Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM lên tiếng về quản lý ẩm thực đường phố

Sáng 10/12, kỳ họp thứ 6 (kỳ họp thường lệ cuối năm) HĐND TP.HCM khóa X, nhiệm kỳ 2021-2026 tiếp tục diễn ra ngày làm việc thứ hai.

Tham dự kỳ họp có ông Nguyễn Văn Được - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP.HCM; ông Đặng Minh Thông - Phó Bí thư Thành ủy TP.HCM.

Trong ngày làm việc thứ hai, tại phiên chất vấn, đại biểu HĐND TP.HCM đã chất vấn bà Phạm Khánh Phong Lan - Giám đốc Sở An toàn thực phẩm về công tác quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm trên địa bàn Thành phố.

Nâng cao nhận thức để tự bảo vệ trước nguy cơ ngộ độc thực phẩm

Tại kỳ họp, đại biểu Trần Quang Thắng cho rằng người dân Thành phố hiện nay đang đối mặt với nguy cơ ngộ độc thực phẩm từ thức ăn đường phố, thực phẩm không rõ nguồn gốc. Ông Thắng đặt câu hỏi, Sở An toàn thực phẩm sẽ có giải pháp gì để hạn chế tình trạng này, từ đó nâng cao ý thức của người dân.

Trả lời câu hỏi trên, bà Phạm Khánh Phong Lan nhìn nhận thực phẩm sử dụng qua nhiều nguồn khác nhau, đối tượng càng nhỏ lẻ rất khó kiểm soát, điều này phụ thuộc lớn vào ý thức người tiêu dùng và người bán hàng.

Theo bà Lan, thức ăn đường phố không phải câu chuyện “không quản được thì cấm” mà là nét văn hóa, đa dạng ẩm thực Việt Nam, nhiều cửa hàng bán rất ngon và có lượng khách quen sử dụng. Hiện nay, Thành phố có hơn 14.200 cơ sở quán ăn đường phố.

Thức ăn đường phố hiện không thuộc diện cấp giấy đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm, trong khi người dân có thể mở bán mà không cần phải xin phép. Tuy nhiên, bà Lan khẳng định thức ăn đường phố cũng phải lấy mẫu để kiểm tra. Trách nhiệm này là của các phường, xã và đặc khu.

Giám đốc Sở An toàn thực phẩm nhấn mạnh điều quan trọng nhất là ý thức của cộng đồng để tự bảo vệ chính mình. Bà Lan cho biết khi lên mạng xã hội thường gặp “review” về các quán ăn, sẽ có những bình luận về việc không đeo bao tay phản ánh việc mất an toàn vệ sinh thực phẩm, giúp người dân có kinh nghiệm để chọn lựa những quán ăn đảm bảo hơn.

Sở An toàn thực phẩm Thành phố sẽ tăng cường kiểm tra trong thời gian tới, từ đó giúp thức ăn đường phố trở nên văn minh hơn, an toàn hơn. TP.HCM đã thành lập các đội quản lý an toàn thực phẩm, ngoài 10 đội tại TP.HCM cũ, còn có 4 đội tại khu vực Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) cùng với một đội phụ trách các chợ đầu mối.

Phòng ngừa ngộ độc thực phẩm là nhiệm vụ hàng đầu

Theo bà Phạm Khánh Phong Lan, tình hình về an toàn thực phẩm luôn gặp phải nhiều thách thức, không thể khẳng định an toàn tuyệt đối. Do đó, hai nhiệm vụ chính mà Sở An toàn thực phẩm thực hiện song song là xây thực phẩm sạch và chống thực phẩm bẩn.

Bên cạnh đó, Sở cũng xác định việc cải cách hành chính, tăng cường sử dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, nâng cao nhận thức của cộng đồng, người hành nghề và cơ quan quản lý sẽ giúp cho quá trình quản lý được tốt hơn.

Thời gian gần đây, Thành phố ghi nhận một số vụ việc nghi ngờ ngộ độc thực phẩm. Bà Phạm Khánh Phong Lan cho biết sở, ngành các cấp đã vào cuộc hết sức quyết liệt để giải quyết.

“Chúng tôi xác định đối với công tác phòng ngừa ngộ độc thực phẩm thì nhiệm vụ chính của Sở An toàn thực phẩm là phối hợp cùng các ngành, các cấp để xây dựng những kế hoạch liên tịch, quy trình cần thiết để có thể phòng ngừa một cách tốt nhất”, bà Phong Lan chia sẻ.

TP.HCM hiện có khoảng 3.500 trường học với nhiều mô hình tổ chức bếp ăn khác nhau, từ tự nấu tại chỗ, thuê đơn vị nấu ăn, đến đặt suất ăn bên ngoài. Trong bối cảnh đó, việc lựa chọn nhà cung cấp uy tín, có đầy đủ giấy phép và đảm bảo an toàn thực phẩm là điều hết sức cần thiết.

Sở An toàn thực phẩm thường xuyên phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức tập huấn, nâng cao nhận thức về an toàn thực phẩm cho toàn bộ hệ thống trường học. Từ hiệu trưởng đến cán bộ phụ trách bếp ăn đều phải tham gia tập huấn với tinh thần trách nhiệm cao, hiểu đảm bảo an toàn thực phẩm là nhiệm vụ bắt buộc.

Đặc biệt, theo bà Lan, hiệu trưởng sẽ chịu trách nhiệm nếu để xảy ra sự cố mất an toàn thực phẩm. Theo đánh giá, hoạt động này đã tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động của các cơ sở giáo dục.

Chia sẻ thêm, bà Lan cho biết, các vụ việc ngộ độc thực phẩm xảy ra luôn được báo chí và người dân quan tâm, nhưng đây chỉ là phần nổi của tảng băng. Những hệ lụy ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng sau sự kiện ngộ độc mới là điều đáng lo ngại, bởi các chất độc hại có thể tích tụ trong cơ thể, gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống sau này.

Quản lý thực phẩm trên không gian mạng vẫn nan giải

Tại phiên chất vấn, đại biểu Đoàn Ngọc Như Tâm đặt vấn đề về quản lý an toàn thực phẩm trên không gian mạng. Theo bà Tâm, hiện nay, chúng ta đang nỗ lực kiểm soát các bếp ăn trực tuyến, vậy, Sở An toàn thực phẩm có tính đến phương án chuyển đổi mô hình quản lý dựa trên dữ liệu hay không?

Cụ thể như xây dựng cơ chế phối hợp để gắn trách nhiệm kiểm soát chất lượng trực tiếp cho các chủ nền tảng giao hàng, bà Tâm nêu, bởi vì đây chính là đơn vị đang nắm giữ dữ liệu trên thực tế. Bên cạnh đó, bà Tâm cũng chất vấn công tác giám sát bếp ăn tập thể tại trường học và khu công nghiệp.

Về vấn đề thương mại điện tử, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM nhận định đây là thách thức chung. Hiện tại, Quốc hội đang chuẩn bị ban hành Luật Thương mại điện tử, tuy nhiên các cuộc thảo luận vẫn diễn ra sôi nổi và chưa tìm được giải pháp tối ưu.

Nguyên nhân sâu xa xuất phát từ đặc thù sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ. Thực tế, ngay cả với cửa hàng truyền thống, nếu giao dịch không có hóa đơn chứng từ hay đăng ký kinh doanh thì việc xử lý sự cố đã rất nan giải. Do đó, môi trường thương mại điện tử càng khó kiểm soát hơn gấp bội.

Đối với các bếp ăn trực tuyến và ứng dụng giao đồ ăn như GrabFood, cơ quan chức năng đã làm việc chặt chẽ với các nhà cung cấp. Theo đó, nếu đơn vị tự tổ chức bếp nấu, họ phải được thẩm định và cấp phép đủ điều kiện an toàn thực phẩm. Nếu chỉ đóng vai trò trung gian, họ buộc phải liên kết với các cửa hàng đã có giấy phép.

Những nhà cung cấp đã có tên tuổi cũng đã khắc phục được phần tính "vô danh" của thương mại điện tử, cho phép cơ quan chức năng xử lý theo pháp luật khi có khiếu nại từ người tiêu dùng.

Tuy nhiên, trăn trở lớn nhất hiện nay nằm ở các trang web nhỏ lẻ quảng bá thực phẩm, từ chế biến sẵn đến tươi sống. Việc xác định địa chỉ để kiểm tra, lấy mẫu hoặc xử lý vi phạm đối với các trường hợp này đang gặp rất nhiều khó khăn.

Võ Liên - Hoàng Quỳnh