Những quyết sách lớn của Quốc hội:Mở dư địa phát triển mới cho TP.HCM

Đây được xem là những quyết sách mang tính chiến lược, mở ra dư địa phát triển mới để Thành phố bứt phá, nâng tầm vị thế trong khu vực và quốc tế.

Là đầu tàu kinh tế của cả nước, TP.HCM đóng góp tỷ trọng lớn vào GDP và ngân sách quốc gia, giữ vai trò trung tâm về tài chính, thương mại, dịch vụ và đổi mới sáng tạo. Tuy nhiên, cùng với những đóng góp đó là hàng loạt thách thức ngày càng rõ nét: hạ tầng quá tải, áp lực dân số, không gian phát triển hạn hẹp, yêu cầu quản trị đô thị hiện đại và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trong khu vực.

Thực tiễn phát triển cho thấy, mô hình tăng trưởng dựa nhiều vào chiều rộng – thâm dụng lao động, đất đai và vốn – đã dần chạm ngưỡng. Để tiếp tục giữ vai trò đầu tàu và tạo sức lan tỏa cho cả vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, TP.HCM cần những động lực mới, đặc biệt là động lực về thể chế. Trong bối cảnh đó, việc Quốc hội liên tiếp ban hành các nghị quyết quan trọng liên quan trực tiếp đến TP.HCM trong năm 2025 thể hiện quyết tâm chính trị rất rõ ràng: tạo khuôn khổ pháp lý đủ mạnh, đủ linh hoạt để Thành phố phát triển tương xứng với vai trò và kỳ vọng.

Nghị quyết 222: Đặt nền móng cho trung tâm tài chính quốc tế

Ngày 27/6/2025, Quốc hội thông qua Nghị quyết số 222/2025/QH15 về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, đặt trụ sở tại TP.HCM và TP Đà Nẵng. Đây được xem là một bước tiến quan trọng trong tư duy phát triển kinh tế – tài chính của đất nước, trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập ngày càng sâu rộng.

Trên thế giới, các trung tâm tài chính quốc tế không chỉ là nơi tập trung dòng vốn mà còn là điểm hội tụ của tri thức, công nghệ, chuẩn mực quản trị hiện đại và mạng lưới kết nối toàn cầu. Sự hiện diện của một trung tâm tài chính quốc tế thường được coi là thước đo năng lực hội nhập và sức hấp dẫn của một nền kinh tế. Với Việt Nam nói chung và TP.HCM nói riêng, việc hình thành trung tâm tài chính quốc tế mang ý nghĩa chiến lược, góp phần nâng cao vị thế quốc gia trên bản đồ tài chính khu vực.

Nghị quyết 222 xác lập chủ trương hình thành Trung tâm tài chính quốc tế với hệ sinh thái đa dạng các dịch vụ tài chính và dịch vụ hỗ trợ, hướng đến mục tiêu thúc đẩy tài chính bền vững, phát triển các sản phẩm tài chính xanh, huy động nguồn lực cho các dự án chuyển đổi năng lượng và chuyển đổi xanh. Đồng thời, nghị quyết đặt ra yêu cầu thu hút và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, chuyên gia tài chính trong nước và quốc tế, tạo môi trường làm việc và sinh sống thuận lợi cho giới chuyên gia, doanh nhân toàn cầu.

Đáng chú ý, Nghị quyết 222 được xây dựng theo chuẩn mực quốc tế với nhiều nội dung đột phá: tăng cường hội nhập toàn cầu; sử dụng tiếng Anh trong hoạt động chuyên môn; mô hình quản lý đặc thù; các nhóm chính sách phát triển như tài chính xanh, fintech, sandbox, quỹ đầu tư mạo hiểm; cùng với cơ chế giải quyết tranh chấp độc lập và hệ thống giám sát phù hợp thông lệ quốc tế.

Theo TS. Trần Quý – Viện trưởng Viện Phát triển Kinh tế số Việt Nam, Chủ tịch Nền tảng Tài sản số MetaDAP, việc Quốc hội thông qua Nghị quyết 222 không đơn thuần là một quyết định hành chính, mà là bước chuyển quan trọng về chất trong tư duy phát triển. Từ chỗ chủ yếu là trung tâm sản xuất và tiêu dùng lớn, TP.HCM có cơ hội vươn lên trở thành điểm kết nối dòng vốn trong khu vực, tham gia sâu hơn vào mạng lưới tài chính toàn cầu.

Một trong những điểm then chốt của Nghị quyết 222 là việc tạo ra một không gian thể chế đặc thù – nơi các chuẩn mực quốc tế được áp dụng linh hoạt, minh bạch và ổn định. Đây là yếu tố có ý nghĩa quyết định trong việc thu hút các định chế tài chính lớn, các tập đoàn công nghệ và các quỹ đầu tư quốc tế, vốn luôn đặt sự an toàn pháp lý và tính dự báo lên hàng đầu.

Bên cạnh đó, Trung tâm tài chính quốc tế còn được kỳ vọng trở thành “bệ phóng” cho hệ sinh thái fintech và kinh tế số. Các cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox), cùng chính sách huy động vốn linh hoạt, sẽ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo tiếp cận nguồn vốn dài hạn, chi phí hợp lý, qua đó thúc đẩy các mô hình kinh doanh mới trong lĩnh vực tài chính – công nghệ.

Nghị quyết 222 vì vậy được ví như “chìa khóa” mở ra cánh cửa chuyển đổi mô hình tăng trưởng của TP.HCM, từ phát triển dựa trên nguồn lực truyền thống sang phát triển dựa trên tri thức, công nghệ và dòng vốn chất lượng cao.

Phát biểu tại Hội nghị công bố Nghị quyết số 222/2025/QH15 ngày 2/8/2025, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được nhấn mạnh: việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế không chỉ nhằm tạo ra một trung tâm tài chính đơn thuần, mà còn là quá trình xây dựng niềm tin và vị thế của Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu, qua đó thu hút nguồn lực tài chính trung và dài hạn, cũng như nhân lực, tri thức cho sự phát triển bền vững của Thành phố và cả nước.

Nghị quyết 98 (sửa đổi): Trao thêm công cụ và không gian hành động cho TP.HCM

Sau Nghị quyết 222, ngày 11/12/2025, Quốc hội thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM. Trong bối cảnh nhiều dư địa phát triển truyền thống đã thu hẹp, nghị quyết này được kỳ vọng sẽ “mở khóa” những điểm nghẽn thể chế then chốt, tạo không gian hành động mới cho Thành phố.

Nghị quyết cho phép TP.HCM thí điểm nhiều cơ chế, chính sách đặc thù, chưa từng có tiền lệ, liên quan đến quản lý đầu tư, quy hoạch, khu thương mại tự do (FTZ), phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD) và thu hút nhà đầu tư chiến lược. Những cơ chế này nhằm tăng tính chủ động, sáng tạo và tự chịu trách nhiệm của chính quyền Thành phố trong quá trình phát triển.

Một điểm nhấn quan trọng là việc cho phép thành lập Khu thương mại tự do TP.HCM với ranh giới địa lý xác định, áp dụng các chính sách vượt trội để thu hút đầu tư, tài chính, thương mại, dịch vụ chất lượng cao, thúc đẩy xuất khẩu, công nghiệp, nghiên cứu – phát triển và thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao.

Nghị quyết 98 (sửa đổi) cũng hoàn thiện khung thể chế cho mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD). Không chỉ giải quyết bài toán quy hoạch và phát triển đô thị bền vững, cơ chế TOD còn cho phép TP.HCM giữ lại 100% nguồn thu từ khai thác quỹ đất trong khu vực TOD để tái đầu tư cho chính các dự án hạ tầng giao thông liên quan. Đây là cơ chế quan trọng nhằm tạo nguồn lực tài chính bền vững cho đầu tư hạ tầng, giảm phụ thuộc vào ngân sách Trung ương.

Bên cạnh đó, nghị quyết đơn giản hóa quy trình lựa chọn nhà đầu tư chiến lược, đồng thời bổ sung danh mục các dự án ưu tiên thu hút đầu tư lớn, mang tính dẫn dắt trong các lĩnh vực hạ tầng giao thông, logistics, đô thị, du lịch và bảo vệ môi trường. Điều này đặc biệt cần thiết trong bối cảnh TP.HCM đang chuyển mạnh sang mô hình tăng trưởng dựa trên đổi mới sáng tạo, kinh tế số và kinh tế xanh.

Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng – nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, Nghị quyết 98 (sửa đổi) không phải là tập hợp các chính sách rời rạc, mà thể hiện bước chuyển quan trọng trong tư duy thể chế. Quốc hội không trao “đặc quyền”, mà trao công cụ và không gian hành động, đồng thời đặt ra yêu cầu rất cao về năng lực quản trị và trách nhiệm giải trình của chính quyền Thành phố.

Cơ hội lớn đi cùng trách nhiệm lớn

Tại Hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ TP.HCM nhiệm kỳ 2025–2030 lần thứ 2 (mở rộng) diễn ra ngày 15/12/2025, Bí thư Thành ủy Trần Lưu Quang nhận định, các cơ chế mới được Quốc hội thông qua đã tạo ra sự thông thoáng chưa từng có, mở ra “cơ hội kim cương” cho TP.HCM phát triển trong giai đoạn tới.

Tuy nhiên, cơ hội chỉ thực sự trở thành động lực khi được cụ thể hóa bằng năng lực tổ chức thực hiện, quản trị hiệu quả và sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp, các ngành. Các nghị quyết lớn đặt ra yêu cầu cao hơn về tính minh bạch, kỷ luật tài chính, năng lực điều hành và trách nhiệm giải trình của chính quyền đô thị.

Nhìn lại năm 2025, có thể khẳng định đây là một năm bản lề về thể chế đối với TP.HCM. Những nghị quyết quan trọng được Quốc hội thông qua không chỉ nhằm giải quyết các yêu cầu trước mắt, mà còn đặt nền móng cho một tầm nhìn phát triển dài hạn, trong đó TP.HCM được trao thêm không gian thể chế để phát huy vai trò đầu tàu của nền kinh tế.

Từ Trung tâm tài chính quốc tế đến các cơ chế đặc thù về đầu tư, quy hoạch và phát triển đô thị, TP.HCM đang đứng trước cơ hội chuyển mình mạnh mẽ theo hướng phát triển chiều sâu, bền vững và có sức cạnh tranh cao hơn trong khu vực. Vấn đề then chốt là tận dụng hiệu quả các cơ chế đã được trao, biến quyết sách thành hành động cụ thể, qua đó đưa TP.HCM không chỉ bứt phá về quy mô, mà còn nâng tầm về chất lượng phát triển và vị thế trên bản đồ kinh tế khu vực và toàn cầu.

“

Việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế không chỉ đơn thuần là xây dựng một trung tâm tài chính, mà còn là quá trình tạo dựng niềm tin và nâng cao vị thế của Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu. Trung tâm tài chính quốc tế sẽ thu hút các nguồn lực tài chính trung và dài hạn, cùng nhân lực và tri thức chất lượng cao, tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng kinh tế – xã hội của TP.HCM và cả nước.

Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được.

“

Nghị quyết 98 (sửa đổi) không phải là tập hợp các chính sách rời rạc, mà thể hiện bước chuyển quan trọng trong tư duy thể chế. Quốc hội không trao ‘đặc quyền’, mà trao công cụ và không gian hành động, đồng thời đặt ra yêu cầu rất cao về năng lực quản trị và trách nhiệm giải trình của chính quyền Thành phố.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng –
nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội

“

"Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98 vừa được Quốc hội thông qua đã tạo ra sự thông thoáng chưa từng có về thể chế. TP.HCM đang đứng trước một cơ hội kim cương để phát triển, với điều kiện phải tổ chức thực hiện quyết liệt, hiệu quả và phát huy cao nhất tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung".

Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang

Quang Vững