt Nam về chứng cứ, chứng minh trong tố tụng hình sự và đưa ra các giải pháp hoàn thiện, bảo đảm thi hành pháp luật.

Hội thảo thu hút nhiều chuyên gia trong lĩnh vực pháp luật hình sự tham gia như PGS.TS Trần Văn Độ, Nguyên Phó Chánh án, Tòa án Nhân dân Tối cao, PGS.TS. Nguyễn Đức Hạnh, Tổng biên tập Tạp chí kiểm sát, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, lãnh đạo Tòa án nhân dân TP.HCM và các tỉnh, Viện kiểm sát nhân dân các cấp, cũng như giảng viên các cơ sở đào tạo luật, các luật sư, học viên, sinh viên tham gia…

Tại hội thảo các chuyên gia đã tập trung trao đổi, thảo luận về các chủ đề: (1) Xác định xu hướng phát triển của pháp luật Việt Nam về chứng cứ, chứng minh trong tố tụng hình sự; (2) Các nguyên tắc loại trừ chứng cứ trong tố tụng hình sự: Nghiên cứu so sánh và kinh nghiệm cho Việt Nam; (3) Các loại nguồn chứng cứ trong tố tụng hình sự (dữ liệu điện tử, kết luận giám định, kết luận định giá tài sản,…); (4) Đối tượng chứng minh, chủ thể chứng minh trong tố tụng hình sự (nguyên nhân và điều kiện phạm tội, trách nhiệm chứng minh của Toà án,…); (5) Tiền mã hoá và vấn đề phải chứng minh trong vụ án hình sự; (6) Chứng cứ và chứng minh trong giải quyết vụ án hình sự về một số tội phạm...