Các chuyên gia nêu giải pháp chống ngập, giảm ô nhiễm cho TP.HCM

Ngày 28/11, Hội Nước và Môi trường TP.HCM tổ chức lễ kỷ niệm 35 năm thành lập Hội và hội thảo khoa học "Đột phá khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và tăng trưởng xanh trong lĩnh vực nước và tài nguyên môi trường".

Chuyển đổi số để đảm bảo an ninh nguồn nước

Tại hội thảo, GS.TS Nguyễn Văn Phước - Chủ tịch Hội Nước và Môi trường TP.HCM - nhận định khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là ba động lực mang tính đột phá để giải quyết các vấn đề cấp bách hiện nay như biến đổi khí hậu, ngập lụt, sụt lún, ô nhiễm,...

Theo GS.TS Phước, trước hết cần số hóa toàn bộ hệ thống cấp, thoát nước, chống ngập và các công trình hạ tầng. "Khi có nền tảng dữ liệu đầy đủ, việc vận hành sẽ minh bạch, chính xác hơn. Muốn quan trắc và kiểm soát hiệu quả, chúng ta cần một hệ thống quan trắc dữ liệu lớn, IoT môi trường và các bản đồ số tài nguyên”, ông Phước nói.

Với khả năng xử lý tốc độ cao và độ chính xác ngày càng lớn, AI giúp nhà quản lý đưa ra quyết sách kịp thời, từ tiết kiệm năng lượng, giảm hóa chất, kéo dài tuổi thọ công trình xử lý đến phát triển công nghệ tái sử dụng nước thải. "Điều khiển thông minh sẽ giúp giảm chi phí, tăng hiệu suất và dự báo rủi ro trong vận hành", ông Phước nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, ngành nước và tài nguyên cũng đang hình thành mô hình kinh doanh mới, các dịch vụ môi trường số. Việc số hóa sẽ mở đường cho tài chính xanh, tạo dòng vốn ưu tiên cho các dự án thân thiện môi trường, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, hướng đến mục tiêu Net Zero cho đô thị và công nghiệp xanh.

Ông Phước cho biết TP.HCM đang nằm trong nhóm khu vực có nguy cơ mất an ninh nguồn nước, khi tốc độ tăng trưởng dân số và đô thị hóa diễn ra rất nhanh nhưng nguồn nước tự nhiên lại hạn chế. "Chính vì vậy, việc xây dựng các giải pháp quản trị tài nguyên nước một cách bền vững là nhiệm vụ cấp thiết, không thể chần chừ", ông Phước chia sẻ.

"Bằng mọi giá phải giữ được nguồn cấp nước cho Thành phố"

Góp ý tại hội thảo, PGS.TS Nguyễn Đinh Tuấn - Phó Chủ tịch Hội Nước và Môi trường TP.HCM - cho rằng bằng mọi giá, phải giữ được nguồn cấp nước cho Thành phố là sông Đồng Nai và sông Sài Gòn. Đây vừa là nguồn cung cấp nước chủ yếu cho TP.HCM vừa là vấn đề kinh tế, du lịch và dân sinh.

PGS.TS Nguyễn Đình Tuấn cho biết vấn đề thứ hai mà ông đặc biệt trăn trở là ô nhiễm không khí. Theo ông Tuấn, với nguồn nước hay thực phẩm không đảm bảo, người có điều kiện có thể chọn dùng hàng nhập khẩu, nước đóng chai ngoại. Nhưng riêng không khí thì tất cả chúng ta đều bình đẳng. Ông trăn trở, dù giàu hay nghèo, mỗi người dân TP.HCM đều hít chung bầu không khí và chịu chung tác động từ tình trạng ô nhiễm ngày càng gia tăng.

PGS.TS Nguyễn Đình Tuấn cho rằng ô nhiễm không khí ở các đô thị, đặc biệt tại TP.HCM, chủ yếu xuất phát từ hoạt động giao thông. Vì vậy, muốn giảm ô nhiễm, trọng tâm phải đặt vào việc giảm khí thải từ giao thông.

Trong bối cảnh đó, nhiều đô thị trên thế giới và ở Việt Nam đang chọn giải pháp khả thi và có hiệu quả nhanh là chuyển đổi phương tiện từ sử dụng xăng dầu sang năng lượng điện. Những năm gần đây, xu hướng này được thảo luận mạnh mẽ, và cả Hà Nội lẫn TP.HCM đều bắt đầu triển khai.

Ông Trần Đình Cương - Ủy viên Ban chấp hành Hội Nước và Môi trường TP.HCM - cho rằng sau khi mở rộng địa giới hành chính, TP.HCM đặt mục tiêu xây dựng đô thị văn minh, hình thành trung tâm tài chính quốc tế. Tuy nhiên, thực tế thành phố vẫn đối mặt tình trạng ngập cục bộ mỗi khi triều cường dâng.

Theo ông Cương, TP.HCM cần ưu tiên các giải pháp chống nhiễm mặn và chống ngập: phải có đập, có hồ chứa để ngăn mặn và có hệ thống thoát nước hiệu quả. Ông đề nghị Chủ tịch Hội Nước và Môi trường TP.HCM sớm có kiến nghị gửi UBND TP.HCM, nhằm thúc đẩy các giải pháp chống ngập, chống nhiễm mặn phù hợp với định hướng phát triển của đô thị mở rộng.

Võ Liên