CT Group và ĐHQG TP.HCM 'bắt tay' thương mại hóa sản phẩm công nghệ sinh học

Ngày 29/11, ĐHQG TP.HCM và Tập đoàn CT Group tổ chức chương trình hội thảo khoa học quốc gia "Chiến lược phát triển công nghệ sinh học giai đoạn 2026-2030, tầm nhìn đến năm 2045".

Việc chuyển giao thành sản phẩm thương mại còn hạn chế

Theo thống kê của ĐHQG TP.HCM, ở lĩnh vực công nghệ sinh học, ĐHQG TP.HCM có hơn 200 các nhà khoa học, trong đó có 175 TS và 65 PGS. Thời gian qua, ĐHQG TP.HCM cũng đã đầu tư chuyên sâu, tăng cường đầu tư cho các hệ thống phòng thí nghiệm về y tế, phát triển thuốc, thực phẩm xanh, môi trường... Lĩnh vực công nghệ sinh học tại ĐHQG TP.HCM tập trung toàn diện vào lĩnh vực ứng dụng chính: y tế, chăm sóc sức khỏe; nông nghiệp, sản phẩm xanh; môi trường, phát triển bền vững; trí tuệ nhân tạo.

Tại hội thảo, GS.TS Nguyễn Thị Thanh Mai - Phó giám đốc ĐHQG TP.HCM - cho biết thị trường công nghệ sinh học toàn cầu trong năm 2025 ước tính khoảng 1,8 nghìn tỉ đô la Mỹ và được dự báo sẽ tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm tới, với con số gấp đôi vào năm 2030. Trong đó, các động lực chính bao gồm tiến bộ trong nghiên cứu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, công nghệ chỉnh sửa gen, và nhu cầu ngày càng tăng đối với các giải pháp tiên tiến trong y tế, nông nghiệp và công nghiệp.

Theo thống kê, thị trường này tại Việt Nam hiện nay là khoảng 1,5 tỉ đô la Mỹ - tức chỉ chiếm chưa đến 0,1% thị trường thế giới. Đối sánh với thị trường của các quốc gia trong khu vực châu Á, ước tính Trung Quốc gấp Việt Nam khoảng 100 lần, Nhật Bản khoảng 55 lần, Hàn Quốc là 28 lần và Ấn Độ khoảng 25 lần.

Ở góc nhìn của ĐHQG TP.HCM, GS.TS Nguyễn Thị Thanh Mai bày tỏ sự trăn trở với những con số này. ĐHQG TP.HCM có thế mạnh của một hệ thống đại học liên ngành, có nguồn lực dồi dào về trí tuệ nhân tạo và công nghệ sinh học với hơn 250 chuyên gia, nhà khoa học trong các lĩnh vực này, tuy nhiên, việc chuyển giao thành sản phẩm thương mại còn rất hạn chế.

Nhận thức được vai trò và sứ mệnh chuyển giao tri thức và kết nối với hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của quốc gia và quốc tế, ĐHQG TP.HCM đã và đang rất chủ động trong tiến trình trở thành một cơ sở giáo dục đại học kiểu mẫu trong kết nối hợp tác 3 Nhà: Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp.

"Chúng tôi kỳ vọng các bên liên quan sẽ cùng nhau hợp tác, tập trung nguồn lực để sánh kịp với các quốc gia trong khu vực, nếu không bây giờ, chắc chắn chúng ta sẽ lỡ nhịp với sự tăng trưởng thần tốc của lĩnh vực công nghệ sinh học", GS.TS Mai nhấn mạnh.

Nhận diện đầy đủ, thẳng thắn và không né tránh các "điểm nghẽn"

Cũng tại hội thảo, ông Huỳnh Thành Đạt - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương - nhấn mạnh những thách thức lớn biến đổi khí hậu, dịch bệnh, già hóa dân số, suy giảm đa dạng sinh học, ô nhiễm môi trường và các dạng rủi ro an ninh phi truyền thống phức tạp cần lời giải dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Trong bối cảnh đó, công nghệ sinh học không chỉ là một lĩnh vực khoa học và công nghệ đơn thuần, mà sâu xa hơn, là một dạng “nền tảng tri thức” quan trọng, góp phần bảo đảm an ninh y tế, an ninh lương thực, an ninh môi trường, đồng thời mở ra không gian tăng trưởng mới cho nền kinh tế trong giai đoạn phát triển tiếp theo của đất nước.

Theo ông Huỳnh Thành Đạt, cần nhận diện đầy đủ, thẳng thắn và không né tránh các “điểm nghẽn” đang cản trở sự phát triển của ngành công nghệ sinh học. Thực tế cho thấy, hiện nay chúng ta còn nhiều hạn chế về thể chế và thủ tục hành chính, cơ chế thử nghiệm và quản trị rủi ro chưa thực sự phù hợp với đặc thù của lĩnh vực công nghệ sinh học.

Ông Huỳnh Thành Đạt nhận định, sự liên kết giữa Nhà nước - Nhà khoa học - Doanh nghiệp chưa thật sự hình thành được các chuỗi giá trị hoàn chỉnh từ nghiên cứu đến thương mại hóa. Hạ tầng và các nền tảng dùng chung như phòng thí nghiệm đạt chuẩn, trung tâm kiểm chuẩn, cơ sở thử nghiệm, hệ thống dữ liệu sinh học còn phân tán, thiếu tính đồng bộ và chưa đạt chuẩn quốc tế.

Doanh nghiệp sẽ tài trợ các dự án gắn trực tiếp với nhu cầu thị trường

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Trần Kim Chung - Chủ tịch tập đoàn CT Group - xác định công nghệ sinh học là một trong năm trụ cột chiến lược trong giai đoạn phát triển mới, đặc biệt liên quan y sinh, nông nghiệp chính xác, năng lượng xanh và vật liệu sinh học.

Với nền tảng khoa học cơ bản vững chắc và hệ thống đổi mới sáng tạo có chiều sâu, tập đoàn CT Group cam kết đồng hành lâu dài cùng ĐHQG TP.HCM, tập trung vào 5 trọng tâm chính.

Thứ nhất, CT Group hợp tác nghiên cứu và phát triển (R&D) và chuyển giao công nghệ.

"CT Group sẽ tài trợ các dự án nghiên cứu gắn trực tiếp với nhu cầu thị trường, đẩy nhanh quá trình đưa ý tưởng đến sản phẩm. Đồng thời, CT Group sẽ hỗ trợ vận hành các mô hình pilot-scale và thử nghiệm sản phẩm, giúp các kết quả nghiên cứu nhanh chóng được thương mại hóa", ông Trần Kim Chung nhấn mạnh.

Thứ hai, CT Group cam kết tham gia góp vốn đầu tư mạo hiểm vào những dự án tiềm năng và đồng hành lâu dài với các start-up, spin-off của giảng viên, của các nhà khoa học và của sinh viên để tạo ra những doanh nghiệp mới với tinh thần đổi mới sáng tạo

Thứ ba, CT Group đã thiết kế các chương trình học bổng, thực tập, đặc biệt là chương trình “Student to Scientist” (từ sinh viên đến nhà khoa học - PV) để tạo điều kiện cho sinh viên tiếp cận thực tiễn nghiên cứu sản xuất ngay từ khi còn ở ghế nhà trường.

Thứ tư, doanh nghiệp này sẽ tiếp tục tham vấn chính sách cho các chương trình công nghệ sinh học mũi nhọn, đồng thời tham gia các hội đồng khoa học công nghệ của viện, trường, đóng góp những góc nhìn mới, góc ứng dụng thực tiễn từ doanh nghiệp.

Thứ năm, CT Group cùng ĐHQG TP.HCM phát triển kinh tế số quốc gia, kinh tế không gian, kinh tế tuần hoàn và máy tính lượng tử.

Võ Liên - Thanh Vy