GĐĐH Diễn đàn Kinh tế Thế giới: "Làm việc cùng AI không phải là cạnh tranh, mà là sự kết hợp"
Theo ông Stephan Mergenthaler - Giám đốc điều hành Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), các bạn trẻ cần thay đổi tư duy, xem việc làm cùng máy móc và AI không phải là cuộc cạnh tranh, mà là một mô hình kết hợp để cùng phát huy thế mạnh của cả hai.
Ngày 25/11, Talkshow truyền cảm hứng cho giới trẻ - "Thế hệ thông minh đương thời - Intelligent Generation NOW" mở màn cho Diễn đàn Kinh tế mùa thu năm 2025.
Tại chương trình, ông Stephan Mergenthaler - Giám đốc điều hành Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) - đã có những chia sẻ với các bạn trẻ sắp bước vào thị trường lao động về tác động của công nghệ tới việc làm.
39% các kỹ năng của lực lượng lao động sẽ thay đổi vào tương lai
Theo nghiên cứu của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, đặc biệt là báo cáo Future of Jobs, 39% các kỹ năng cốt lõi của lực lượng lao động sẽ thay đổi vào năm 2030. Điều đó có nghĩa là nhiều kỹ năng quan trọng trong công việc tương lai ở hiện tại thậm chí còn chưa xuất hiện. Công nghệ không thay thế con người, nhưng đang "tái định nghĩa" những giá trị chỉ con người mới tạo ra được.
Ông Stephan Mergenthaler cho rằng, ở thời điểm năm 2025, các kỹ năng được doanh nghiệp xem là quan trọng nhất gồm: tư duy phân tích, khả năng thích ứng, linh hoạt, kiên cường, lãnh đạo, ảnh hưởng xã hội và tư duy sáng tạo.
Tuy nhiên, ông Stephan Mergenthaler nhận định thế giới đang thay đổi nhanh chóng, dự báo đến năm 2030, nhóm kỹ năng tăng trưởng nhanh nhất lại gắn chặt với công nghệ: AI, dữ liệu lớn, an ninh mạng, hiểu biết công nghệ đòi hỏi các bạn trẻ phải sáng tạo, tò mò, kiên trì và học tập suốt đời.
Theo ông Stephan Mergenthaler, khi được hỏi điều gì cản trở doanh nghiệp chuyển đổi mô hình hoạt động, 63% doanh nghiệp cho biết rào cản lớn nhất chính là khoảng cách kỹ năng. Nói cách khác, thế giới đang thay đổi nhanh hơn khả năng con người thích ứng.
"Chúng ta đang sống trong kỷ nguyên mà AI, điện toán hiệu năng cao, điện toán lượng tử, công nghệ năng lượng, công nghệ sinh học và kinh tế vũ trụ đều đồng thời phát triển theo cấp số nhân. Những đột phá này đang mở ra mô hình tăng trưởng mới và thay đổi hoàn toàn cách con người làm việc", ông Stephan Mergenthaler nhấn mạnh.
Trong bối cảnh đó, tương lai việc làm chắc chắn sẽ là sự cộng tác giữa con người và máy móc. Hiện nay, 47% công việc vẫn do con người đảm nhiệm hoàn toàn. Nhưng đến năm 2030, bức tranh sẽ cân bằng hơn nhiều: công nghệ đảm nhiệm một phần đáng kể các công việc và phần còn lại thuộc về sự phối hợp giữa con người và trí tuệ nhân tạo, mỗi bên đóng vai trò bổ sung cho nhau.
Ở lĩnh vực năng lượng, chi phí công nghệ pin và lưu trữ năng lượng đã giảm mạnh trong nhiều thập kỷ, mở ra các mô hình phát triển bền vững hoàn toàn mới. Trong công nghệ sinh học, chi phí giải trình tự bộ gene người giảm theo cấp số nhân, tạo ra cơ hội đột phá trong y học và sản xuất. Và trong lĩnh vực không gian, chi phí phóng tải trọng vào vũ trụ đã giảm nhanh chưa từng có, hình thành nền kinh tế không gian với tiềm năng khổng lồ. Khi tất cả những thay đổi này diễn ra đồng thời, tương lai của việc làm trở nên rất rõ ràng: lao động con người phải kết hợp với máy móc và trí tuệ nhân tạo.
Trước tiến bộ của AI, 77% doanh nghiệp cho biết họ ưu tiên đào tạo lại và nâng cao kỹ năng cho chính lực lượng lao động hiện tại, và 69% sẽ tuyển dụng thêm nhân sự có năng lực thiết kế, vận hành, và cộng tác hiệu quả với hệ thống AI.
Số lượng lớn việc làm mới từ làn sóng công nghệ
Giám đốc điều hành Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) cho biết có nhiều tranh luận rằng AI và tự động hóa sẽ làm mất việc làm. Nhưng theo nghiên cứu của WEF, bức tranh toàn diện hơn, khoảng 92 triệu việc làm có thể bị thay thế, số lượng việc làm mới được tạo ra còn lớn hơn nhờ những cơ hội từ công nghệ.
"Vấn đề không phải là công nghệ lấy đi việc làm, mà là làm sao chuẩn bị tốt nhất để nắm bắt những cơ hội này", ông nhấn mạnh và cho rằng trong tương lai, con người có thể quản lý những mô hình robot và AI có khả năng tự xử lý các công việc mà trước đây vốn do con người đảm nhận. Lực lượng lao động này sẽ phổ biến trong hầu hết các doanh nghiệp.
Ông Stephan Mergenthaler nhấn mạnh ba chuyển đổi tư duy quan trọng để chuẩn bị cho tương lai: Thứ nhất, chuyển từ tư duy “con người cạnh tranh với máy móc” sang tư duy hợp tác giữa con người và trí tuệ máy, xây dựng những đội ngũ lai phát huy thế mạnh của cả hai.
Thứ hai, chuyển từ quan niệm giáo dục tĩnh sang coi đó là hành trình học tập liên tục, không ngừng cập nhật và làm mới năng lực. Thứ ba, chuyển từ cách tiếp cận theo "lĩnh vực tách biệt" sang tư duy hệ thống, biết kết nối các lĩnh vực với nhau để tạo ra sự đổi mới. Trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo, sự tò mò và tư duy sáng tạo chính là đóng góp độc đáo nhất của con người.
Việt Nam có lực lượng lao động trẻ
Tại chương trình, ông Đặng Văn Tú - Phó Chủ tịch Tập đoàn - Giám đốc Công nghệ Tập đoàn CMC - nhận định Việt Nam tự hào có lực lượng lao động trẻ đây là lợi thế cạnh tranh so với các cường quốc công nghệ. Trong đó, tỷ lệ sinh viên STEM của Việt Nam cao hơn mức trung bình Đông Nam Á .
Từ đó, CMC nhanh chóng thành lập C-OpenAI vào năm 2025 với đa số là đội ngũ nhân sự trẻ, tham gia phát triển các mô hình ngôn ngữ tiếng Việt. Bên cạnh đó, CMC đào tạo 500 kỹ sư AI và bán dẫn trong khuôn khổ hợp tác với Khu Công nghệ cao TP.HCM và C4IR. Hiện Trường Đại học CMC hiện đang đào tạo hàng nghìn sinh viên với 2.000 - 3.000 sinh viên ngành STEM.