30 năm 'Kính vạn hoa': Khi thế giới tuổi học trò vẫn xoay mãi trong trẻo

Nhân dịp kỷ niệm chặng đường 30 năm Kính vạn hoa, Nhà xuất bản Kim Đồng tổ chức chuỗi hoạt động giao lưu, tôn vinh tác phẩm và tri ân bạn đọc – những người đã lớn lên cùng “chiếc kính” phản chiếu thế giới tuổi thơ trong veo.

Ngày hội của những thế hệ bạn đọc “Kính vạn hoa”

Nhân dịp kỷ niệm 30 năm ra đời bộ sách Kính vạn hoa (1995–2025), Nhà xuất bản Kim Đồng tổ chức chương trình Giao lưu, ký tặng và Trao giải cuộc thi viết và vlog “Kính Vạn Hoa mở ra thế giới…”. Sự kiện diễn ra từ 9h đến 12h, thứ Bảy ngày 20/12/2025, tại Nhà Thiếu nhi TP. Hồ Chí Minh.

Chương trình có sự tham gia của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, họa sĩ Đỗ Hoàng Tường – người gắn bó lâu năm với hình ảnh minh họa của bộ truyện – cùng nhiều nhà văn, nhà thơ, nhà nghiên cứu văn học và đông đảo độc giả thuộc nhiều thế hệ. Đây không chỉ là dịp gặp gỡ, giao lưu, mà còn là khoảnh khắc để những người làm sách và người đọc cùng nhìn lại hành trình bền bỉ của một tác phẩm đã đồng hành với tuổi thơ Việt suốt ba thập niên.

Một “kính vạn hoa” mở ra thế giới học trò Việt Nam

Ra mắt tập đầu tiên Nhà ảo thuật vào ngày 5/12/1995, Kính vạn hoa nhanh chóng trở thành hiện tượng xuất bản và giữ được sức sống lâu dài hiếm có. Bộ truyện gồm 54 tập, với gần 200 nhân vật, xoay quanh thế giới học đường sinh động, hóm hỉnh và đầy rung động của ba nhân vật trung tâm: Quý ròm, nhỏ Hạnh và Tiểu Long.

Mỗi tập truyện là một câu chuyện độc lập, phản ánh những niềm vui, nỗi buồn, những băn khoăn tâm lý rất đời thường của lứa tuổi học trò: từ tình bạn, tình cảm gia đình đến những va chạm đầu đời trong quá trình trưởng thành. Với lối viết hài hước, gần gũi và trong sáng, Kính vạn hoa được nhiều độc giả xem như “những cuốn sách tâm lý của tuổi học trò”, giúp trẻ em nhìn thấy chính mình từ bên ngoài để lớn lên theo cách tự nhiên nhất.

Nhà văn Văn Hồng từng nhận định: “Đọc Kính vạn hoa, tôi cảm ơn Nguyễn Nhật Ánh đã dày công phản ánh những sinh hoạt muôn mặt của lứa tuổi học trò. Từ cách học với các thủ thuật ‘phổ thơ’ để ghi nhớ công thức Toán, Lý, Hóa, Anh văn… đến lối làm thơ, kể vè, dựng hoạt cảnh để học các môn Văn, Sử…”.

Dấu mốc của văn học thiếu nhi thời kỳ đổi mới

Xuất hiện vào những năm 1990 – giai đoạn văn học thiếu nhi Việt Nam đang tìm kiếm cách tiếp cận mới – Kính vạn hoa được xem là một dấu mốc quan trọng. Đây là bộ truyện dài đầu tiên của Việt Nam được phát hành theo hình thức định kỳ, với nhịp ra sách đều đặn trong suốt nhiều năm, đòi hỏi áp lực sáng tác lớn nhưng vẫn giữ được chất lượng và sức hút.

Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng Kính vạn hoa đã góp phần “làm mới” văn học thiếu nhi khi rời xa giọng điệu giáo huấn quen thuộc, thay vào đó là cái nhìn tôn trọng thế giới nội tâm trẻ em, coi trẻ em như những cá thể độc lập, có suy nghĩ, cảm xúc và quyền được bộc lộ bản thân. Chính nền tảng nhân văn này đã giúp tác phẩm vượt qua thử thách của thời gian.

Nhà thơ Trần Đăng Khoa chia sẻ: “Giáo dục hiệu quả nhất là làm cho các em yêu cuộc sống, yêu bạn bè, thương gia đình mà không có cảm giác mình bị giáo dục. Nguyễn Nhật Ánh đã chọn con đường đó và rất thành công. Kính vạn hoa không thể tác động đến các em nếu nó không có giá trị thực sự”.

Từ trang sách đến màn ảnh, dấu ấn tuổi thơ nhiều thế hệ

Trong suốt 30 năm, Kính vạn hoa được tái bản nhiều lần với nhiều hình thức khác nhau, đồng thời được chuyển thể thành phim truyền hình (2005–2008) và phim điện ảnh (2024), tiếp tục mở rộng vòng đời tác phẩm và chạm tới những nhóm công chúng mới.

Với nhiều độc giả trưởng thành hôm nay, Kính vạn hoa là ký ức tuổi thơ, là người bạn đồng hành trong những năm tháng đến trường. Với độc giả nhỏ tuổi hiện tại, bộ sách vẫn giữ nguyên sức hấp dẫn nhờ những câu chuyện không cũ, nhân vật gần gũi và giá trị nhân văn bền vững.

Ba mươi năm nhìn lại, Kính vạn hoa không chỉ là một bộ sách bán chạy, mà đã trở thành biểu tượng của văn học thiếu nhi Việt Nam đương đại. Lễ kỷ niệm 30 năm vì thế không chỉ là sự kiện của một tác phẩm, mà là dịp để tôn vinh một hành trình sáng tạo bền bỉ của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh – người đã dành 15 năm viết Kính vạn hoa và đến nay vẫn đều đặn ra mắt tác phẩm mới mỗi năm.

Ấn bản kỷ niệm – Giữ trọn tinh thần nguyên bản

Nhân dịp kỷ niệm 30 năm, Nhà xuất bản Kim Đồng ra mắt ấn bản Kính vạn hoa trọn bộ 54 tập, được thiết kế thành 9 boxset rực rỡ, mỗi boxset gồm 6 tập. Ấn bản mới mang diện mạo hiện đại với bìa phủ UV tinh tế, hộp cứng chắc chắn, màu sắc do chính nhà văn Nguyễn Nhật Ánh lựa chọn nhằm giữ trọn tinh thần nguyên bản của tác phẩm.

Sau ba thập niên, Kính vạn hoa vẫn tiếp tục “xoay”, phản chiếu những đổi thay của đời sống, nhưng ánh sáng trong trẻo của tuổi thơ thì dường như chưa bao giờ phai nhạt.