Blockchain từ công nghệ mới nổi trở thành hạ tầng số chiến lược

Đây không chỉ là giải pháp bảo vệ người dùng mà còn là nền tảng để cơ quan quản lý nâng cao năng lực giám sát, từ đó thúc đẩy hệ sinh thái số quốc gia phát triển an toàn, minh bạch và bền vững.

Nhận định này được đưa ra tại hội thảo “Định hình hệ sinh thái Blockchain Việt Nam từ hạ tầng số an toàn” vừa diễn ra tại Hà Nội, do Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) phối hợp cùng 1Matrix, True IDC và Tether tổ chức. Sự kiện thu hút sự quan tâm lớn của cộng đồng công nghệ – tài chính trong bối cảnh các hình thức gian lận, rửa tiền và tài trợ khủng bố thông qua tài sản số ngày càng tinh vi.

Truy vết on-chain: Yêu cầu bắt buộc của hạ tầng Blockchain hiện đại

Phát biểu tại hội thảo, ông Phan Đức Trung, Chủ tịch VBA, Chủ tịch 1Matrix, cho biết Blockchain đang được xác định là một trong những công nghệ chiến lược quốc gia, trực tiếp phục vụ mục tiêu đột phá về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo theo Nghị quyết 57-NQ/TW. Để hình thành hệ sinh thái Blockchain Việt Nam bền vững, hạ tầng cần đáp ứng ba yêu cầu cốt lõi: bảo đảm chủ quyền dữ liệu, tối ưu hiệu năng – chi phí và triển khai hiệu quả hệ thống truy vết phục vụ phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố (AML/CFT).

Theo ông Trung, dữ liệu nhạy cảm phải được lưu trữ tại các trung tâm dữ liệu đạt chuẩn trong nước nhằm bảo đảm khả năng kiểm soát và chủ quyền dữ liệu. Trong khi đó, các dịch vụ điện toán đám mây quốc tế có thể đóng vai trò bổ trợ, giúp mở rộng quy mô và nâng cao hiệu năng. Mô hình kết hợp này được đánh giá là hướng đi phù hợp cho các lĩnh vực như định danh số, tài chính số, dữ liệu chuyên ngành và thương mại điện tử.

Đặc biệt, khả năng truy vết on-chain được xem là yêu cầu bắt buộc đối với mọi hạ tầng blockchain hiện đại. Đây cũng là nền tảng của Mạng Dịch vụ Đa chuỗi Blockchain Việt Nam (VBSN) – kiến trúc hạ tầng do 1Matrix phát triển với sự tư vấn của BCG và VBA.

Hạ tầng Cloud – trụ cột vận hành của Blockchain và dữ liệu lớn

Ở góc độ hạ tầng vật lý, ông Nguyễn Đình Hùng, Giám đốc Điều hành True IDC Việt Nam, cho rằng sự phát triển mạnh mẽ của dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và Blockchain đã kéo theo nhu cầu Cloud tăng nhanh. Thị trường Public Cloud tại châu Á được dự báo vượt mốc 200 tỷ USD vào năm 2025, với tốc độ tăng trưởng hơn 19% mỗi năm; riêng Việt Nam đạt mức tăng trưởng trên 25%/năm.

Hiện nay, khoảng 70–80% node của các blockchain lớn đang vận hành trên nền tảng Cloud. Tính đến tháng 6/2025, hoạt động on-chain tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương đã tăng 69% so với cùng kỳ. Với vai trò là đối tác độc quyền của AWS tại Việt Nam, True IDC cam kết hỗ trợ doanh nghiệp đánh giá toàn diện vòng đời hạ tầng, từ hiệu năng, bảo mật, độ ổn định đến tối ưu chi phí trước khi triển khai.

Phân tích sâu hơn về mặt kỹ thuật, ông Nguyễn Trung Kiên, kiến trúc sư giải pháp của True IDC, cho biết AWS hiện cung cấp hơn 850 loại máy chủ ảo, 38 khu vực, 120 vùng sẵn sàng và hơn 300 dịch vụ bảo mật tuân thủ. Hai công nghệ then chốt Nitro và Nitro Enclaves cho phép cô lập quá trình xử lý dữ liệu và tạo bằng chứng bảo mật không thể giả mạo – yếu tố đặc biệt quan trọng đối với node blockchain, ví lưu ký, hợp đồng thông minh và dữ liệu mã hóa nhạy cảm.

VBSN và bài toán xây dựng hệ thống truy vết on-chain toàn diện

Để giải quyết bài toán hạ tầng dài hạn, VBSN được thiết kế theo kiến trúc đa chuỗi 5 tầng, tối ưu cho khả năng mở rộng, bảo mật và liên thông. Mô hình này cho phép doanh nghiệp phát triển ứng dụng mà không cần đầu tư mới hạ tầng, đồng thời hỗ trợ cơ quan quản lý giám sát minh bạch, giảm gian lận và đáp ứng các chuẩn pháp lý ngày càng chặt chẽ.

Điểm khác biệt của VBSN là khả năng triển khai nhiều Layer 1 độc lập, tùy chỉnh thuật toán đồng thuận và tốc độ xử lý theo từng nhóm ứng dụng. Cấu trúc đa chuỗi giúp giảm nghẽn mạng, tăng tính ổn định khi xử lý khối lượng giao dịch lớn – yếu tố then chốt đối với tài chính số, thương mại điện tử, hồ sơ y tế và dữ liệu công.

Theo ông Trần Trung Hiếu, Quản lý cao cấp Hạ tầng 1Matrix, VBSN đảm nhiệm ba vai trò trọng yếu: chuẩn hóa liên thông giữa các hệ thống định danh, tài chính số và dữ liệu chuyên ngành; hướng tới tốc độ xử lý hàng triệu giao dịch mỗi giây; đồng thời tuân thủ các chuẩn bảo mật quốc tế như ISO/IEC 27001, 27701 và các quy định pháp lý mới về bảo vệ dữ liệu.

Cảnh báo rủi ro và nhu cầu giám sát cấp quốc gia

Ở góc độ giám sát rủi ro tài sản số, ông Maksym Dragunov, Giám đốc Chính sách và Tư vấn của Crystal Intelligence, cho biết hệ thống của họ hiện theo dõi hơn 105.000 địa chỉ ví đã được gán định danh, ghi nhận 11 triệu giao dịch rủi ro và giám sát hơn 3.800 loại tài sản số.

Theo ông Dragunov, các thủ đoạn gian lận như address poisoning, lạm dụng địa chỉ tùy chỉnh hoặc sử dụng cầu nối chuyển tài sản để xóa dấu vết ngày càng phổ biến, gây khó khăn cho công tác truy vết và tạo rủi ro lớn cho người dùng thiếu kinh nghiệm. Vì vậy, Việt Nam cần xây dựng một hệ thống truy vết on-chain cấp quốc gia, cho phép phân tích dữ liệu liên tục, cảnh báo theo thời gian thực và hỗ trợ cơ quan quản lý chủ động nhận diện bất thường.

Các chuyên gia tại hội thảo thống nhất nhận định Việt Nam đang bước vào giai đoạn mới, khi Blockchain không còn chỉ là công nghệ thử nghiệm mà trở thành hạ tầng số trọng yếu. Việc thiết lập kiến trúc đa chuỗi, bảo đảm chủ quyền dữ liệu, tăng cường giám sát giao dịch và triển khai hệ thống truy vết on-chain toàn diện sẽ là bước đi quyết định, tạo nền tảng cho hệ sinh thái Blockchain Việt Nam phát triển an toàn, minh bạch và bền vững trong thời gian tới.