Thống nhất toàn quốc dùng một bộ sách giáo khoa từ năm học 2026-2027

Điểm đáng chú ý của Luật là kể từ ngày 01/01/2026, học sinh sẽ được miễn phí sách giáo khoa, đồng thời Luật quy định Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định một bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông sử dụng thống nhất toàn quốc từ năm học 2026-2027.

Dùng chung một bộ sách giáo khoa toàn quốc từ năm học 2026-2027

Đáng chú ý, luật sửa đổi, bổ sung quy định về sách giáo khoa giáo dục phổ thông và tài liệu giáo dục địa phương. Theo đó sách giáo khoa triển khai chương trình giáo dục phổ thông, cụ thể hóa yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông về mục tiêu, nội dung giáo dục, yêu cầu về phẩm chất và năng lực của học sinh.

Cùng với đó, định hướng về phương pháp giảng dạy và cách thức kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục; nội dung và hình thức sách giáo khoa không mang định kiến dân tộc, tôn giáo, nghề nghiệp, giới, lứa tuổi và địa vị xã hội; sách giáo khoa thể hiện dưới dạng sách in, sách chữ nổi Braille, sách điện tử.

Chính phủ quy định việc miễn phí sách giáo khoa cho học sinh; Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định một bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông sử dụng thống nhất toàn quốc.

Luật cũng quy định, hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định và thành lập theo từng môn học, hoạt động giáo dục để thẩm định sách giáo khoa. Hội đồng và thành viên hội đồng chịu trách nhiệm về nội dung và chất lượng thẩm định;

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt sách giáo khoa để sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông sau khi được Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa thẩm định và đánh giá xếp loại đạt; quy định tiêu chuẩn, quy trình biên soạn, chỉnh sửa sách giáo khoa giáo dục phổ thông.

Bên cạnh đó, luật tiếp tục giao Chính phủ quy định việc miễn phí sách giáo khoa cho học sinh; đồng thời bỏ quy định “giao Chính phủ quy định chi tiết về xã hội hóa sách giáo khoa”.

Trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình trước khi Quốc hội biểu quyết, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, trong bối cảnh hiện nay, chưa đủ điều kiện để luật hóa ngay phương án bộ sách thống nhất do Nhà nước trực tiếp biên soạn hay thực hiện theo cơ chế xã hội hóa, vì phương án cụ thể vẫn đang được cấp có thẩm quyền xem xét.

Theo Bộ trưởng Bộ GD&ĐT, việc quy định sử dụng một bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông sử dụng thống nhất toàn quốc, nhằm bảo đảm cho phép Bộ Giáo dục và Đào tạo lựa chọn phương án biên soạn một bộ sách mới hoặc lựa chọn, chỉnh lý từ các bộ sách hiện hành, tùy thuộc vào tình hình thực tiễn và quyết định của cấp có thẩm quyền.

Không cấp bằng tốt nghiệp trung học cơ sở

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục quy định văn bằng của hệ thống giáo dục quốc dân là văn bản thể hiện dưới dạng giấy hoặc số được cấp cho người học khi tốt nghiệp trung học phổ thông; người học hoàn thành chương trình giáo dục, chương trình đào tạo và đạt chuẩn đầu ra của trình độ tương ứng trong giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học.

Văn bằng của hệ thống giáo dục quốc dân, theo quy định của luật này, gồm bằng tốt nghiệp trung học phổ thông, bằng trung học nghề, bằng trung cấp, bằng cao đẳng, bằng cử nhân, bằng thạc sĩ, bằng tiến sĩ, văn bằng chương trình đào tạo chuyên sâu của một số ngành, lĩnh vực đặc thù.

Như vậy so với quy định hiện hành, luật vừa sửa đổi đã bỏ việc cấp bằng tốt nghiệp trung học cơ sở. Thay vào đó, học sinh học hết chương trình giáo dục tiểu học, chương trình giáo dục trung học cơ sở, đủ điều kiện theo quy định của Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo thì được hiệu trưởng nhà trường xác nhận học bạ việc hoàn thành chương trình.

Học sinh học hết chương trình giáo dục trung học phổ thông, đủ điều kiện theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo thì được dự thi, đạt yêu cầu thì được hiệu trưởng nhà trường cấp bằng tốt nghiệp trung học phổ thông.

Trường hợp học sinh không dự thi hoặc thi không đạt yêu cầu thì được hiệu trưởng nhà trường cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông. Giấy chứng nhận này được sử dụng để đăng ký dự thi lấy bằng tốt nghiệp trung học phổ thông khi người học có nhu cầu hoặc để theo học giáo dục nghề nghiệp và sử dụng trong trường hợp cụ thể theo quy định của pháp luật.

Theo quy định của luật này, văn bằng, chứng chỉ do cơ sở giáo dục thuộc các loại hình và hình thức đào tạo trong hệ thống giáo dục quốc dân cấp có giá trị pháp lý như nhau. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định cụ thể về quản lý văn bằng, chứng chỉ của hệ thống giáo dục quốc dân và công nhận chứng chỉ khác để sử dụng trong hệ thống giáo dục quốc dân.

“

Cùng ngày, Quốc hội cũng thông qua Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035.

Dự kiến kinh phí thực hiện chương trình giai đoạn 2026-2030 là 174.600 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách trung ương 100.000 tỷ đồng, vốn đối ứng địa phương 45.100 tỷ đồng, vốn đối ứng của các trường đại học và cao đẳng 20.400 tỷ đồng, vốn huy động khác 9.100 tỷ đồng.

Giai đoạn 2031-2035, căn cứ kết quả thực hiện giai đoạn đầu, Chính phủ trình Quốc hội quyết định nguồn lực tiếp tục triển khai chương trình. Tổng các nguồn lực dự kiến huy động trong 10 năm là 580.100 tỷ đồng.

Quốc hội đặt mục tiêu đến năm 2030 phấn đấu xây dựng mạng lưới trường mầm non, trường phổ thông công lập, cơ bản đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh; kiên cố hóa 100% phòng học, bảo đảm đủ nhà công vụ cho giáo viên tại địa bàn khó khăn; 30% cơ sở giáo dục mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông có thiết bị để triển khai thực hiện dạy và học một số môn bằng tiếng Anh, từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học.

Một mục tiêu khác Quốc hội đề ra trong nghị quyết là phấn đấu 50% cơ sở giáo dục đại học đạt chuẩn, ít nhất 30 cơ sở giáo dục đại học được đầu tư hiện đại tương đương các nước phát triển ở châu Á; 8 cơ sở giáo dục đại học thuộc nhóm 200 đại học hàng đầu châu Á và 1 cơ sở giáo dục đại học thuộc nhóm 100 đại học hàng đầu thế giới trong một số ngành, lĩnh vực, 18 trường cao đẳng trọng điểm được đầu tư đào tạo nhân lực có kỹ năng nghề cao trong các ngành, nghề kỹ thuật, công nghệ phục vụ các chương trình, dự án trọng điểm quốc gia...

Đến năm 2035, Quốc hội nêu mục tiêu 100% cơ sở giáo dục mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông đạt chuẩn về cơ sở vật chất và thiết bị dạy học tối thiểu; 100% cơ sở giáo dục đại học đạt chuẩn, ít nhất có 12 cơ sở giáo dục đại học thuộc nhóm 200 đại học hàng đầu châu Á và 2 cơ sở giáo dục đại học thuộc nhóm 100 đại học hàng đầu thế giới; phấn đấu có 60 trường cao đẳng tiếp cận trình độ các nước ASEAN-4; 6 trường tiếp cận trình độ các nước phát triển thuộc Nhóm 20 nền kinh tế hàng đầu...
Cùng với đó, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ 1/1/2026.

Với chính sách đặc thù, vượt trội về đãi ngộ đối với nhân lực trong ngành giáo dục, Nghị quyết quy định phụ cấp ưu đãi nghề được thực hiện theo lộ trình do Chính phủ quy định đối với cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông công lập với mức tối thiểu 70% đối với giáo viên, tối thiểu 30% đối với nhân viên và 100% đối với giáo viên công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, biên giới, hải đảo.

Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo được tuyển dụng, tiếp nhận, quản lý nhà giáo, cán bộ quản lý và nhân viên trường mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên, trường chuyên biệt và trung học nghề công lập trên địa bàn tỉnh. Chủ tịch cấp xã được điều động, thuyên chuyển, biệt phái, bổ nhiệm, miễn nhiệm, thay đổi vị trí việc làm đối với nhà giáo, cán bộ quản lý và nhân viên trường công lập thuộc quyền quản lý.

Đáng chú ý, học sinh, sinh viên được tiếp cận nguồn tín dụng ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội để trang trải chi phí học tập, sinh hoạt. Nghiên cứu sinh tham gia chương trình trọng điểm đào tạo theo đặt hàng của Nhà nước gắn với nhiệm vụ khoa học, công nghệ ưu tiên quốc gia được cấp học bổng và chi phí sinh hoạt.

Ngọc Anh