Chuyên gia bàn giải pháp xây dựng nền tảng vững chắc cho ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam

Ngày 9/10/2025 – Trung tâm Phát triển Giáo dục và Đào tạo phía Nam (Trung tâm) chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức Tọa đàm “Chiến lược phát triển ngành công nghệ bán dẫn Việt Nam – Vai trò của giáo dục”.

Chương trình nhằm tạo diễn đàn trao đổi, kết nối giữa cơ quan quản lý nhà nước, chuyên gia, cơ sở giáo dục, viện nghiên cứu và doanh nghiệp trong việc thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp bán dẫn – lĩnh vực được xem là trụ cột của nền kinh tế số và công nghiệp công nghệ cao trong tương lai.

Tham dự tọa đàm có ông Lê Thắng Lợi – Giám đốc Trung tâm Phát triển Giáo dục và Đào tạo phía Nam (Bộ GD&ĐT); ông Trần Hải Đăng, đại diện Văn phòng Bộ Khoa học và Công nghệ tại TP.HCM; ông Võ Đông Duy – Trưởng phòng Giáo dục thường xuyên, Chuyên nghiệp và Đại học, Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM; PGS.TS Lê Quốc Cường – Phó Trưởng ban Ban Quản lý Khu Công nghệ cao TP.HCM; ông Nguyễn Đình Thắng – Chủ tịch Liên minh Tài sản số Việt Nam, Cố vấn trưởng Liên minh Phát triển nguồn lực Chip, Bán dẫn Việt Nam; TS. David Nghiêm – Nhà sáng lập và Tổng Giám đốc TMA Solutions, cùng đại diện các cơ quan quản lý, doanh nghiệp, trung tâm nghiên cứu và nhiều trường đại học, cao đẳng đào tạo các ngành điện tử, CNTT, tự động hóa, vật liệu và kỹ thuật bán dẫn.

Thảo luận chuyên sâu: Từ chính sách đến giải pháp đào tạo

Phát biểu khai mạc, ông Lê Thắng Lợi - Giám đốc Trung tâm Phát triển Giáo dục và Đào tạo phía Nam, nhấn mạnh: “Ngành công nghiệp bán dẫn hiện nay được xác định là một trong những lĩnh vực chiến lược, mang tính ‘xương sống’ của nền kinh tế số và chuỗi cung ứng công nghệ cao toàn cầu. Ngày 21/9/2024, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định 1018/QĐ-TTg về Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2050, với mục tiêu ‘hình thành ít nhất 100 doanh nghiệp thiết kế chip, 1 nhà máy chế tạo chip quy mô nhỏ và 10 nhà máy đóng gói – kiểm thử, doanh thu đạt trên 25 tỷ USD/năm’”.

Ông Lợi cho biết, để hiện thực hóa mục tiêu này, ngành giáo dục, đặc biệt là giáo dục đại học, có vai trò then chốt trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quyết định 1314/QĐ-BGDĐT ngày 13/5/2025 về chuẩn chương trình đào tạo vi mạch bán dẫn, tạo hành lang pháp lý để các trường đại học cập nhật, triển khai chương trình phù hợp thực tiễn.

“Với tinh thần hợp tác và trách nhiệm, Tọa đàm hôm nay sẽ mang lại những định hướng rõ ràng, giải pháp khả thi, góp phần xây dựng nền tảng vững chắc cho ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam”, ông Lợi bày tỏ.

Tại tọa đàm, các chuyên gia, nhà khoa học đã trình bày nhiều tham luận chuyên sâu, phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp phát triển ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam.

PGS.TS Nguyễn Ái Việt, thành viên Hội đồng Tư vấn quốc gia về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, trình bày tổng quan về cơ chế, chính sách và cơ hội phát triển công nghiệp bán dẫn, sản xuất chip tại Việt Nam, đồng thời nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết đầu tư vào thiết kế và kiểm thử vi mạch – hai mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị toàn cầu.

TS. David Nghiêm, Nhà sáng lập và Tổng Giám đốc Công ty TMA Solutions, chia sẻ góc nhìn về vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng bán dẫn quốc tế. TS. David Nghiêm cho rằng Việt Nam có thể tập trung phát triển thế mạnh ở mảng thiết kế và kiểm thử để nhanh chóng hội nhập sâu hơn vào chuỗi sản xuất chip toàn cầu.

TS. Nguyễn Hữu Khánh Nhân (Trường ĐH Tôn Đức Thắng) giới thiệu mô hình xây dựng trung tâm thiết kế và kiểm thử vi mạch trong các trường đại học, coi đây là hướng đi hiệu quả giúp gắn kết đào tạo với nghiên cứu và sản xuất.

PGS.TS Lê Đức Hùng (Trường ĐH Khoa học Tự nhiên – ĐHQG-HCM) phân tích thách thức trong phát triển đội ngũ giảng viên chuyên môn cao, đồng thời đề xuất các chính sách hỗ trợ đào tạo, mở rộng hợp tác quốc tế và đầu tư hạ tầng nghiên cứu phục vụ đào tạo nhân lực chất lượng cao.

Thống nhất tầm nhìn phát triển nhân lực bán dẫn

Phần thảo luận diễn ra sôi nổi với sự tham gia của nhiều chuyên gia, doanh nghiệp và nhà quản lý. Các ý kiến tập trung vào định hướng phát triển của Việt Nam trong chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu, cơ chế hợp tác công – tư, cũng như chiến lược đào tạo nhân lực phân tầng từ đại học, cao đẳng đến các chương trình ngắn hạn.

Các đại biểu thống nhất rằng nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố quyết định, đồng thời khẳng định vai trò của giáo dục đại học trong việc cung cấp nền tảng tri thức, năng lực sáng tạo và tư duy toàn cầu cho thế hệ kỹ sư, nhà nghiên cứu tương lai.

GS.TS Lê Minh Triết, Chủ tịch Hội Vật lý TP.HCM, Giám đốc BTEC FPT, nhấn mạnh: “Trong bối cảnh ngành công nghiệp bán dẫn đang mở ra nhiều cơ hội, vấn đề quan trọng nhất vẫn là đào tạo nhân lực chất lượng cao. Chúng ta phải đào tạo thật tốt, từ nền tảng cơ bản đến kỹ năng thực hành. Song song với các chương trình dài hạn, cần đẩy mạnh đào tạo ngắn hạn, chuyên sâu, giúp người học nhanh chóng thích ứng với công nghệ và nhu cầu doanh nghiệp. Mỗi cơ sở đào tạo cần xác định trọng tâm, không nên làm dàn trải, mà tập trung vào các lĩnh vực có lợi thế. Nếu định hướng đúng và kết nối tốt giữa trường – doanh nghiệp, Việt Nam hoàn toàn có thể chủ động nguồn nhân lực trong thời gian ngắn”.

PGS.TS Lê Quốc Cường, Phó Trưởng ban Ban Quản lý Khu Công nghệ cao TP.HCM, cho biết khu đang tập trung xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo toàn diện, gắn kết nghiên cứu – phát triển – sản xuất, tạo môi trường thuận lợi để doanh nghiệp công nghệ đầu tư, chuyển giao công nghệ và thương mại hóa sản phẩm. Ông Cường nhấn mạnh: “Để ngành công nghệ cao – đặc biệt là vi mạch và bán dẫn – phát triển bền vững, cần đầu tư hạ tầng kỹ thuật, chính sách hỗ trợ khởi nghiệp công nghệ và hợp tác quốc tế nhằm mở rộng không gian nghiên cứu, thử nghiệm và đào tạo nhân lực trình độ cao”.

PGS.TS Nguyễn Văn Hiếu, Chủ tịch Hội Công nghệ Vi mạch Bán dẫn TP.HCM, khẳng định tầm quan trọng của mối liên kết giữa ba chủ thể: Nhà nước – Nhà trường – Doanh nghiệp, nhằm xây dựng hệ sinh thái bền vững cho ngành vi mạch – bán dẫn Việt Nam.

Ông Hiếu cho biết: “Trung tâm sẽ tiếp tục đóng vai trò cầu nối giữa các cơ quan quản lý, cơ sở đào tạo và doanh nghiệp, tổ chức thêm các tọa đàm, hội thảo chuyên đề để thúc đẩy hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành”.

Phát biểu tổng kết, ông Lê Thắng Lợi đánh giá cao tinh thần làm việc nghiêm túc và những chia sẻ tâm huyết của các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp và cơ sở đào tạo. Đồng thời, ông Lợi cũng cho rằng, những ý kiến tại tọa đàm là nguồn tư liệu quý báu để các cơ quan quản lý tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách phát triển nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn – lĩnh vực trọng điểm, chiến lược của quốc gia.

“Chúng ta có đầy đủ cơ sở để tin tưởng vào tương lai tươi sáng của ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam – một ngành công nghiệp nền tảng, mũi nhọn, góp phần quan trọng vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước,” ông Lợi nhấn mạnh.

Buổi tọa đàm khép lại trong không khí cởi mở, hợp tác và kỳ vọng, mở ra hướng đi mới cho ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam. Các đại biểu thống nhất rằng, để Việt Nam từng bước trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị toàn cầu, giáo dục đại học cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, gắn kết chặt chẽ với thực tiễn, trở thành nền tảng cho phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong thời kỳ hội nhập.